Rozen stekken

Rozen behoren tot één van de mooiste heesters die ik ken. Ze hebben zoveel voordelen en slechts 2 nadelen. De voordelen op een rijtje:

• ze bloeien lang of rijk, en heel soms zelfs allebei
• ze zijn er in heel kleine formaten (babyroosjes die in de grond slechts 40 centimeter hoog worden) tot heel grote (denk aan sommige klimrozen die een hoogte van wel 10 meter kunnen bereiken)
• afhankelijk van het ras kunnen ze heerlijk geuren
• er zijn letterlijk een paar honderd rassen verkrijgbaar in alle mogelijke kleuren, en daarnaast zijn er ook nog een aantal botanische soorten
• sommige soorten/rassen zijn geschikt om te plukken voor in een vaas, andere soorten/rassen lokken veel bijen en andere bestuivers naar de tuin

De 2 nadelen:

• rozen hebben doornen en dat kan behoorlijk pijnlijke schrammen opleveren
• rozen (afhankelijk van het ras) zijn gevoelig voor ziekten/schimmels zoals meeldauw, sterroetdauw en roest

Dit is geen pagina over de verzorging van rozen (die zou ik nog wel eens kunnen schrijven als er behoefte aan is). Ik wil hier beschrijven en laten zien dat het stekken van rozen niet heel moeilijk is. Het is zeker de moeite waard om te proberen! Het kost alleen wel wat tijd, rozen stek je niet in een paar weken, er gaan 2 seizoen overheen.

 

STEKKEN

Je stekt nooit takken van het vorige jaar, maar altijd verse nieuwe, groene takken die dit jaar zijn gegroeid. Om die reden stek je vaak ergens tussen de vroege zomer en de nazomer, wanneer er voldoende materiaal is.

Ik las de reactie van Wil die zelfs eens een roos uit een bos bloemen stekte; als de stelen vers genoeg zijn is het zeker een optie. En zelf kan ik vertellen dat ik eens van iemand uit België een paar stukjes steel van de roos Phyllis Bide kreeg opgestuurd. In wat vochtig keukenpapier gerold, 4 dagen met de post onderweg geweest en toch lukte het zelfs toen om van de 5 stekken 1 gezond exemplaar over te houden. Twee jaar later was dit het resultaat, Phyllis Bide:

 

Je kunt dus zeker ook eens een tak vragen wanneer je eens bij iemand in een tuin een mooie roos ziet. Als je een tak mag afknippen neem dan een lange tak (waar je meer dan 1 stek vanaf kunt halen), wikkel de onderkant in nat keukenpapier en vouw het in een plastic zakje (vocht en plastic zakje zorgen ervoor dat de tak zo lang mogelijk vochtig blijft).

Maar voor het beste resultaat stek je natuurlijk zo kort mogelijk na het afknippen van de tak. En daarom zorg ik eerst dat alles klaar staat: een emmertje en een gieter water. En potjes gevuld met potgrond waar 1/5e deel zand en/of 1/5e deel vermiculiet doorheen is gemengd (voor een goede afwatering en het vermiculiet kan vocht ook opslaan en later weer afgeven). Ik maak gelijk ook al gaatjes in de grond waar ik later de stekken zo in kan steken.

 

En verder heb je natuurlijk nog een scherp mesje en snoeischaar nodig. En zelf gebruik ik voor het beste resultaat wat stekpoeder (te koop in elk tuincentrum en op internet voor ongeveer 10 euro, ik doe makkelijk 10 jaar met één zo’n potje en gebruik het bijvoorbeeld ook voor het stekken van Brugmansia’s en Salvia microphylla). Maar het is niet biologisch, als je wilt kun je het weglaten. Neem in dat geval wat meer stekken, voor het geval één of meerdere stekken het niet overleven.

Onderstaand zie je een foto van de stekken die ik nam, van verschillende struiken, uit eigen tuin maar ook van een tuinbuurvrouw die een erg mooie roos had en me een steel aanbood om te stekken.

 

Met een emmertje water naast me knipte ik dus wat takken van verschillende planten. Direct in water gingen ze mee terug naar eigen tuin.

De perfecte stek is ongeveer 20 tot 25 centimeter lang en gaat vervolgens ongeveer 7,5 tot 10 centimeter de de grond in. Van een flinke steel kun je dus meestal 2 of 3 stekken halen.

Leg de steel op je werkblad. En kijk waar de ‘knoppen’ zitten. Dit zijn verdikte stukjes stengel van waaruit vaak een blad uitloopt. Je kunt bedenken dat dit het sterke punt is van waaruit nieuwe wortels kunnen worden gevormd.

Je snijdt voor het stekken van rozen (en van veel andere planten) dus altijd onder een knop.

Op deze foto zie je een tak. Je kunt kale takken stekken maar het is altijd beter om 1 of 2 bladeren aan de stek te laten (misschien voor de opname van voedingsstoffen, dat weet ik niet zeker, maar het wordt geadviseerd – later valt het blad er trouwens vanaf).

Bepaal waar je wilt gaan snijden en hoeveel stekken je van de steel kunt nemen. Knip de kop eruit (die zie je nog net aan de linkerkant, met een uitgebloeide roos.

Dezelfde tak, voor de gelegenheid even bloot gemaakt:

 

Met de zwarte pijlen heb ik aangegeven waar de knoppen aan dit stuk steel zitten. Je ziet dat daar een blad heeft gezeten en de tak is daar ook wat verdikt. Je kunt niet beide knoppen gebruiken voor 2 stekken (want daarvoor zouden de 2 stekken te kort zijn). Kies de sterkste, en dat zou dan de rechtse zijn, want die is het dikst (en dus dus het meest krachtig, lijkt mij).

Je snijdt met een scherp mesje, schuin en onder de knop:

 

Een schuin snijvlak heeft een groter oppervlak dan een recht snijvlak en geeft dus meer kans dat er een worteltje kan groeien.

Ik had de potjes dus al gevuld met een mengsel van  delen potgrond en 1 deel grof zand/vermiculiet.

Ik gebruik 1 potje voor 1 stek. Er zijn ook mensen die meerdere stekken in een grotere pot zetten (maar dan moet ik ze later weer uit elkaar halen, als er één ziek wordt kan die  de andere stekken aansteken, etc., daarom doe ik dat zelf liever niet)

En dan doop ik elke stek eerst in water, dan in stekpoeder, tik het teveel aan stekpoeder eraf en dan gaat ze voorzichtig in het gaatje in de potgrond. Ik duw de grond direct aan en geef gelijk water.

 

Op de foto zie je dat de stek geen kop heeft. Want een kop kost veel energie, en dat heeft geen nut want de kop overleeft niet, de stek gaat uitlopen langs de steel en maakt dan zijscheuten. Vandaar dus ook dat je ongeveer 15 centimeter steel boven de grond houdt, en de stek staat ruim 7,5 centimeter onder de grond.

Ik houd aan elke stek dus 1 of 1 bladeren, altijd bovenin, en niet te groot (desnoods knip ik tussen de bladeren door de bladtak doormidden, zoals op de foto.

En daar staan ze dan:

 

Sommige zijn wat langer of korter dan andere. De bruine stek is trouwens niet ziek (want je stekt niet van zieke planten/takken). Dat is d roos Nostalgie en de jonge stelen daarvan zijn roodbruin met ook roodbruine bladeren. De bloem is trouwens prachtig:

 

Maar dat even tussendoor. Wat nu? Nu zet je de stekken koel, uit de zon, en het allerbelangrijkst: ze mogen nooit uitdrogen.

Stekken die je in de vroege zomer hebt genomen kunnen in de nazomer al uit gaan lopen. Maar dat is allemaal nog heel teer, je kunt de stekken het best in pot overwinteren, koel tot koud (bijvoorbeeld in een koude kas of platte bak, een koele garage of zolder, maar wel zo licht mogelijk).

Ik heb deze stekken zelf in de nazomer (begin september) genomen. Ik heb de bak met stekken tot november gewoon buiten laten staan en daarna in de koude kas gezet. De stekken verloren na een paar weken al hun blad, de kale stokjes zien er dan best sneu uit. Maar daar moet je vooral geen conclusies uit trekken. Het enige wat ik al die maanden heb gedaan is regelmatig controleren of de potgrond nog nat genoeg was want een keer uitdrogen is funest voor de stekken.

En toen werd het februari. De dagen worden dan langer en de temperatuur in de kas loopt op. Als je de stekken in huis op een koude zolderkamer hebt staan mogen ze in februari iets warmer worden gezet; naar bijvoorbeeld een onverwarmde slaapkamer, ook weer in het volle licht.

En dan komt het moment dat de rozenstek uit gaat lopen:

 

Het teken dat ze worteltjes maakt en dus leeft! Maar die zijn nu nog zo klein en teer dat het niet verstandig is om de stek nu te verpotten, de kans dat je de nog heel kleine worteltjes beschadigt is heel groot. Maar de stekken hebben na al die tijd nu wel wat  voeding nodig, om te gaan groeien. Je kunt voorzichtig wat voeding geven maar zelf schraap ik liever een klein beetje potgrond uit het pot en vul dat op met verse potgrond; daar zit genoeg voeding in voor de komende paar weken.

Niet alle strekken hebben het overleefd:

 

Het is duidelijk dat een dode stek niet alleen bruin wordt, maar ook dof van kleur, en ze droogt in. Je ziet achter de dode stek een levende stek; het verschil is duidelijk.

Van de tien stekken die ik nam hebben twee het er niet overleefd. Drie heb ik er weggegeven en vijf houd ik er zelf:

 

Met wat verse potgrond bovenop kunnen de stekken nu nog wat meer groeien. Pas als ik witte worteltjes onderuit de afwateringsgaatjes onderuit de potjes zie komen vind ik de stekken sterk genoeg om te verpotten. Dan verpot ik ze naar een groter formaat pot, met verse potgrond en daar mogen ze groeien tot ik de rozen groot en sterk genoeg vind om ze uit te planten. Ik zal daar de komende maanden nog foto’s van maken.

Tot slot nog even: als je googelt op ‘rozen stekken’ of ‘rose cuttings’ vind je nog meer informatie en dat is altijd handig. Je vindt er ook veel verhalen over het stekken van rozen in een aardappel. Dat wordt blijkbaar ook veel gedaan (met een appelboor een gaatje in een aardappel maken, daar de rozenstek in steken en dat dan uitplanten). De aardappel houdt de stek natuurlijk vochtig (maar dat doet een gietertje water ook). En verder kan ik er niet veel over zeggen. Want waarom zou ik willen stekken in een aardappel met een gat? Een aardappel lijkt mij geen gezond stekmiddel, ze is bijvoorbeeld gevoelig voor phytophthora, levert weinig of geen voedingsstoffen, en uiteindelijk gaat ze in de grond rotten. Misschien bevat een aardappel natuurlijke schimmels/bacteriën die het ontstaan van nieuwe wortels bevorderen, dat is de enige mogelijke reden die ik kan bedenken. Maar misschien leuk om eens te proberen en te vergelijken; rozenstekken in aardappelen, rozenstekken in stekpoeder en rozenstekken zonder hulpmiddel.

Voor nu hoop ik dat je met dit verhaal zelf eens rozen probeert te stekken, en dat dat dan net zo succesvol verloopt als hier!

Tot slot nog een foto, van de klimroos Caroline Testout, omdat ik het zelf zo’n mooie foto vind 🙂