F1-hybride-zaden

Heel vaak kom je in diverse zaadgidsen de term F1-hybride tegen. Maar wat is nou een F1-hybride?

Het zijn rassen die door speciale veredelingstechnieken tot stand zijn gekomen en waarmee je zelf niet kunt voortkweken, het is althans in de meeste gevallen niet raadzaam.

Herkomst

Men start met twee ouderplanten met verschillende, maar allebei gewilde eigenschappen (bijvoorbeeld ouder 1 is ziektebestendig, ouder 2 geeft een grote opbrengst). Deze ouderplanten worden apart van elkaar enkele jaren via zelfbestuiving op hun goede eigenschappen verder gekweekt, net zo lang tot ze “homozygoot” zijn. Dit betekent dat alle nakomelingen van de eerste generatie, zonder uitzondering die bepaalde gewenste eigenschappen krijgen.

De eerste nakomelingen uit de kruising tussen de beide homozygote ouderplanten zijn de F1-hybriden. Zij hebben dus altijd de goede eigenschappen van allebei de ouders. Van deze kruising wordt het zaad verkocht (het wordt veel gebruikt door beroepstuinders).

Indien je nu wilt gaan vermeerderen met zelf gewonnen zaden van een plant uit F1-hybride zaad, (= het kruisen van 2 x F1-hybriden) blijft slechts een heel klein percentage van de goede eigenschappen behouden (zaad dat je zelf oogst van F1-hybriden zullen meestal slechte en grillige resultaten geven). Zo word je dus “gedwongen” altijd weer nieuwe F1 hybriden zaden te kopen.

Indien je dus grote planten wilt die een grote opbrengst geven en waarvan je niet van plan bent zelf zaden van oogsten, en je bent bereid meer te betalen zijn F1-hybriden een goede optie.

Kenmerken F1-hybride zaad:

• grote opbrengst
• grote uniformiteit qua vorm, kleur, groeisnelheid
• niet mogelijk zelf identiek te vermeerderen
• duurder dan gewone zaden
• gemiddelde smaak, bedoeld voor een “groot publiek”

Kenmerken zaadvaste rassen

• grilliger qua opbrengst, vorm, kleur, groeisnelheid, gezondheid, smaak, etc. (daardoor dan ook wel verrassender)
• soms een grote opbrengst maar soms ook niet
• zelf identiek te vermeerderen (mits de juiste techniek wordt toegepast)
• relatief goedkoop, en als je de zaden zelf oogst, gratis
• meer (bijzondere) smaak, en dat kan lekkerder of juist minder lekker zijn, afhankelijk van je smaak, in ieder geval meer smaakverschil tussen verschillende rassen.

Mijn eigen ervaring; ik zaai over het algemeen geen zaden meer planten die zijn voortgekomen uit F1-hybridezaden (kinderen van F1-hybriden dus):

Eens geprobeerd met een erg smakelijke oranje paprika. De paprika werd inderdaad oranje, maar er kwam dan ook inderdaad alleen 1 hele oranje paprika aan de plant.

Daarna nog eens geprobeerd met de knalrode ovale cherrytomaat Santa F1; erg laat, erg weinig tomaatjes, wat minder mooi qua uiterlijk (dofrood) en niet vies maar ook niet buitengewoon lekker.

Ook nog geprobeerd met de vleestomaat Fandango F1; prima tomaat qua smaak, vorm en grootte…… maar van 1 plant slechts 2 tomaten kunnen oogsten.

Ik moet eerlijk zeggen dat de F1 Tasty Tom-tomaten (te koop bij Albert Heijn) wel weer goed uit zaden terugkomt. Zelfs na 4 generaties (kinderen van kinderen van kinderen van een Tasty Tom uit de winkel) bleken nog prima van smaak, opbrengst, etc. Dus mocht je die tomaten toch eens hebben gekocht voor gebruik in de keuken, zaai dan gerust wat zaden die je opvangt bij het snijden.

Zelf gebruik ik bijna alleen nog F1-hybridezaden bij koolsoorten. Hiervan oogst ik toch zelf geen zaden (kruisbestuivers en tweejarig = erg lastig). En dan kun je wel merken dat je (bij kool dan) wat meer kans van slagen hebt; wat betere kropvorming, groei en dus ook opbrengst. Bij de schietgevoelige groenterassen (als Chinese Kool, Paksoi, etc.) is de kans op doorschieten bij F1-hybriden ook een stuk kleiner. Hoewel ik ook wel eens spruitkoolzaden voor 3 euro per zakje van 20 zaadjes heb gekocht die het ook niet goed deden (wel goed kiemden maar de planten groeiden niet goed en gaven vooral “losse” spruiten): uiteindelijk hangt het hele proces van zaaien tot oogsten natuurlijk ook af van andere factoren als voeding, vocht, grondsoort, bemesting, zonuren, warmte, etc.

Hoe dan ook; mocht je voor zekerheid gaan (qua kleur, smaak, en opbrengst) kies dan vooral een F1-hybride, zeker als je toch niet van plan bent om uit de planten zelf zaden te gaan oogsten.

Mocht je wat avontuurlijker ingesteld zijn, het niet erg vinden dat een soort wel eens wat grilliger zou kunnen zijn in opbrengst en vorm (lang niet altijd hoor), kies dan een zaadvast ras. Juist in die groep vind je ook bijzondere soorten als snijbiet in regenboogkleurtjes, paarse broccoli, groene tomaten, etc.

Het is maar net wat je wilt, en bij welke soort groente.