Vriezen

Nou, voor deze ene keer zelfs een derde blog in één week, ik beloof jullie volgende week minder vaak lastig te vallen :-). Maar ik heb wat mensen beloofd om iets te schrijven over de aankomende vorstperiode.

De grond is hier nog kletsnat (zelfs vandaag regende het weer), daar komend weekend tot 20 centimeter sneeuw bovenop te gaan vallen. En vervolgens gaat het een hele week 5 tot 12 graden vriezen. De combinatie van kletsnatte grond en meerdere dagen en nachten matige tot strenge vorst is voor planten heel slecht. Als je op zandgrond tuiniert hebben de planten dus een voordeel, maar aan de andere kant woon je dan waarschijnlijk meer richting het Oosten van het land daar vriest het normaals gesproken dan weer strenger dan hier aan zee.

Vroeger (25 tot 30 jaar geleden) schrokken we niet van -10 of -15 graden. Maar vroeger hadden we in deze tijd alleen spruiten, knoflook en boerenkool in de tuin, misschien nog een rijtje veldsla of een verdwaalde savooiekool. Maar ondertussen staat er ook palmkool, broccolini, cichorei, pastinaken, snijbiet, en in de kas knolvenkel, koolrabi, zuring, paksoi, tatsoi, etc. Dat zijn voor een deel relatief nieuwe groenten in onze tuin waarvan ik ook niet precies weet hoe ze op de kou zullen reageren. Ik schreef ongeveer 2 jaar geleden dit blog en daarin kun je zien hoe de palmkool bij -5 graden instortte maar na de vorst weer overeind kwam: Sneeuw. En we telen nu andere rassen knoflook dan vroeger.

Nu het zo streng gaat vriezen bedenken we wat we kunnen doen om planten te helpen.

In huis: we halen de zaailingen van pepers, paprika’s en aubergines een stukje van het koude raam vandaan. En we hebben het schuifje/rooster voor de frisse lucht gesloten. En we laten de deur dicht zodat de warmte die er komt, van zon of kachel, in dat kamertje blijft hangen. En we doen de gordijnen/luxaflex dicht zodra het donker wordt, ook weer als bescherming tegen de kou van het raam.

In de schuur: Ruud heeft de voorraad aardappelen in kisten met oude kranten afgedekt en er vervolgens een deken over gedrapeerd. Mochten we het idee krijgen dat het nog kouder wordt en het ook in de schuur echt gaat vriezen gaan we bedenken of we de aardappelen naar zolder gaan sjouwen. De voorraad uien en knoflook kunnen prima tegen de kou.

In de tuin: de 200 litervaten zijn geen probleem maar de 1000-litervaten die vol water staan laten we voor een kwart leeglopen (want water dat bevriest zet uit en door het grote volume kunnen volle vaten scheuren). De meeste koolsoorten (mits je soorten en rassen hebt gekozen die geschikt zijn voor de winterteelt) kunnen goed tegen kou. Knoflook kan dat in principe ook. Bedenk dat bij knoflook ongeveer 10 centimeter loof nu ideaal is, voldoende loof om te leven en niet teveel (want veel blad kan vorstschade oplopen). De knoflook ziet er hier nu zo uit:

We gaan ze niet beschermen, en dat komt vooral omdat ze in een verhoogde bak staan (iets minder nat) en omdat het flink gaat sneeuwen. En sneeuw werkt isolerend, als een (weliswaar heel koude) deken die beschermt tegen nog meer vorst en een straffe oostenwind. Maar mocht je twijfelen, dan kun je stro (of hooi, blad, etc.) tussen de planten verdelen en alles afdekken met vliesdoek.

Aan de kolen doen we ook niks, wellicht storten ze in, we zien wel of en welke soorten over een week weer overeind staan of komen, gelijk ook eens leuk om dat te zien en ondervinden. Maar we oogsten wel de soorten waarvan we denken dat ze de strenge vorst komende week niet gaan overleven: een laatste spitskool uit de tuin, de kleine venkelknollen uit de kas, een paar laatste kropjes kropsla en andijvie uit de kas. Maar de pluksla zou de kou moeten overleven en dat geldt ook voor winterpostelein (foto bovenaan de pagina), rucola en het mosterdblad.

Dan zijn er nog de potten en dat zijn onze grootste zorg. Want alle planten zijn minder winterhard in pot dan in de volle grond.

Gelukkig hebben we een (koude) kas maar elk tunneltje, bouwsel of overkapping kan al helpen. En als het mogelijk is kun je planten in huis, in een garage of schuur zetten. Maar de planten die hier in pot op de volkstuin staan kunnen we niet naar huis sjouwen.

Er is op ons volkstuincomplex geen elektriciteit en we hebben geen kacheltje. Bovendien zijn we altijd een beetje huiverig voor strenge vorst, omdat de sloot rond het complex bevriest en er dus op het ijs gelopen kan worden, en dat lokte in het verleden nog wel eens vandalisme uit. We willen dus geen kaarsjes of andere lichtjes in de kas. We hebben vanmiddag de belangrijkste potten (met vooral Salvia’s) bij elkaar in het middenpad gezet (want het is langs de ruiten/wanden in een glazen of plastic kas altijd kouder dan in het midden):

Vervolgens hebben we zoveel mogelijk emmers en gieters met water gevuld en die aan weerszijden van de potten gezet. En daarna hebben we er een vliesdoek over gedrapeerd (niet te verwarren met fleecedoek want vlies is van polypropyleen gemaakt en half doorzichtig, en fleece is polyester, beide overigens wel een soort ‘plastic’), en dat vervolgens als een deken ‘ingestopt’:

We hopen dat, als het dan toch zo koud wordt, overdag de zon regelmatig schijnt; dan warmt het onder het vliesdoek op, en dus warmt ook het water op. En die warmte wordt in de nacht afgestaan en dat kan dan net enkele graden schelen.

In een andere kas staan een Peper (Capsicum pubescens), 4 jonge Dahlia’s en 2 Salvia’s. Ik heb ze op stenen gezet (zodat de kou niet naar boven trekt). Ik heb de stelen en stengels wat terug geknipt, dat vervolgens over de planten gedrapeerd, er nog wat stro bij gedaan en er vervolgens een emmer ondersteboven overheen gezet. En ook daar weer volle emmers en gieters water tegen de potten gezet. Aan het einde hebben we de zwaarste pot met Salvia guaranitica naar binnen ‘gezwieperd’ en de deur dicht gedaan 🙂

Ook heel spannend is het citroenboompje. We hielden citroenboompjes altijd thuis, met alle ellende van dien (vooral luis en bladval in de winter op zolder). Ik las vorig jaar dat ze veel beter in een koude kas overwintert, niet wetende dat het zo streng zou gaan vriezen. Ik heb een grote lege speciekuip in het midden van de kas gezet, een dikke laag stro over de bodem verdeeld, de pot met citroenboompje erin gezet en de ruimte tussen pot en speciekuip en opgevuld met stro. Vervolgens ook nog wat stro over de grond in de pot verdeeld:

Na de foto heb ik nog wat meer stro rond de stam verdeeld en tot slot een grote kuip ondersteboven over de plant gezet. En nu maar duimen dat het genoeg is!

Ik weet dat het beter zou zijn om potten ook nog te omwikkelen, met bijvoorbeeld stro en jute, zodat de pot (en de wortels erin) minder snel kunnen bevriezen. Maar helaas waren de beschikbare middelen op (en ging het weer eens regenen).

Zo moet het maar. De komende 7 dagen komen we waarschijnlijk niet op de tuin, tenzij er wordt gestrooid en het fietspad na het weekend weer begaanbaar is. We gaan duimen dat het meevalt met de vorst en alle planten het overleven.

Tot slot nog 1 foto, van de Fejioa sellowiana (ik geloof dat ze ondertussen Acca sellowiana heet, Nederlandse naam Ananasguave) die ik 6 jaar geleden zelf zaaide en die in een heel grote pot op het terras in de moestuin staat. Niet te tillen en niet te slepen. De winterhardheid wordt op -10 graden beoordeeld, dus duimen we nog wat harder. Mocht ze deze week overleven overwegen we om de grond waar ze in staat komende zomer grotendeels op te laten drogen zodat we de pot wellicht op een hondje (zo’n plaat op wielen) kunnen hijsen waardoor we haar voortaan in de winter kunnen verrijden (niet de kas in want ze past niet door de deur. We hebben nu heel veel stro over de grond en tussen takken verdeeld. Ik vond vanavond nog een halve rol stuckloper en dat ga ik morgenochtend nog even rond de pot wikkelen. Twee jaar geleden had ze geen moeite met -5, we hopen maar dat er nog flink wat sneeuw op en tegen de pot aanwaait waardoor ze voldoende beschermd is.

Iedereen veel succes en sterkte met tuin en planten (en dieren) in de komende 7 dagen!