Vette klei
Het was deze week af en toe prachtig weer, en toch konden we amper tuinieren. Terwijl de zon volop scheen was de grond hier nat. En niet een beetje nat; onze koude vette klei was (en is nog steeds) kletsnat, al wekenlang. Zo nat dat toen ik een rabarberplant wilde verplanten dit het gat was dat ik groef:
Elk gat liep per direct vol met water. Uiteraard heb ik de rabarber niet geplant, ze is best sterk en kan goed tegen nattigheid maar dit is een drupje nattigheid teveel. En toen ik bedacht dat het planten geen goed idee was en ik uit de tuin wilde stappen lukte dat 2 stappen later niet meer:
Ik ben wel vaker uit een regenlaars gestapt omdat die in de vette klei vast zat maar met deze gevoerde laarzen lukt dat niet. En dus moest ik Ruud roepen en moesten we samen als een soort Laurel en Hardy proberen om mijn been met laars (slurpslurp) uit de grond te trekken.
Ja, ik kan wel eens klagen over onze kleigrond: in de winter is ze nat, koud, vast, dicht en plakkerig (ondanks 30 jaar lang elk jaar compost en mest en nog meer compost en stro met mest toevoegen en onderwerken). Maar soms ben ik ook blij met die kleigrond: in de nazomer blijft ze langer warm, ze bevat van nature veel voedingsstoffen en kan bij droogte langer en meer vocht vasthouden dan andere grondsoorten.
Het was duidelijk geen weer om te planten, verzetten, wieden, rooien, etc. Dan maar opruimen. En daarna zaaien:
Wat een heerlijk plekje, tussen pluksla, zuring, koolplanten en overwinterraars in pot. Als de zon schijnt kan het met de deur dicht in de kas al wel 20 graden worden. Jas uit en in de stoel op mijn gemak een tray vullen, labels schrijven en zaaien. Het is een mooie tijd om kapucijners, tuinbonen, doperwten, peulen en sugar snaps voor te zaaien (al kan het de hele volgende maand en zelfs in maart ook nog prima hoor).
Deze soorten ter plaatse zaaien is hier eigenlijk geen optie. Omdat de zaden makkelijk rotten in de vaste natte grond, maar ook doordat de duiven er op azen. En als we de zaaisels in de tuin afdekken en de duiven er niet bij kunnen….. dan kruipen de muizen wel onder het kleinste gaatje van een vliesdoek (of knagen er desnoods doorheen). Voorzaaien is in onze situatie altijd de beste optie. Maar ook dan zijn er kapers op de kust. Daarom zetten we de tray in een onderbak (we kochten die ooit eens bij Ikea onder de naam Slugis maar ze zijn helaas niet meer te koop), en dekken die vervolgens af met een doorzichtig perspex plaatje: beschermd tegen de muizen, en een bijkomend voordeel is dat het onder het plaatje lekker warm in de zon is (en minder koud in de nacht).
Mmm, ik kan dit weekend wel eens alvast een lijstje maken van wat ik nog meer in de kas zou kunnen voorzaaien want het is tenslotte volgende week februari: misschien alvast wat snijbiet om over een paar weken buiten uit te planten. Of nog een laatste rijtje veldsla in de kas. En Lathyrus natuurlijk. En wellicht nog wat kool, mosterdblad, en wat rucola. Ik wacht misschien nog even een weekje met het zaaien zelf want er schijnen nog wat koude dagen en nachten met vorst aan te komen. Dat is niet erg, de genoemde soorten kunnen daar prima tegen, maar de zaden zullen niet kiemen maar wachten tot de grondtemperatuur weer hoog genoeg is. Eerst maar hopen op een wat minder natte grond buiten.
Terwijl ik zaaide verving/repareerde Ruud een verhoogde bak waarvan 1 plank rot was. En daarna hebben we nog een 1000-litervat verzet (foto bovenaan de pagina, zodat we komende zomer wat makkelijker water kunnen pakken aan die kant van de tuin en wat minder ver hoeven te lopen). Zo heel langzaam begint het nieuwe tuinjaar en alles wat we daarin willen gaan zaaien en planten in mijn hoofd vorm te krijgen.
Tot slot nog een paar linkjes want ik heb wat recepten op de website geplaatst:
- Pommes duchesse
- Rode kool met sinaasappel en gedroogde abrikozen
- en een verrassende vegetarische paddenstoelenlasagne van Ottolenghi
Tot slot nog 1 foto, van de dappere roos James Galway
Hoi Diana,
Mss een beetje een vreemde vraag, maar laten jullie de 1000 liter vaten na de winter leeg lopen, omdat het water er lang in heeft stil gestaan ? En maken jullie deze vaten jaarlijks schoon of hebben jullie geen last van algenaanslag ?
Afgelopen zomer heb ik de 2 vaten, die wij hebben, nadat ze bijna helemaal leeg waren (want wat was het droog) zo goed als mogelijk met een harde straal water schoon gespoten, maar mss is er een andere methode ?
Groeten,
Petra
Hallo Petra,
Nee, wij laten de 1000-litervaten nooit leeg lopen. Ruud heeft wel iets onder de bovenrand aan de zijkant in het plastic een pijpje als overloop gemaakt en dat op een afvoer naar de sloot aangesloten (zodat het water in een natte winter niet uit het ronde gat bovenop in het midden overstroomt). We hebben hier in de zomer ook wel last van algenaanslag maar niet heel erg, wij doen er niks aan en geven het gewoon aan planten en geven in de zomer soms zoveel water dat een vat leeg is, dan laten we het even drogen voor we het weer vullen met slootwater (en het slootwater heeft hier wellicht een hogere pH waardoor we niet heel veel last van algen hebben). We hebben hier meer kroos dan algen en ook dat gaat gewoon met gieters bij de planten.
groetjes,
Diana
Wij gebruiken al jaren EM keramiek pijpjes ( zie EM- winkel.nl)
in de waterton, het reinigt en vitaliseerd het water en geen algen
meer. Nog een tip, wij reinigen de ramen van onze kas met
EM wipe en clean , je kan heerlijk spetteren en spatteren, reinigt
de ramen goed en is ook nog goed voor de bodem. En ik heb
nog maar weinig alg op mijn ramen. Super spul de micro organismen.
Hoi Marja,
Bedankt voor de tips !
Groeten,
Petra
Hallo Marja,
Dankjewel voor de tip, nog nooit van gehoord!
Wij hebben niet zoveel last van algen in het vat maar we hebben thuis wel een kat die niet van drinken uit een gewone waterbak houdt. We hebben een waterfontein voor hem gekocht (een waterbak waarbij water dat we eens per week verversen constant rond wordt gepompt en met waterstraaltjes voor een ‘natuurlijk drinkgedrag’). Dat laatste vindt hij al lekkerder dan een gewone drinkensbak maar hij blijft lastig als het om drinken gaat.
Ik ga me er eens in verdiepen en wellicht proberen of een paar van die pijpjes in zijn waterbak helpt.
groetjes,
Diana
Zal zeker helpen. Je zal verstelt staan hoe lekker de kat het
water zal opdrinken. Wij moeten soms water uit de sloot pompen omdat het regenwater op is, het ruikt dan niet fris en ziet troebel. Na 14 dagen is het water helder en ruikt schoon. Wij hebben een nylon zakje met 50 keramiek pijpjes in de ton van 100 liter hangen. Ook voor de kamerplanten in de gieter, in de waterkoker, de vaatwasser, de wasmachine heb ik pijpjes gebruikt. In de moestuin gebruiken we al jaren Microfirm.
Mijn huis reinig ik ook met wipe en clean. Vele tuin groeten.
Hallo Diana, wij hebben inmiddels ook een 1000 liter vat heel gemakkelijk voor in het groei seizoen maar zoals het nu lijkt met de vorst die er aan zit te komen zou ik hem wel leeg laten lopen omdat de kans op stukvriezen reeel is. En dat zou heel jammer zijn. Groeten uit het hoge noorden, Drachten.
Hallo Jakob,
Wij laten bij strenge vorst ook wat water weglopen maar nooit helemaal leeg (ongeveer een kwart eruit zodat er ruimte voor het water is om uit te zetten. Dat gaat hier altijd goed, ik hoop dat dat ook dit jaar weer het geval is. Al het water weg laten lopen zou hier een waar waterballet geven met 3 1000-litervaten.
Veel succes en sterkte met tuin en planten tijdens de vorst!
Diana
Zou het geen effect kunnen hebben om een drainageslang aan te leggen?
Hoi Jan-Willem,
Bedoel je deze drainageslang aan te sluiten aan het watervat ?
Wij hebben een grote tuin en het water uit de 1000-litervaten gebruik ik enkel voor in de kas en voor alle planten in pot (en dat zijn er nogal wat)
Groeten,
Petra
Hallo Jan-Willem,
De gemeente heeft bij de aanleg van het volkstuinencomplex in 1986 over het hele terrein in de lengte drainagepijpen gelegd, en zelf hebben we er in de loop van de jaren nog 2 bij gelegd, achter de kas en langs het hoofdpad. Er kan wel eens ergens iets verstopt zitten maar iedereen op het complex klaagt nu over de natheid dus kan het bijna geen lokaal probleem zijn. Ik vrees dat we nu eenmaal ook nog ruim 2 meter onder NAP tuinieren (de meetstok staat in de sloot naast het complex, om ons daar regelmatig aan te herinneren :-).
En daarnaast ligt het tuincomplex op een door die sloot omrand stuk grond dat lager ligt dan de grond eromheen. Als je op de bovenste foto met het 1000-litervat kijkt zie je dat het fietspad achter de tuin en sloot hoger ligt. Ach, vannacht zal het hebben gevriesdroogd :-).
groetjes,
Diana
Hey, dank Je voor t artikel. Dat piepschuimen geval waar je doppers in zaait, wat zijn daar ongeveer de afmetingen van, per bakje? Ik heb ook zoiets liggen en wil het wel proberen voor doperwten, ik ben alleen bang dat mijn piepschuimen bakjes nog kleiner zijn dan de jouwe. Het lijkt me klein, maar misschien valt dat mee. Groeien de doperwten er snel uit?
Hoi Mikki
Als je op de site van moestuinweetjes.com kijkt, die verkopen
prachtige trays voor je plantgoed.
Op marktplaats worden ook vaak trays aangeboden, scheelt een hoop geld.
Hallo Mikki,
De vakjes in die tray zijn ongeveer 1,75 centimeter groot. Het werkt hier altijd goed, al vaker deze soorten in deze tray gezaaid.
Ik heb ook een tray met gaatjes van slechts 1,25 centimeter en dat ging minder goed (minder goed kiemen maar vooral zaailingen moeilijk uit de vakjes te duwen).
Voor alle duidelijkheid: ik zaai er geen tuinbonen in, die zaai ik per 1 zaadje in 1 potje.
Veel plezier met zaaien!
Diana
Beste Diana, ik volg je blogs al een tijdje en vind ze erg leuk. Maar wat mij opvalt is dat je je tuin niet afdekt met bladeren of gefermenteerd blad. Daarmee kun je de wateroverlast iets meer vertragen en is heel goed voor de aarde.
Hallo Marja,
Omdat we 18 kilometer van zee wonen is afdekken met blad geen optie, het waait hier altijd te hard, alles waait weg. Ik heb het wel geprobeerd en dan gaasrekken erop gelegd, dat gaat goed maar ik heb niet genoeg gaasrekken voor de hele tuin. Maar vakken en bakken bedekken we in de winter zoveel mogelijk (zodra we het van de manege in de buurt krijgen – er zijn meer mensen die erop azen 🙂 – met mest met veel stro erin. En dat helpt inderdaad ook tegen wateroverlast, net zoals dat de verhoogde bakken zelf dat ook doen. En ach, nu klaag ik over een te natte tuin, komende zomer wordt het vast weer heel droog.
groetjes,
Diana
Hier in de Achterhoek ben ik zo blij met de regen van de afgelopen week. Nat zal het niet snel worden (laarzen zijn echt niet nodig tijdens een wandeling), maar er staat een laagje water in de sloten (https://drive.google.com/file/d/1-CGdUZEnnyx_upvvk1viMCcIWQMOgiZ8/view?usp=drivesdk). Niet zo veel als wat zou moeten, maar ze staan niet meer allemaal volledig droog. Een wereld van verschil met jouw zompige klei! En ook hier geld dat deze grond zijn voor- en nadelen heeft. Ik heb geen kas nodig voor andijvie, mosterdblad of rucola in de winter. Die doen het nog steeds goed in de tuin
Groeten, Bianca
Hallo Diana,
Hier is ook alles drassig en nat, lijkt wel een moeras. Ik heb hier veen met een storende laag op 1 meter diepte. Persoonlijk vindt ik het niet erg omdat ik verwacht dat de zomers droger zullen worden. Het verbaast mij altijd dat de modderbende al snel verdwijnt in het voorjaar, dat zal met klei ook wel anders zijn. Dus hopelijk kan ik dan de mest erin frezen. De knoflook heb ik op ruggen geplant anders zouden ze weggerot zijn denk ik. Gisteren heb ik de waterstand in de bron gemeten en die was 92 cm. Volgende week paprika zaaien, ben er wel aan toe om weer op te starten. Ondertussen ben ik ook nog een aardappelkelder aan het maken, dat kan mooi nu het niet vriest.
Groet, Richard
Hoi allemaal,
Hier is het ook een drassige natte bende. wat bij ons op de tuin altijd helpt is compost goed dik erop leggen en het niet inwerken. we laten de natuur gewoon zijn werk doen. de bedden zijn eigenlijk nooit kledder nat. zelfs onder de compost niet.
Alleen de paden zijn nu nat en drassig.
maar ach in de winter is het te nat en in de zomer te warm en droog. het is de natuur haha.
groeten,
Laura en Niels
Hallo Diana, volgens mij heb ik jaren geleden (echt wel heel wat jaren geleden) op jouw site (toen nog Diana’s mooie moestuin) iets gelezen (een linkje of een pagina die je kon downloaden over een speciale kalender, zaaien met opkomende en neergaande maan, met allerlei gekleurde vakjes voor wanneer de bladgroenten, dan de bloemsoorten, etc etc…deze was echt zoooo handig. Nu heb ik iets gelezen over de kalender van Maria Thun, heel mooi, maar voor mij veel te ingewikkeld en te moeilijk om snel even goed te kunnen lezen wie en wanneer , 1 van mijn groene jongens aan “de beurt” is. Weet jij wat ik bedoel? En bestaat dat nog? Vond ik echt zo handig…groetjes
Hoi Estella,
Kijk eens op harmonycenter.nl daar vindt je ook een kalender, die rekening houd met de maanstanden. Niet Maria Thun, maar toevallig ook een Maria. 😉
Groeten,
Petra
Geweldig en wat een snelle reactie van jou en ook van Diana, dankjewel! Precies wat ik bedoelde…Groet Estella
Dag Petra en tuinliefhebbers, bedankt voor de site, leuk te ontdekken. Zelf maak ik toch gebruik van de Maria Thun kalender (gebaseerd op Rudolf Steiner) die je kunt gebruiken zo ver je maar wilt. Inderdaad heel uitgebreid, maar hierin kan je zo ver gaan zoals je wilt. In het begin vond ik het allemaal wat veel al die tekens, maar ik heb hierin een zekere basis gevonden, echt wel basis hoor 🙂 Ik kijk naar de wassende en afnemende maan en dit gecombineerd met de blad, vrucht, wortel gewassen of bloemen. Zo vind ik het heel doenbaar en niet moeilijk. Je kan hierin nog veel verder gaan, maar voor mij is dit een stapje te uitgebreid en dikwijls onhaalbaar. Onlangs heb ik de test gedaan met het zaaien van ui. Een gedeelte van het zaad had ik op de juiste dag gezaaid en was ‘s avonds nog niet klaar. Dus, ik dacht ik ga derest wel morgen zaaien, op een dag waar je niets moest zaaien volgens de kalender. Voor mij was dit dan ook ineens de test. Ongelofelijk wat een verschil in het opkomen. Het duurde veel langer alvorens het kiemen startte, terwijl de andere zaden reeds 10 cm hoog stonden. Ik heb er geen uitleg voor, maar ergens geloof ik er wel in.
Een andere vergelijking was de koeien- en paardenmest die ik wel en niet biodynamisch behandelde. Dit is echt een wereld van verschil. Permacultuur is best interessant, maar eens je gaat verdiepen in biodynamisch tuinieren gaat er echt een wereld van nieuwe inzichten voor je open.
En voor diegenen die geIntereesseerd zijn, 17 februari ga ik aan de slag met het zaaien van paprika en artichok 🙂
Groetjes carine
Hoi Carine,
Ook ik kijk, net als jij enkel naar de wassende en afnemende maan, maar ben me nog maar net aan het verdiepen in biodynamisch tuinieren. Dus ik heb nog heel wat te leren en weet niet of dit allemaal te realiseren is, maar ik vind het heel interessant !
En door tijdgebrek heb ik in twee keer op twee verschillende dagen paprika gezaaid en net zoals jij met de ui een groot verschil in kiemen.
Carine bedankt !
Petra
Hallo Estella,
Ik heb 7 jaar lang een zaaikalender gemaakt aan de hand van de biodynamische zaaiagenda van Maria Thun. Maar na 7 jaar heb ik de agenda en dus het biodynamische zaaien volgens de agenda ‘losgelaten’. Maria Thun is ondertussen helaas overleden, nu maakt haar zoon de agenda (als ik het goed heb). Maar ik maak dus geen kalender meer want ik heb geen agenda. Als je er interesse in hebt en de agenda van Maria Thun te moeilijk vindt kan ik je van harte de agenda van Guurtje Kieft aanraden.
groetjes,
Diana
Bedankt Diana, ik ben inmiddels heel blij, hoe snel kan het gaan via jouw mooie site. Dankjewel! Groet Estella
Dag Diana, gewoon ter info, de zoon van Maria Thun is vorig jaar overleden. Wie dit verder doet, weet ik niet.
Groetjes
Carine
Oh jeetje, dan zal hij vast niet heel oud zijn geworden, wat verdrietig!
Ik zag trouwens bij nog even controleren dat dit ook het laatste jaar is dat Guurtje Kieft een zaaiagenda voor biodynamisch moestuinieren maakt en dan stopt ook zij ermee.
Ik hoop dat er voor de mensen die biodynamisch willen tuinieren een nieuwe agendamaker of -maakster komt (of misschien al is).
groetjes,
Diana
Ik was nieuwsgierig wie dan nu die kalender maakt, want zoveel van zulke (maan)kalenders zijn er niet. Ik zag op een Duitse site dat, Titia en Friedrich Thun nu het werk van hun vader (Matthias) en grootmoeder (Maria) voortzetten.