Vergelijken

Ik bedacht vorig jaar dat ik zelf wilde ervaren wat nou het verschil is tussen witlof in huis, in de kas en in de tuin. Ik kocht er witlofwortels voor, want mijn eigen oogst was niet voldoende, en bovendien waren de wortels van eigen oogst wat onregelmatig in vorm en dikte. Ik bestelde daarom 75 witlofwortels; 25 voor op zolder, 25 voor in de kas en 25 voor de volle grond. De wortels waren allemaal ongeveer even groot en dik, en ze zijn op dezelfde dag (half november) op de 3 plaatsen ‘ingetafeld’ (zoals je het ’trekken’ van witlof uit de wortel ook wel noemt).

IN HUIS

Dit gaat het makkelijkst en snelst. Het is de enige manier waarop ik tot nu toe witlof intafelde. Eerst in zand maar sinds ik een tip via mijn website kreeg gebruik ik kranten (dat is veel minder zwaar om de zolder op te sjouwen). Ik maak kranten door en door nat, maak er proppen van en frommel die tussen de witlofwortels in een emmer. Ik giet vervolgens nog een laagje water onderin de emmer en controleer elke week even of de kranten nog goed nat zijn. De emmer zet ik op de koele donkere zolder, en ik zet er een emmer ondersteboven op (zodat het in de emmer echt stikdonker is). De temperatuur op zolder was in die tijd ongeveer 15 graden. Half november ingetafeld konden we in de 2e helft van december witlof oogsten en eten.

Dit is nog steeds mijn meest favoriete manier van witlof telen. Omdat het eigenlijk niet kan mislukken, en dat komt dan omdat je de meeste controle hebt over de omstandigheden (zoals temperatuur en vocht).

IN DE KAS

In de kas is het natuurlijk kouder dan op zolder, maar minder koud dan buiten (in ieder geval op zonnige dagen). Ik had nog een pot waar potgrond in zat, in de zomer had ik er zoete aardappelen in geteeld. De voeding in de potgrond was uitgewerkt (en dat moet ook, als witlofwortels in een bodem met voeding staan lopen ze te snel en te los uit). De grap van witlofwortels is dat ze voldoende voeding in de wortels hebben opgeslagen om met hulp van alleen vocht en wat warmte uit te lopen en een witlofkrop te maken. Ik heb een deel van de potgrond uit de pot gehaald en de witlofwortels in de pot (die dus tot de helft gevuld was met voedingloze potgrond) geplant. Ik heb er voor alle zekerheid 2 potten ondersteboven op gezet, want het is in de kas natuurlijk veel lichter dan op de toch al redelijk donkere zolder.

Het was duidelijk niet donker genoeg. Bij de eerste controle, een paar weken na het intafelen, viel het nog wel mee:

Maar bij de 2e controle werd duidelijk dat de kropjes niet mooi gesloten, en wit met lichtgeel werden, maar lossere blaadjes gaven die eerder wit met lichtgroen waren (en het groen duidt op teveel licht):

Mmmm, een noodgreep was nodig, hoe kon ik ervoor zorgen dat het donkerder in de pot zou worden? Ik heb 2 oude grote badhanddoeken gebruikt: een pot over de pot met witlof, daarover en omheen de donkerbruine badhanddoeken gewikkeld, daarop nog een 2e en wat grotere pot (die gelijk de handdoeken op hun plaats hield. Dat ging beter. Zo zagen de witlofkropjes er uiteindelijk uit:

Er is een klein beetje schade; wat bruine randjes langs de buitenblaadjes. Maar uiteindelijk waren de witlofkropjes alsnog redelijk vast en wit met geel geworden. Ook bij deze teelt controleerde ik af en toe de witlof in de pot, gaf wat water als het nodig was. Ik kon deze kropjes uiteindelijk in de laatste week van februari en 1e week van maart oogsten (als we niet de strenge vorst in februari hadden gehad zou het wellicht iets vroeger kunnen zijn geweest). Na het verwijderen van de lelijke blaadjes waren de witlofkropjes net zo lekker knapperig en fris bitter als de kropjes witlof die op zolder stonden. Het leukst van deze teelt vond ik de spreiding van de oogst (witlof van zolder eten we 1 maand later, witlof uit de kas eten we 3 maanden later). Zeker voor herhaling vatbaar!

BUITEN

Ik heb de 25 witlofwortels voor de buitenteelt in een hoekje van de tuin in een verhoogde bak ingetafeld; vrij dicht op elkaar, voor de helft in de grond. Met een grote donkere pot eroverheen (en die iets in de grond ingegraven). En daaroverheen een zwarte speciekuip met daarop een grote steen (om te zorgen dat pot en speciekuip niet weg zouden kunnen waaien in een storm).

Water hoefde ik niet te geven, er viel genoeg uit de lucht. Ik controleerde de witlof wel af en toe, bijvoorbeeld na de strenge vorst. De witlofkropjes zijn heel lang klein gebleven. Maar vorige week ging het ineens heel snel, ongetwijfeld door de zon op de pot en kuip, en de oplopende temperaturen.

Uiteindelijk hebben we gisteren (24 maart) deze buitenwitlof geoogst. Op de foto kun je nog zien hoe de wortels een stukje boven de grond staan en nieuwe haarworteltjes hebben gemaakt. De kropjes zijn wat minder vast maar wel mooi wit met geel (het was dus donker genoeg onder de pot en kuip). De witlofwortels zijn helaas wel wat modderig (maar niets wat een beetje schoon water niet op kan lossen). En er zijn wel ook wat bruine buitenblaadjes, en blaadjes die snotterig zijn (dat kan komen doordat de speciekuip van plastic is en het dus onder de potten niet luchtig genoeg was, de strenge vorst vorige maand heeft wellicht ook nog invloed gehad). Die vuile en snotterige blaadjes verwijder ik bij het schoonmaken. En ik vond ook nog wel wat kleine regenwormpjes en minislakjes tussen die buitenste witlofblaadjes.

Deze buitenteelt was ook heel leuk om te proberen. Ze leverde hier iets minder opbrengst, de kropjes bleven wat kleiner maar moesten nu wel geoogst worden (omdat ze door de oplopende temperatuur steeds ‘losser’ zullen groeien). In een winter die koel begint, dan koud wordt en vervolgens langzaam weer warmer wordt groeien de kropjes wellicht wat gelijkmatiger dan in deze winter waarin het soms 15 graden was maar ook eens -15 graden, en met heel veel regen. En omdat de winter allesbehalve gelijkmatig was, was dit de minst succesvolle teelt. Maar wel heel leuk dat we dus in de 3e week van maart nog witlof kunnen oogsten die we half november hebben ingetafeld.

Nog even kort samengevat:

• de witlof die we half november op zolder intafelden konden we half tot eind december oogsten/eten
• de witlof die we half november in de koude kas intafelden konden we eind februari/begin maart oogsten/eten
• de witlof die we half november buiten intafelden konden we eind maart oogsten/eten

Natuurlijk telen we dit jaar weer witlof, en als ik wortels te kort kom koop ik ook weer wat kant-en-klare wortels bij. En dan zetten we ze natuurlijk op zolder. Maar als ik er genoeg heb zeker ook in de kas (maar nu bedenk ik eerst even hoe ik wat makkelijker kan zorgen dat het goed donker in de pot blijft). En als ik dan nog wat wortels overheb zet ik er toch ook weer wat buiten, want de oogst van witlof vindt vooral plaats in de winter, en deze laatste oogst uit de buitenteelt voelt als een voorjaarscadeautje uit eigen tuin!!

Mocht iemand zich afvragen wat we met al die witlofkropjes hebben gedaan en doen: we vinden witlof heerlijk en hebben er onder andere een soep van geroosterde witlof met een siroopje van zoete sherry van gemaakt. En een ovenschotel met witlof in een bechamelsaus met brie. En een salade met sinaasappel en noten en zaden. En vanavond eten we een salade van witlof met venkel, ei en appel. En morgen eten we een ovenschotel met gewokte witlof met spekjes, aardappelpuree en kaas. Mocht iemand interesse hebben in een recept, dan kan ik proberen om het komend weekend nog op de website te plaatsen. Mocht iemand zelf een leuk recept hebben, dan is dat natuurlijk ook altijd van harte welkom (maar plaats dat dan vooral in reactie op de teeltpagina van witlof, want daar kan het door iedereen altijd makkelijker terug worden gevonden).

Tot slot nog 1 foto, van de volgende oogst (ik denk volgende week): broccolini Burbanks: