Mooie moestuin – Bladgewassen

Via deze pagina zal ik per gewasgroep iets vertellen over de  groenten die in mijn ogen extra geschikt zijn voor de mooie moestuin. En op deze pagina gaat het dan over de bladgewassen, en daarbij kun je denken aan sla, rucola, melde, etc., kijk vooral hieronder naar de soorten en rassen die ik zelf erg mooi vind in een mooie moestuin.

Onderaan deze pagina vind je nog de links naar de andere pagina’s binnen de hoofdstukken over de mooie moestuin.

---

 

BLADGEWASSEN

Sla

Iedereen kent kropsla en de ijsbergsla, en soms ook nog wel eens een kropje Lollo Rosso. Maar ken je ook pluksla, snijsla, molsla, krulsla, eikenbladsla, etc.? Soms met lange bladeren, soms in een kropvorm, soms gekruld of gekroesd, en in verschillende groene, rode, bruine en gevlekte tinten. Allemaal even lekker, de één wat malser, de ander met wat meer ´crunch´.

 

En het leuke is; als je elke maand een paar zaden zaait en die zaailingen uitplant, kun je van mei tot november oogsten. Ze is dus ook heel handig om leeggekomen plekjes op te vullen, en kan zo (afhankelijk van het ras) veel kleur geven.

Elke keer weer verse groene blaadjes, en in de mooie moestuin ook nog eens decoratief, al die verschillende bladvormen en -kleuren tussen andere planten in. Of in combinatie met eetbare bloemen als bijvoorbeeld Calendula officinalis of Tagetes (want gele en oranje bloemkleuren steken zo vrolijk af bij donker blad).

 

Voorbeelden van mooie en lekkere sla-rassen

• Bronze Arrow (roodbruine eikenbladsla)
• Forellenschluss (groene sla met roodbruine spikkels)
• Edox (glanzend roodgroene zachte kropsla)
• Lollo Bianco (groene krulsla)
• Sioux (rode ijsbergsla)
• Red Triangle (heel donker, bijna purperrood, met bijna driehoekig blad)
• Dixter (donkerrood met groene nerven, een opgaande bindslasoort, extra knapperig)
• Mottistone (donkere gepikkelde sla)
• Australian Yellow (heel licht, bijna geelgroene losbladige sla, extra mals)
• Merlot (extra donkerrode losbladige sla)

Daarnaast zie tegenwoordig ook regelmatig rassen die onder de ‘minisla’ vallen (en daarmee worden dan kleine 1-persoons kropjes bedoeld, zoals Klein Duimpje, Teigetje, Little Gem, Kaboutersla, Crisp Mint, etc..

En tot slot er ook nog rassen die meer kou kunnen verdragen en daarmee vooras geschikt zijn voor de herfstteelt, en soms zelfs ook vorst kunnen verdragen (en dat levert dan tot de oogst nog wat kleur in de tuin op). Dat soort rassen dragen allemaal namen die al aanduiden dat ze goed tegen kou kunne zoals Hivert de Tremont, Rouge d’Hiver, Arctic King, Winter Density, etc..

Op de foto Hivert de Tremont:

 

Er zijn trouwens ook slamengsels verkrijgbaar, voor elk jaargetijde; soms bevatten ze ook echt alleen sla in verschillende rassen, kleurtjes, etc., soms is het een mengsel van pluksla, maar soms is het ook een mengsel van verschillende rassen sla in combinatie met andere saladeachtige groenten als rucola, mosterdblad, spinazie, bladbiet, etc.. Op de foto een mengsel van allerlei blaadjes die je in salades kunt gebruiken, met sla, maar zeker ook heel veel andere soorten:

 

Het wordt ook wel polycultuur genoemd, zelf noem ik het graag ‘de saladebak’. Ik heb er eens een blog over geschreven: Polycultuur oftewel de saladebak

Kijk voor leuke en lekker slarassen ook eens op de website van De Nieuwe Tuin. En meer informatie over de teelt van sla kun je hier vinden: Sla

 

Het is ook leuk om nog even te vermelden dat een sla die doorschiet een prachtige, grote en statige plant maakt, met bovenop die plant een toef kleine gele bloempjes. Zeker dus de moeite waard om wat later in het seizoen eens een plant te laten staan.

 

 

Snijbiet

Snijbiet is zo’n groente die je maar zelden in een winkel tegen komt, maar wel heel waardevol is in de moestuin. Een reden daarvoor is dat je de bladeren kunt oogsten maar het hart van de plant intact laat en de plant dan gewoon weer doorgroeit. Je kunt er dus over een heel lange periode van oogsten.

Snijbiet smaakt een klein beetje als een kruising tussen andijvie en spinazie: minder stug dan andijvie maar niet zo zacht als spinazie, en met een klein bittertje (maar dan weer niet zo bitter als andijvie).

 

Wat jammer dat deze groente niet bekender is. Wij eten trouwens de bladeren, in België worden ze vaak juist niet voor de bladeren maar voor de bladnerven geteeld (gestoofd zou dat een kleine beetje naar asperges smaken), daar worden vaak andere rassen voor gebruikt dan voor de oogst van het blad.

Er is gewone groene snijbiet, maar er zijn ook bijzondere en felle kleuren, in geel, oranje, roze en rood, of in een mix van kleuren. De planten blijven tot in de winter mooi, en dat maakt haar dan nog eens extra waardevol voor de mooie moestuin.

 

Voorbeelden van extra decoratieve rassen:

• Groene witribbige (donkergroen blad met grote witte nerven, vooral voor de nerven geteeld)
• Lucullus (licht, bijna geelgroen blad dat extra groot is, zeer zacht en mals, met een zeer goede opbrengst), dit vinden wij zelf de lekkerste)
• Rhubarb Chard (donkerrode bladstelen en groene bladeren met rode nerfjes) Erg mooi, wel wat stugger blad
• En dan de zuurstokkleuren, meestal in een mix die dan vaak Bright Lights of Rainbow Mix of zo heet, maar soms kun je de kleuren ook apart kopen, zoals Yellow Chard, Orange Chard, Pink Chard.

 

Snijbiet is algemeen verkrijgbaar, ook de meer bijzondere kleuren in een mix. Als je snijbiet op kleur wilt kopen, dan kun je kijken bij bijvoorbeeld De nieuwe tuin of in Engeland bij Johnny Seeds. En als je meer wilt weten over de teelt van snijbiet, kijk dan even op deze pagina: Snijbiet

 

Tuinmelde

Nog een leuke bladgroente voor de mooie moestuin is melde, ook wel tuinmelde genoemd. Het is een makkelijk en snelgroeiend gewas dat je over een langer periode kunt zaaien. En daarmee kun je haar in het voorjaar zaaien, maar je kunt haar ook na een vroege oogst van bijvoorbeeld radijs, worteltjes, bietjes, peultjes, etc. nog prima zaaien. Sterker nog, het is aan te raden om haar meerdere keren te zaaien, want de jonge blaadjes zijn het lekkerst, laat grotere bladeren vooral aan de plant, voor de groei en voor het mooi.

De tweede reden waarom ze zo geschikt is voor de mooie moestuin is dat er lichtgroene melde is, maar ook donkergroene, paarsrode en paarse. En tot slot zijn de blaadjes van de jonge planten heerlijk in salades en stoofgerechten, maar zijn oudere planten (zeker als je ze in een groepje plant) ook erg decoratief, omdat ze uiteindelijk wel zo’n 160 centimeter hoog wordt en het grotere blad goed op kleur blijft.

 

Zaden van tuinmelde zijn algemeen verkrijgbaar, als mix, of alleen groene of juist alleen de paarse melde. Kijk voor meer informatie over de teelt op deze pagina: Tuinmelde

 

Mosterdblad

Ook wel bladmosterd genoemd. Eigenlijk hoort deze soort thuis op de pagina van de koolgewassen (want daar is ze familie van), maar omdat je er de jonge blaadjes/kropjes van oogst benoem ik haar liever op de pagina van de bladgewassen.

Mosterdblad is een snelgroeiend bladgewas. Zaai haar vooral meerdere keren per jaar, ze kan heel goed tegen kou en minder goed tegen warmte en droogte (ze schiet dan snel door). Ze groeit snel en je oogst haar snel, ideaal dus om in het voorjaar snel al veel kleur te geven, en om er vanaf de late zomer leeg komende plekken mee op te vullen.

 

Mosterdblad (ook wel bladmosterd genoemd) is lekker pittig, en ze is mooi; van grof blad tot heel fijn blad, en van geelgroen tot donkerpaars. Ze is (nog) niet zo bekend, maar bekend is wel Mizuna, een (fijnbladig) mosterdblad, en Amsoi, een grofbladig mosterblad. Het grootste assortiment van verschillende kleuren en bladvormen van mosterdblad kun je vinden bij De nieuwe tuin

 

Als mosterdblad doorschiet kun je de planten gemakkelijk verwijderen en vervangen door andere planten. Maar laat vooral ook eens wat planten staan, voor de uitbundige bloei van gele bloempjes, waar ook nog eens veel bestuivers op af komen. Geel en paars zijn contrasterende kleuren; daarom is de combinatie van deze gele bloempjes mooi bij te groot geworden tuinmelde, of bij doorgeschoten sla, of natuurlijk bronskleurige venkel of paarse Perilla. Genoeg leuke combinaties te bedenken!

 

Kijk voor meer informatie over de teelt op deze pagina: Mosterdblad

 

Rucola

Rucola is zeker ook heel waardevol in de mooie moestuin. Ze heeft niet een heel bijzonder uiterlijk maar het blad is frisgroen, ingesneden, en je kunt er heel lang van oogsten. De beste smaak is die van de jonge blaadjes, als de planten eenmaal gaan bloeien wordt de smaak sterker, soms iets bitter, maar ook dan nog steeds eetbaar. En de bloempjes zijn ook eetbaar.

 

Nog een voordeel; je kunt haar meerdere keren zaaien (bijvoorbeeld ook nog in de nazomer) en de planten kunnen wat vorst verdragen en blijven dus nog lang in de herfst mooi.

Voorbeelden van goede rassen voor de mooie moestuin:

• Wild Dragon Tongue, foto hierboven
• Sweet Oakleaf; wat groter blad en een wat mildere smaak
• Wildfire (extra ingesneden blad en extra pittig van smaak)
• Coltivata: lijkt in uiterlijk en smaak het meest op de rucola zoals je die in de winkel kunt kopen

Ik heb zelf een aantal leuke rassen gekocht bij Plants of Distinction in Engeland, maar de wat gewonere rassen zijn in Nederland goed verkrijgbaar, Buzzy Seeds heeft een aantal leuke rassen op de markt gebracht die vaak in tuincentra worden verkocht. Kijk voor meer informatie over de teelt nog even op deze pagina: Rucola

 

Overige bladgewassen:

Er zijn nog wat minder bekende groenten waarvan je ook het blad eet en die daarnaast ook nog decoratief zijn in de mooie moestuin. Een voorbeeld daarvan is bloedzuring (Rumex sanguineus); een zusje van de gewone groene zuring. Loopt elk voorjaar weer uit met groene blaadjes met en helderrode nerf. Ze heeft een milde smaak met juist in die rode nerfjes een lekker fris citroenachtig zuurtje:

 

De bloemen zijn wat onbetekenend en zorgen dat de plant slordig wordt en verbleekt. Bij voorkeur knip je de bloeistengels dus weg, en ook de lelijke blaadjes, dan blijft de plant telkens nieuwe frisse blaadjes maken in deze mooie kleurencombinatie. Bloedzuring is vrij algemeen verkrijgbaar. En kijk voor meer informatie over de teelt op de pagina: Bloedzuring

Een andere waardevolle plant voor de mooie moestuin is de eenjarige boomspinazie (Chenopodium giganteum). De naam geeft al aan dat ze groot wordt, maar in haar jonge stadium is ze het mooist en het lekkerst:

 

De kleine felgroene blaadjes met de roze topjes zijn mooi en lekker in salades, de wat oudere blaadje kun je beter gebruiken voor stoofgerechten. In de zomer worden de planten steeds groter en groter tot ze na de bloei (aren met bruingrijze niet heel bijzondere bloempjes) de roze kleur in het blad verliest en zaden gaat maken. Oogst dus vooral de jonge blaadjes en verwijder de planten als de kleur verdwijnt, of laat ze juist staan om de imposante ruim 2 meter hoge plant die ze dan wordt en blijft tot de vorst.

 

Zaden van boomspinazie zijn vrij algemeen verkrijgbaar. En je kunt nog wat meer informatie over de teelt vinden op deze pagina: Boomspinazie

En nog een leuk bladgewas is de aardbeispinazie (Chenopodium capitatum). Het blad is dat wat je eet, de ‘aardbeitjes’ zien er leuk uit en je kunt ze zeker ook eten, maar ze smaken een beetje flauw, stel je er vooral niet teveel van voor. Maar dat is dan ook gelijk het leuke van deze planten; het blad is lekker, de vruchtjes zijn mooi. Het blad lijkt in uiterlijk en smaak wat op het blad van boomspinazie (ook een Chenopodium), maar dan zonder de roze topjes. Het blad wordt vooral gebruikt om te stoven (zoals spinazie).

 

Zaden van aardbeispinazie zijn vrij algemeen verkrijgbaar. Ik heb (nog) geen pagina over de teelt van aardbeispinazie geschreven, google even op haar naam om meer informatie te vinden over de teelt.

 

En tot slot volgt hieronder dan nog een lijstje van alle pagina’s die je binnen het hoofdstuk De Mooie Moestuin kunt bezoeken:

• Inleiding
• De (mooie) moestuin
• Groenten in de mooie moestuin – overige gewassen
  • Bladgewassen (= deze pagina)
  • Koolgewassen
  • Vruchtgewassen
  • Wortelgewassen 
• Fruit in de mooie moestuin
• Kruiden in de mooie moestuin
• Bloemen in de mooie moestuin
• Dieren in de mooie moestuin
• ‘Spullen’ in de mooie moestuin