Nicotiana

Een groep erg leuke eenjarige en matig winterharde vaste planten, van laag tot hoog, van wit tot bijna zwart. Makkelijke planten ook, mits je je aan de ‘regels’ houdt:

Zaai ze tussen ongeveer half maart en half april, de zaden zijn heel klein, hoeven bij het zaaien amper bedekt te worden (alleen een dun laagje zand of wat vermiculiet). De zaden kiemen binnen anderhalf tot 3 weken bij kamertemperatuur. De zaailingen groeien redelijk snel en je mag de zaailingen begin tot half mei uitplanten (wanneer de kans op vorst voorbij is).

Op de foto hieronder zie je verschillende soorten zaailingen die groot genoeg zijn om uitgeplant te worden. De bovenste rij zijn zaailingen van Coreopsis tinctoria. In de rij eronder zie je links zaailingen van Linaria triornithophora en rechts zaailingen van Nicotiana mutabilis – de zaailingen hebben lichtgroen vrij groot blad met een ‘zijdeglans’.

Pas dan wel op; slakken zijn gek op de jonge blaadjes, zorg er dus voor dat de zaailingen groot genoeg zijn bij het uitplanten (want grotere blaadjes zijn blijkbaar minder smakelijk) en/of bescherm de zaailingen tegen de slakken.

Geef de planten een plekje in de volle zon of halfschaduw. Ze bloeien dan vanaf ongeveer juli (afhankelijk van soort, ras en het moment van zaaien) tot de herfst of zelfs in de herfst.

Zoals gezegd zijn er Nicotiana’s van laag (30 cm) tot hoog (160 cm) en alles daar tussenin, en in veel kleuren (en een groot deel van de Nicotiana’s zijn trouwens ook geurend!).

Gemakkelijk zelf zaden van te oogsten; er blijven na de bloei kleine 0,5 – 1 cm grote ovale zaadpeultjes over; als die bruin worden en aan de bovenkant open gaan staan, kun je de kleine zaden er gemakkelijk uit ‘strooien’.

Ik hou zelf erg van Nicotiana’s, en daarom heb ik er al aardig wat geteeld. Hieronder vind je een kleine opsomming van de soorten en rassen die ik zelf heb geteeld. En kijk daarbij vooral ook naar de foto’s op deze pagina, er staan ook onder het laatste stukje tekst nog flink wat foto’s:

• Niotiana hybriden. Bekendere lagere Nicotiana’s (rond de 30 tot 40 centimeter hoog), vaak zie je ze in tuincentra te koop, meestal in wit, groengeel en paars). De Black Knight heeft zeer donkere bruinrode bloemen. Ik heb ook de Perfume Purple gehad, donkerpaars en rijkbloeiend. En de Perfume Red, met rozerode bloemen, ook weer zeer rijkbloeiend. Allemaal zoetgeurend en zo’n 33 tot 40 centimeter centimeter hoog.
• Nicotiana glutinosa: ook hier weer het lichtgroene blad en daarboven, op ijle stengels de bloemen, in dit geval zacht zalmoranje, wordt zo’n 100 centimeter hoog. Opvallend detail: zowel blad als stengels en bloemen zijn kleverig.
• Nicotiana langsdorfii: extra bijzonder door de groene bloemen (eigenlijk meer geelgroen of groengeel). Geweldig om samen met een éénjarige in een complementaire kleur te gebruiken (bijvoorbeeld felrode Salvia’s, donkerpaarse Consolida’s). Hoogte 120 cm.
• Nicotiana mutabilis; wordt zo’n 150 cm hoog en bloeit de hele zomer op ijle, wiegende maar toch sterke steeltjes. De bloemen beginnen wit en verkleuren tijdens de bloei via zachtroze naar lilaroze (vandaar dat de plant ook wel eens onder de naam Nicotiana mutabilis Marshmellow wordt aangeboden).
• Nicotiana Whisper mix: lijkt veel op de hierboven genoemde mutabilis. Het is een F1-hybride die echter in de jaren erna (van zelf geoogste zaden) alleen maar mooier wordt, met bloemen die wat rozer zijn dan de mutabilis, bloeit van juni tot de eerste vorst en kan zelfs een niet te strenge winter overleven (en zaait zich prettig uit). Ik hoor dat trouwens steeds vaker; dat sommige Nicotianaplanten de winter als een wintergroene bladrozet overleven – wellicht door de steeds minder koude winters
• Nicotiana sylvestris: de bekendste ‘Tabaksplant’ (de Nederlandse naam voor deze planten), zo’n 160 cm hoog en zeer zoetgeurende helderwitte dunne buisbloemen in trossen.
• Nicotiana x sanderae: nog zo’n mooie 🙂 Deze wordt zo’n 120  cm hoog en heeft extra grote bloemen in een zuiver witte kleur. Zoetgeurend en opvallend door de grote bloemen.
• Nicotiana suaveolens; in bloei zo’n 130 cm hoog, kleine, lange bloempjes in een zuiver witte kleur. Zoet geurend.
• Nicotiana paniculata: imposante plant, werd hier zo’n 160 centimeter hoog, en draagt grote trossen kleine groene langwerpige bloempjes.
• Nicotiana tabacum; de Nicotiana waar tabak van wordt gemaakt (door de grote bladeren te drogen). De planten worden in bloei zo’n 160 centimeter hoog, bloeien met mooie bloemen die verkleuren van wit naar roze.
• Nicotiana rustica Wild Aztec Tobacco: ook een tabaks-Nicotiana, schijnt meer nicotine te bevatten dan de Nicotiana tabacum. De planten blijven kleiner, zo’n 110 centimeter, de bladeren zijn echter groot en opvallend lichtgroen, een beetje ronder van vorm dan de bladeren van de Nicotiana tabacum. De bloempjes zijn klein en lichtgroen, ze zitten in trosjes bij elkaar.

Kijk vooral naar de foto’s voor de verschillende soorten, rassen, kleuren, hoogtes, en vormen.

Makkelijk om zaden van te oogsten. Na de bloei blijven de 0,5 centimeter grote zaadbolletjes achter. Als de groene ovale bolletjes bruin worden en aan de bovenkant open gaan kun je de heel kleine bruine zaadjes eruit schudden. Droog ze nog een paar dagen en bewaar ze dan koel, droog en donker tot het jaar erop, de zaden blijven in ieder geval wel een jaar of 4 kiemkrachtig, wellicht nog wat langer. Zie onderste foto’s op deze pagina.

En bedenk dat ze de laatste jaren soms de winter overleven. Verwijder de uitgebloeide planten daarom niet maar knip de uitgebloeide bloeistengels terug en wacht met opruimen tot het voorjaar, wanneer je kunt zien of de planten de winter wel of niet hebben overleefd.