Ipomoea purpurea/tricolor/imperialis
Ipomoea’s zijn eenjarige slingerplanten met een flinke groeikracht; ze kunnen wel zo’n 225 centimeter hoog of nog wat hoger worden.
De witte en blauwe vorm zijn de bekendste, ze lijken wel iets op het ‘onkruid’ Haagwinde (ook wel ‘pispotjes’ genoemd). Maar Haagwinde is een matig bloeiende en vooral woekerende vaste plant, Ipomoea is een niet woekerende en niet winterharde, en juist zeer rijkbloeiende eenjarige; ze hebben dus op de vorm van de bloem na weinig gemeen.
Er zijn in de afgelopen decennia heel veel rassen van de Ipomoea gekweekt, in veel verschillende kleuren of kleurencombinaties.
Bedenk daarbij wel dat hoe mooier/groter/gevulder/meer bijzonder de bloem is, de plant ook wat lastiger wordt. En vaak ook meer eisen stelt aan omstandigheden als grond, zon, temperatuur, etc. De vrij gewone Ipomoea purpurea groeit en bloeit nog prima in de volle grond in de tuin, vanaf mei uitgeplant. Ze kan zich na een zachte winter zelfs nog wel eens op een paar plekjes uitzaaien.
Dat geldt dus ook voor de Ipomoea purpurea Milky Way die je op de foto hierboven ziet. Mooi, door het zuiverwit met de lila streepjes die verbloeien van licht lila naar helder paars.
Een meer bijzondere Ipomoea purpurea is bijvoorbeeld deze Japanese Hige Feathered; de kweker heeft een ras ontwikkeld waarbij de bloemen niet rond zijn maar gefranjerd, en ze hangen ook was (als een bosje veertjes). Mooi, maar ze deed het hier vooral goed in een grote speciekuip (met goede potgrond, in de volle zond):
Nog een foto van de Ipomoea purpurea Japanese Hige Feathered (mix van roze en blauwpaars), nu de plant in volle bloei:
Ipomoea’s (alle soorten en rassen) kiemen en groeien heel snel maar kunnen geen vorst verdragen. Om die redenen zaai je ze vrij laat, vanaf half tot eind april, maar half mei kan ook nog prima. Bij kamertemperatuur kiemen de zaden binnen één tot anderhalve week. Zaai ze wel in goede potgrond die je wat hebt verluchtigd door er wat brekerzand door te mengen. De grond mag niet kletsnat blijven maar wel goed vochtig zijn.
Er zijn ook nog wel mensen die de zaden eerst een paar dagen voor weken in water van zo rond de 35 graden. De zaden kiemen dan, eenmaal gezaaid, wat sneller. De zaailingen mogen buiten uitgeplant worden vanaf half mei, mits ze uiteraard groot genoeg zijn.
Plant ze op een zonnig en beschut plekje, uiteraard met een flink klimrek, gaas, of iets dergelijks. De planten groeien snel en bloeien al vanaf half juni, tot ver in september, tot het kouder wordt.
Op de foto hierboven ie je de Ipomoea x imperialis Sunrise Serenade, dit ook al wat meer warmte nodig heeft (je kunt in het algemeen stellen dat een Ipomoea imperialis wat meer eisen stelt aan grond, zon en warmte dan een Ipomoea purpurea). Geef haar een extra warm en zonnig plekje, meng wat potgrond door de tuingrond om die wat te verbeteren/verrijken. Of zet haar in een grote pot, want die warmt sneller op en het wordt er niet zo snel te nat in in regenachtige perioden.
De bloemen zijn, afhankelijk van de soort en het ras zo’n 5 tot 10 centimeter groot en steken mooi af tegen het heldergroene blad. Bloeit zeer lang, afhankelijk van standplaats en buitentemperatuur van ongeveer half juli tot ver in de herfst (in een zachte herfst kan dat zomaar tot in november zijn).
Zeer gemakkelijk zaden van te oogsten: als de zaaddoosjes bruin en papierachtig worden en verpulveren wanneer je er in knijpt, dan vallen de vrij grote zwarte zaden vanzelf in je hand.
Mijn favorieten: eigenlijk alle soorten wel. Zie vooral de foto´s op deze pagina van de rassen die ik teelde. Mocht je zaden van een bepaald ras zoeken googel dan vooral even op de volledige naam en rasnaam. En je kunt op deze pagina lijsten vinden met webshops waar je zaden kunt kopen van bloemen, planten, groenten, kruiden, etc.: Moestuinzaden De allermooiste is misschien wel de x imperialis Mont Fuji, met extra grote bloemen in roze, paars of blauw, met een witte tekening als een wagenwiel). Maar deze laatste is helaas ook de moeilijkste (zeer warmteminnend) en gevoelig (snel schimmels, rot door natte grond, slechte bloei, etc.).
Op de foto een mix van roze en paarse Ipomoea purpurea, een gemakkelijk soort, kan in de volle grond, bloeit lang en rijk.
Ik zaai/teel de meer gevoelige Ipomoea’s (zoals de x imperialis) eigenlijk alleen nog in potten. Met wat stokken en gaas erin, en een mooi plekje in de volle zon, een beetje uit de wind, en hopelijk een mooie zomer hoop ik dan een betere groei en bloei te krijgen dan wanneer de planten hier in de koude en natte klei staan.
Bedenk dat er veel soorten (species) Ipomoea’s zijn, via het menu van de eenjarigendatabase vind je nog wat beschrijvingen en foto’s van andere Ipomoea species (zoals Ipomoea x multifida, Ipomoea lobata en Ipomoea transvaalensis).
Op de foto hierboven zie je een foto vaneen rijp zaadpeultje tussen onrijpe zaadpeultjes, je ziet dat de middelste rond is, bruin , en ze knispert bijna als papier als je erin zou knijpen. Als je dat doet kun je zo’n 3 tot 4 vrij grote zaden oogsten die je na nog een weekje drogen zeker 4 jaar kunt bewaren en waar je het jaar erop dus weer nieuwe planten van kunt kweken.
Ik heb mijn zelf geoogste zaden in een lange bloembak gespeend; de planten klimmen mooi langs een traliewerk. de bloei is er dagelijks vanaf de vroege morgen maar ’s middags gaan de bloemen dicht, tot ’s anderendaags!
Ik vraag me af waarom?
Hallo Rene,
Dat is normaal hoor, Ipomoea-bloemen bloeien slechts 1 dag, vanaf het einde van de nacht tot in de namiddag (afhankelijk van soort, ras en standplaats).
In ruil daarvoor maakt ze elke dag weer nieuwe bloemen, en dat maandenlang.
groetjes,
Diana
ik heb een blauwe winde op het balkon. Op de blaadjes verschijnen steeds bleke plekjes en vervolgens komen er ook gaatjes in het blad en dan worden ze op gegeven moment ook helemaal geel en vallen af. Ik zie geen beestjes. Wel had ik tijd geleden een keer bladluis gezien, eind juni was dat en nog voor de bloei, maar dat heb ik snel kunnen bestrijden.
Hallo Nora,
Ik vrees dat ik je niet kan helpen, ik heb niet genoeg verstand van ziekten en plagen (en er bestaan er honderden – of misschien wel duizenden).
Ik kan je adviseren om op de symptomen in de Engelse taal te googelen. Dat heb ik nu even voor je gedaan en dan vind je flink wat informatie en foto’s die je met je eigen verhaal kunt vergelijken:
Google zoeken op symptomen
groetjes,
Diana
Wil volgend jaar ook blauwe winde op mijn terras: krijg zaadjes van vriendin die er heeft in haar tuin. Alleen welke soort potgrond gebruik ik het beste ? Goede potgrond… wat houdt dat in ? Er zijn zoveel soort potgrond… ik zie door de bomen t bos niet meer ;-S
Hallo Patsy,
Ik heb over het zaaien een pagina geschreven, met daarin bijvoorbeeld ook informatie over potten, zaaitray’s, potgrond en kokospotgrond, etc.:
Algemene zaai-informatie
groetjes,
Diana
Hallo Diana en Ruud.
Kun je Ipomea kruisen door ze zelf te bestuiven?
Ik heb hele mooie paarse en diep roze maar die staan niet vlak bij elkaar en ik ben benieuwd of dat kruisen kan en wat er dan uit gaat komen.
Hallo Mar.,
Ja, Ipomoea’s kruisen sowieso gemakkelijk en over wat grotere afstanden. En je kunt ze dus zelf ook kruisbestuiven, al zul je dan wel de bloemen moet isoleren zodat een hommel of bij niet eerst kan bestuiven voor jij met de hand bestuift. Je ziet hier een filmpje van met de hand bestuiven van Ipomoea’s: Youtube
groetjes,
Diana
Dank je wel voor de tip.
waarom bloeit mijn heavenly blue helemaal NIET? Gigantische struik in de clematis montane geworden . niet één bloem.
Een andere variant , kleinere bloemen rose met wit bloeit wel redelijk; staat 1 meter verder in ook wat droge grond.
Kan het gebrek aan vochtige grond de oorzaak zijn? Normaal is dat wanneer een plant het moeilijk heeft hij juist veel bloemen maakt voor het nageslacht!
Hallo Cor,
Wat jammer! Ik durf niet te zeggen waarom je Ipomoea niet bloeit want ik ken je omstandigheden niet (wanneer gezaaid, standplaats, vocht, voeding, grondsoort, etc.). Als je het over een gigantische struik hebt die niet bloeit zou ik zomaar kunnen denken dat de planten teveel stikstofrijke voeding hebben gehad; dat zorgt voor veel groei en veel blad en dat gaat altijd ten koste van bloei en/of vrucht. Ik had dit jaar de Ipomoea Japanese Hige Feathered in een grote kuip voor de kas en daar bloeide ze het ondanks de hitte prima. Dus het zal niet aan de hitte liggen. Het zou de droogte kunnen zijn, maar dan zou ze ook niet goed groeien, lijkt me. Ik weet niet welke voeding je hebt gegeven en wanneer maar ik denk dat je het een beetje in die hoek moet zoeken.
groetjes,
Diana
Even een vraagje ik heb vorige week een aantal in een zaadjes in de potje gedaan. En nu beginnen ze al op te komen, de blauwe heavenly blue, maar ze zijn een beetje aan de roze, rode kant, is dit normaal?
Hallo Susanne,
Ik zag je vraag ook op facebook en heb daar al geantwoord. Ik plak dat antwoord voor alle zekerheid ook hier even:
Het is herfst, de dagen zijn, kort, koel en vochtig, Ipomoea zaai je in principe in de lente (wanneer de dagen langer, droger en lichter worden). Een blauwpaarse verkleuring zie je vaak bij kou maar ook bij een gebrek aan voedingsstoffen (en dat wil niet perse zeggen dat er geen voedingsstoffen zijn, het kan ook zijn dat je wel voeding hebt gegeven maar de planten/zaailingen het niet op kunnen nemen door de kou, het gebrek aan voldoende licht, etc.).
Als je de zaailingen de winter wilt laten overleven zul je een heel lichte en warme standplaats moeten zoeken. Een zonnig raamkozijn is dan geschikt maar pas op voor de nachten want dan is het dichtbij het raam eigenlijk te koud.
Maar ik kan je vooral adviseren om, zoals ik in de tekst op deze pagina al aangeef, te wachten met zaaien tot april, want Ipomoea houdt van veel warmte en licht en kiemt en groeit snel.
groetjes,
Diana
Hoi Diana, als ik de stronk met wat blad uitgraaf, zou die in een pot binnen overleven?
Hallo Jelle,
Ja, dat kan zeker. Het wordt bij de wat meer ‘gewone’ purpurea minder gedaan, simpelweg omdat ze volgend jaar vanuit zaden zo snel kiemt en groeit. Maar als je er plaats voor hebt is het zeker mogelijk. Dan in de winter koel zetten en weinig water geven en rond april weer opstarten met meer vocht en voeding en een hogere temperatuur.
groetjes,
Diana
Dank je!
In april blauwe winde gezaaid en op verschillende locaties in de tuin uitgezet, waar ze in de loop van de zomer allemaal verpieterden, behalve op een plek tegen het huis aan, die na een aarzelend begin gretig tot wasdom kwam . De kinderen noemden het de hartjesplant, vanwege de bladvorm, maar bloemen kwamen er niet. Ik dacht dat het door de ietwat schrale zandgrond kwam en zag het experiment als mislukt, want ik wil niet bijvoeden in de tuin, dan liever soorten die de grond wel op prijs stellen… tot half oktober toch ineens die prachtige blauwe bloemen uitkwamen en sindsdien is het iedere dag feest, tientallen. Nu benieuwd of er ook zaden gevormd worden, waar de bloemen er afvallen zie ik nog niets gebeuren, zou het nog kunnen in november?
Hallo Iman,
Ik heb nog van iemand anders ook gehoord dat Ipomoea dit jaar slecht bloeide. Misschien door de droogte/hitte, ik durf het niet te zeggen (ik had hier dit jaar Ipomoea Japanese Hige Feathered en die bloeide prima, in kleigrond die altijd wat langer vochtig blijft). Of je nu nog zaden kunt oogsten durf ik niet te zeggen. Er is tijd nodig en het mag niet te koud en te nat worden. Met de temperaturen zoals die nu zijn zou het nog kunnen lukken, maar als het snel kouder wordt is de kans groot dat de zaden gaan schimmelen voor ze kunnen rijpen. En de bevruchting is in de herfst ook minder goed, simpelweg omdat er minder bestuivers zijn. Ik hoop dat je nog zaden kunt oogsten!
groetjes,
Diana
Is het bij Ipomea ook zo dat als je de uitgebloeide bloemen eruit haalt, hij langer doorbloeit omdat hij nog geen zaad kan zetten?
Hallo Jane,
Uiteraard kost de vorming en rijping van zaden energie en zou het kunnen zijn dat de planten rijker zouden bloeien als je bloemen weghaalt voor ze zaden vormen. Maar ipomoea kan tegelijkertijd bloeien en zaden zette. Oftewel: terwijl er zaden worden gevormd en rijpen zal de plant dus gewoon doorbloeien, misschien wel iets minder rijk dan wanneer je ze weg zou halen (dat heb ik zelf nog nooit geprobeerd).
groetjes,
Diana