Dolichos lablab
Eerst even dit, mocht je internationale informatie of bijvoorbeeld zaden van Dolichos lablab zoeken in een niet-Nederlandstalige webwinkel:
- Nederlandse naam: Bonavist, Hyacintboon, lablab-boon
- Engelse naam: Hyacinth Bean, Lablab Bean
- Duitse naam: Helmbohne
- Franse naam: Lablab, Dolique d’Égypte
- Eenjarig of kortlevend vast maar niet winterhard
Dolichos lablab wordt ook nog wel Lablab purpureus genoemd (met zoeken op beide namen vind ik ongeveer evenveel pagina’s met informatie). Ze is een erg mooie en bijzondere tropische slingerplant.
Onze Surinaamse buurvrouw vond het erg leuk om de planten in mijn tuin te zien: het bracht herinneringen terug uit de tijd dat ze in Suriname woonde, daar werden deze planten verbouwd voor de oogst van de jonge paarse peultjes. Ze wordt in veel meer landen gegeten, van China en Kenia tot Bangladesh en Vietnam. Zowel de bloemen al het blad als de peulen worden gegeten, er wordt van de bonen zelfs een soort tofoe gemaakt. Maar wees wel voorzichtig wanneer je deze plant wilt eten: blad, peulen en bonen moeten wel worden gekookt want rauw zijn ze giftig. Er bestaan ook meerdere rassen die meer of minder van deze licht giftige stoffen bevatten.
Ik heb het zelf nog nooit geproefd, het idee dat ze giftig zijn helpt daarbij, maar vooral ook omdat de jonge paarse peulen dik en taai zijn. En ik vind ze eigenlijk te mooi om te plukken. Ik heb haar duidelijk alleen voor de sier 🙂 . Maar kijk voor meer informatie op deze Wikipediapagina
Aan de landen waarin ze wordt verbouwd kun je al zien dat ze een tropisch gewas is. En dat ze in de verte familie is van de boon (door de vorm van het blad, de groeiwijze, de lipbloemen).
Ze is niet moeilijk te telen maar heeft wel een aantal aandachtspunten. Zaai haar niet te vroeg voor want de zaden kiemen binnen 1 tot 2 weken en de zaailingen groeien snel maar kunnen geen vorst verdragen. Om die reden zaai ik haar altijd pas in april voor, bij kamertemperatuur, in potjes met potgrond waar ik ongeveer 1/5e deel grof brekerzand door heb gemengd voor de luchtigheid. Zorg dat de grond vochtig is maar zeker niet kletsnat; in te natte grond kunnen de zaden makkelijk rotten.
Houd de zaailingen tot half mei (IJsheiligen) binnen, ze kan geen enkele graad vorst verdragen (en zelfs bij temperaturen onder de 5 graden wordt het blad al lelijk, groeit ze niet meer, etc.). Plant de zaailingen uit op het warmste en zonnigste plekje dat je hebt.
Zelf hebben we ook nog wel pech met haar gehad; in een natte mei- en junimaand had ze het duidelijk niet naar haar zin, de planten kwijnden langzaam weg in onze natte en koude kleigrond. De teelt in een grote pot ging veel beter (in dit geval een speciekuip want ze is niet geschikt voor een kleine pot). In de pot, in een mengsel van potgrond met wat zand, groeide ze prima, een pot warmt ook sneller op dan de volle (klei)grond, en er is dan ook wat meer controle over vocht en voeding.
We hebben haar ook eens in een verhoogde bak geteeld en ook dat ging prima (iets minder nat, de grond wat luchtiger, en net iets warmer). Uiteraard is het weer ook heel belangrijk.
Plaats bij het uitplanten gelijk een hekwerk of stokken waar ze aan kan klimmen. Ze klimt (slingeren is eigenlijk een beter woord) zoals sperziebonen dat ook doen: de stengels winden zich rond stokken, gaas of hek. ik heb haar wel eens aan een gaaswerk laten klimmen maar ook aan een ‘wigwam’ van drie tonkinstokken, dat gaat allebei prima (al moet je haar in het begin vaak nog even helpen en naar de goede kant leiden). De planten worden uiteindelijk zo’n 2.00 tot 2.25 meter hoog.
Afhankelijk van het tijdstip van zaaien en het weer bloeien de planten dan vanaf ongeveer eind juli, en die bloei gaat door tot ver in september (mede afhankelijk van het weer, en de bloei loopt langzaam af wanneer de peulen met zaden rijpen).
In mooie zomers is ze dus een geweldige plant (door het donkergroene blad met purperen gloed, de donkerpaarse stelen, de lila bloemen en de donkerrode peulen), in slechte zomers kan het helaas allemaal wel eens een beetje tegenvallen.
Het is gemakkelijk om zaden van deze plant te oogsten. Voorwaarde is wel dat de herfst niet te nat is want de zaden rijpen vanaf ongeveer eind september tot eind oktober en teveel vocht (plus kou) zorgt voor het schimmelen van de peulen.
Oogst de peulen wanneer de peulen droog en hard en donkerbruin zijn, elke peul bevat ongeveer 2 tot 4 grote zwarte zaden met een opvallend wit randje. Haal de zaden uit de peulen en laat ze bij huiskamertemperatuur nog een week drogen (tot ze volledig droog en heel hard zijn geworden). De zaden blijven (mits droog, donker en koel bewaard) minimaal 3 jaar kiemkrachtig.
Wat Een Prachtige plant wordt dat! Ik Heb zelf Een kleinere Maar ga proberen om er volgend jaar meerdere op Te kweken uit zaden.
Eva
Hoelang duurt dit plant voor je kan oogsten?
Hallo Steven,
Dat ligt aan de zaaitijd, standplaats en het weer maar als je jonge peulen wilt oogsten voor consumptie kun je erop rekenen dat de peulen vanaf ongeveer half augustus geoogst kunnen worden.
groetjes,
Diana
De paarse variant is een heel mooie plant die best een mooie opbrengst kan geven in de serre. Alleen … bij mij is het nog maar één keer echt goed gelukt. Dit jaar heb ik aan de ene kant van de serre kousenbanden en aan de andere de lablab-boon. De kousenbanden houd ik maar net bij, die hebben best veel bonen gegeven maar de lablabs beginnen nu pas bloempjes te krijgen. Gek genoeg staan ze aan de kant van de serre die het meeste zon krijgt.
Eigenlijk had ik verwacht dat dit twee planten zijn die het even goed gingen doen. Heb je enig idee of de ene meer warmte of licht nodig heeft dan de andere?
Hallo Philippe,
Wat vreemd want ik zet hier Dolichos lablab als sierplant, gewoon in de tuin (wel op een zo zonnig mogelijk plekje in niet te natte grond – in een kuip of verhoogde bak doet ze het hier beter dan in de vette kleigrond). Ze bloeit hier dan vanaf ongeveer ongeveer half juli en de eerste peulen (ik eet ze niet, heb haar alleen voor de sier) zouden dan rond half augustus geoogst kunnen worden. De verticale foto van de bloem maakte ik hier (buiten in een grote speciekuip) op 23 juli, de foto’s van de peulen maakte ik respectievelijk op 20 augustus en 1 oktober.
Aangezien de kousenband het wel goed bij je heeft gedaan zal het niet aan voeding liggen, wat het wel is durf ik niet te zeggen (misschien houden de planten gewoon niet van de hitte en/of hoge luchtvochtigheid in een kas of is het iets met water geven). Kousenband houdt in ieder geval zeker niet van teveel zon terwijl Dolichos hier buiten altijd op het zonnigste plekje dat is heb staat.
Ik vrees dat ik je niet beter kan helpen dan dit maar ik hoop dat je er iets aan hebt. En wellicht is het een optie om volgend jaar niet alleen planten in de kas te zetten maar ook wat planten buiten, om te kijken of dat beter resultaat geeft dan de planten die je in de kas hebt staan. Als dat zo is zou ik het leuk vinden als je dat volgend jaar hier nog eens wilt melden!
groetjes,
Diana
wanneer moet ik ze zaaien wat is jullie ad vies in pot of volengrond zaaien
Hallo Bert,
Na het zien van je vraag dacht ik dat ik een heel slechte en onvolledige pagina over de Dolichos moest hebben geschreven. Maar als ik nu teruglees denk ik dat je het antwoord op je vragen vrij uitgebreid op deze pagina kunt vinden. Ik hoop dat je de tekst eerst wilt lezen, mocht je er daarna nog gerichte vragen over hebben, dan hoor ik het natuurlijk heel graag.
groetjes, Diana
Het kan ook zijn dat Bert laaggeletterd is en een uitgebreide tekst lezen en begrijpen lastig voor hem is. Ik waardeer je site overigens enorm, ik kijk er vaak op voor informatie over zaaien en kweken. Ontzettend dank voor het delen van je ervaring!
Hallo Marije,
Ja, je hebt helemaal gelijk, Bert kan dyslexie hebben, of afasie, of een ander probleem in de hersenen of met taal. Ik probeer daar ook altijd aan te denken als iemand een vraag stelt die niet duidelijk lijkt. Maar heel soms word ik er kriegelig van; ik wil graag vragen beantwoorden en doe dat elke dag, 365 dagen per jaar, via website, mail, instagram en facebook en soms ben ik er wel een paar uur per dag mee bezig. Allemaal prima, maar ik kan er zo slecht tegen als mensen dan geen punt, hoofdletter, etc. gebruiken. Alsof je hier een vraag in 5 seconden en 4 woorden kunt droppen zonder de minste vorm van beleefdheid, maar wel van me verwacht dat ik soms ook wel 15 of 30 minuten bezig ben met een antwoord (niet altijd maar ik moet toch inloggen, een antwoord formuleren, soms nog even een boek erbij pakken of voor alle zekerheid op internet zoeken, etc.). Ondertussen eet ik al jaren mijn ontbijt achter de computer en ik vind dat ook al lang geen probleem meer. Sterker nog; ik leer zelf ook veel van vragen en het nadenken over of zoeken naar een antwoord of oplossing. Maar als ik vraag nummer 12 beantwoord en ik zie weer 4 woorden zonder hallo of zelfs maar een hoofdletter of punt, dan schiet ik wel eens uit mijn slof. Het voelt voor mij als neerbuigend, niet de moeite waard om een klein beetje beleefd tegen te zijn (en het hoeft ook niet te kloppen, een poging daartoe zou ik al heel erg waarderen).
In dit geval bedoelde ik het nog niet zo slecht, ik wilde echt aangeven dat hij de pagina even zou kunnen (proberen te) lezen en dan een gerichte vraag kon stellen. Als ik zijn vraag zo uitgebreid zou beantwoorden als ik denk dat nodig zou zijn, dan zou ik dus eigenlijk herhalen wat er al in de tekst staat en dan zou hij het, als hij een taalprobleem heeft, ook in een tweede uitleg niet begrijpen. Maar ik zie dat het er wel wat kribbig staat. Uiteindelijk zal ik haast hebben gehad, of een beetje kribbig zijn geweest door de andere vragen die ik al eerder had beantwoord.
Mocht Bert je opmerking en mijn antwoord lezen, dan hoop ik dat hij begrijpt dat het geen kwade opzet was, en vooral dat hij toch misschien iets aan het antwoord heeft gehad door de pagina nog eens op zijn gemak te lezen of proberen te lezen.
groetjes,
Diana
Hallo Diana,
Ik heb vorig jaar ook de hyacintboon in mijn tuin gehad en nu staan er ook weer plantjes te wachten om naar buiten te gaan.
Mijn vraag is, moeten de (eerste) bonen eraf gehaald worden, ter bevordering van de groei zoals bij anders planten? Bij mijn andere bloeiende planten, haal ik nl altijd keurig de bloemen eraf ter voorkoming van zaadvorming, wat ten koste gaat van de bloei en groei.
De plant deed het wel nl vorig jaar, had deze op meerdere plekken in mijn tuin staan, maar werd niet zo hoog en groots als ik verwacht had.. ben toen maar de bonen gaan verwijderen, maar vind dit juist ook het mooie van de plant natuurlijk!
Daarom ben ik blij met jouw artikel, ga zeker ook 1 vd planten in grote pot zetten, om te kijken of het dan beter gaat. Als bestaat mijn tuin uit zichzelf al uit een zanderige grond. 🙂
Groetjes,
Diana