Ingewikkeld

Het is lastig om te schrijven over iets waar ik zelf nog geen ervaring mee heb. Maar tegelijkertijd wil ik er graag over schrijven, voor het geval mensen er interesse in hebben en er ook dit jaar al zelf mee willen experimenteren.

Het gaat over het telen van tomaten op meer dan 1 stam. “Huh”, zul je zeggen, “Diana hamert toch altijd op het belang van dieven?”. Ja, dat is zo :-). Maar het is altijd leuk om iets nieuws te leren, zeker als het wellicht ook nog meer opbrengst kan geven.

Het lijken 2 stammen, maar de linker was 2 weken geleden nog een dief…… en in de linkerstam zie je ook alweer een dief, die moet er wel nog even uit 🙂

Ik begin bij het begin. Twee jaar geleden kocht ik zaden van de tomaat Honeydrop. Een leuk en lekker geel cocktailtomaatje, met een aardige opbrengst. Maar in de webwinkel waar ik de zaden kocht zag ik een foto van een meer dan prima opbrengst. Mijn ervaring met dat ras:

Onderin de plant zaten kleine trosjes tomaatjes, gelukkig zaten de trosjes wel vrij dicht op elkaar langs de stam, en verder naar boven verdriedubbelen die trosjes zich waardoor de opbrengst toch best goed is, maar enorm wordt het natuurlijk niet.

En dit is de foto van de tros tomaatjes op de website waar ik de zaden kocht (Croation Seedstore):

Dat is andere koek. Maar als je heel goed achter de tros tomaten kijkt zie je meer dan 1 stam, het zijn er wel 3 (denk ik). En het zijn dus ook 2 of 3 trossen tomaatjes bij elkaar.

Ik heb ondertussen wat gezocht en vind informatie dat meer dan 3 stammen af te raden is, dat wordt teveel voor 1 plant. En ik kan nu alvast vertellen (terwijl de planten hier nog geen meter hoog zijn), dat 3 stammen me ook heel veel en behoorlijk ingewikkeld lijkt. Ik wil dit jaar eerst maar eens met 2 stammen oefenen.

Ik liet een paar weken geleden al eens een foto zien van een halfzachte poging:

Hier heb ik 1 tomatendief als een extra stam aangehouden en die los van elkaar aangebonden. Uiteindelijk gaf de plant een dubbele opbrengst. Ik weet het niet zeker want ik teelde het ras nooit eerder en had dus geen vergelijkingsmateriaal maar ik zou kunnen denken dat de tomaatjes wel iets kleiner bleven dan normaal. Het grote voordeel: meer opbrengst. Het nadeel: uiteindelijk nam 1 plant op 2 stammen die in een soort V-vorm langs spiralen werden opgebonden toch nog best veel ruimte in beslag.

Ook hier zie je rechts de stam, en links een stevige en sterke dief die tot tweede stam is benoemd

Nu wil ik dus echt 2 stammen per tomaat aan dezelfde stok (of spiraal) leiden en opbinden, zodat ze potentieel een dubbele opbrengst kan geven zonder meer ruimte in te nemen. En daar volgt dan gelijk een kleine waarschuwing: als je nog niet heel ervaren bent in het dieven van tomaten is het wellicht beter om dat eerst goed onder de knie te krijgen voor je hier aan begint. Ik durf van mezelf te zeggen dat ik best aardig tomaten kan dieven, ik heb het in mijn leven ongetwijfeld meer dan 1000 keer gedaan. Maar ik moet toch best even goed kijken als ik de 2 stammen opbind. Het blijkt een wirwar van 2 stammen te geven die ik netjes langs de spiraal of stok op moet binden, bladeren van 2 stammen, de 2 toppen, de dieven natuurlijk, en tot slot de trosjes bloemen waarvan ik niet wil dat ze klem tussen of achter stok/stammen komen te zitten. Dat maakt het niet moelijker maar wel onoverzichtelijk. De kans is wat groter dat ik een dief over het hoofd zie of juist per ongeluk de top van de 2e stam weg zou kunnen knippen. Een goed advies blijkt: eerst even goed kijken, desnoods al wat bladeren verwijderen die echt heel erg in de weg zitten, en zoals altijd eerst opbinden en dan pas knippen.

Ik wil het dit jaar echt serieus gaan testen. En daarom heb ik 15 planten uitgekozen die ik op 2 stammen ga leiden/telen. En naast elke plant op 2 stammen staat een plant van hetzelfde ras die ik gewoon dief en opbind op 1 stam, zodat ik de planten, opbrengst, formaat tomaatjes, etc. goed kan vergelijken. Ik wil eigenlijk niet meer voeding geven, de tomaat zal zelf zonder extra hulp moeten bewijzen dat ze dit kan. Uiteraard geef ik wel water wanneer nodig en misschien is dat iets meer dan in andere jaren (maar dat is lastig te meten want heeft ook met het aantal zonuren, temperatuur, grondwaterstand, etc. te maken).

Ik heb dus 15 planten uitgekozen om te testen; en ik koos planten/rassen die niet van zichzelf al heel veel opbrengst geven (met het idee dat er ook een maximum zit aan wat een plant kan dragen), bijvoorbeeld dus geen multifloratomaten. En ik heb tomaten uitgekozen die een mooie dief maakten, niet zo’n dun en iel dingetje maar echt een stevige dief, redelijk onderin de plant, en die van zichzelf al vrij verticaal groeit.

Je kunt al zien dat het bovenin de plant met 2 stammen een beetje druk wordt. Ik moet er voorzichtig dieven om te voorkomen dat een blad of top of bloemtrosje afbreekt.

Op de foto’s op deze pagina kun je al een beetje zien hoe het lijkt te gaan worden, met wat gepriegel heb ik ze allemaal op kunnen binden. En het dieven is misschien nog wel belangrijker geworden, om te voorkomen dat het onoverzichtelijk wordt waardoor er meer kans is dat dieven over het hoofd worden gezien met een warboel en weinig tomaten als resultaat.

Tot slot nog 1 voorbeeld.

De tomaat Sunrise Bumblebee was hier een buitengewoon lekker tomaatje, maar met helaas geen geweldige opbrengst van zo’n 7 cocktailtomaatjes per tros:

Op de website van Ekzotomat bestelde ik dit voorjaar tomatenzaden (ik hoop toch zo dat het goed gaat met dit mooie Oekraïense stel dat met zoveel passie tomaten teelde en verkocht). Ik zag daar onderstaande foto van de Sunrise Bumblebee:

Je ziet linksonder inderdaad ook een trosje van 6 of 7 tomaatjes maar meer naar boven wordt het dus al snel een kakofonie van trossen aan 2, of zijn het 3 stammen?

Hoe dan ook: dat wil ik ook! Niet voor de opbrengst want wij hebben voor onszelf echt wel genoeg tomaten. Maar ik wil leren en ervaren, en ik vind het vooral een prachtig gezicht en een enorme rijkdom.

Ik hoop in de komende weken en maanden foto’s te kunnen laten zien van de planten op 2 stammen, en de vergelijking te kunnen laten zien met de planten op 1 stam.

Tot slot nog 1 foto, zoals altijd van een bloem, in dit geval van de eenjarige Matthiola incana. Ik zaaide dit ras dit jaar voor het eerst, de naam is Levkoje Bara, en ik ben gelijk verliefd en verkocht :-).

Abonneer
Laat het weten als er
guest

42 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
simone zuijderwijk

Heel mooi experiment, ben benieuwd naar het uitkomst!!
Ik denk dat dit heel goed moet kunnen werken. Het enige waar ik bang voor ben is dat er een hoger phytophthora risico is, omdat het minder kan luchten, broeit misschien meer??

Robert

Beste Simone
Ik deel je vrees. Om phytophthora te voorkomen is goed verluchten een noodzaak.
Door 2 stammen zo dicht bij elkaar te laten groeien is je vrees gerechtvaardigd.
Ik zou die proef liever doen met resistente rassen.

redzebra

Hey Ruud & Diana, ik vind vind het ook een heel mooi experiment en inspirerend, ik ben benieuwd naar je ervaringen, ik teel wel vaker meerstammig, maar laat dan de stammen uit elkaar groeien zoals je vorige poging. Bij dichte begroeiing is de kans op narigheden of dit nu pythophthora is gewoon hoger en daar deel ik de bezorgdheden van Simone en Robert. Bij 1 plant ga ik hier je huidige experimentje volgen. Bij selfbio (duits/ te vinden op youtube), dat is in samenwerking met een bio teler die dacht ik rond de 5000 tomaten planten heeft staan, wordt bij meerstammige buitenteelt zowat standaard het derde blad zonder probleem voor de tomaten/groei verwijderd (blad onder een tros) om het luchtiger te houden, en dan ga je 2stammig van totaal 6 naar 4 bladeren tussen de trossen, wat nog belangrijker is als je de 2 stammen samenhoud.

Frederik

Interessant! Herinner je je nog of ze beide stammen omhoogleiden aan dezelfde paal, of aan 2 verschillende palen? Ik vermoed dezelfde paal, anders zouden ze geen bladeren verwijderen? Op hun youtube-kanaal heb ik dit niet kunnen terugvinden.

Kristel

Mooi experiment… ben benieuwd hoe dit gaat uitpakken later in het jaar! Diana, heb je een idee waarom bij elke tomatensoort die we opkweken de eerste tros op minstens een meter hoogte pas begint? Te veel of te weinig van iets? Zowel bij tros- als gewone tomaten, keer op keer…

Maaike

Ik heb ook 1 enorm lange tomatenplant (de rest ziet er wat normaler uit). Ik had wortels door laten schieten, die stonden er naast en namen wat licht weg. Ik heb een vermoeden dat de tomatenplant daarom wat harder is gaan werken. Of het is de soort natuurlijk.

Kristel

Dankjewel voor je antwoord! De eigen zaailingen planten we nog klein uit in de serre in vrij arme grond en schieten dan als een raket omhoog… we geven ze enkel wat lavameel. Dit jaar ook zo met twee gekochte trostomaten. Direct na aankoop overgepot in moestuinbakkengrond en ineens buiten (in een grote pot) onder een afdak laten staan… niet in de serre. De planten zijn nu allebei 1,80 m hoog en hebben twee kleine bloemtrosjes met slechts twee of drie bloemetjes… echt miezerig…

Kristel

Ok, weer wat bijgeleerd! Volgend jaar gaan we het anders aanpakken! Houden je tips bij zodat we dan hopelijk veeeeeel tomaten hebben! Bedankt! Fijn tuinplezier komende zomer! Kristel

Bianca

Mooi experiment, benieuwd wat het oplevert. Ik snap je motivatie ook helemaal, dat je het gewoon wilt wéten.

Ik hoop dat de vrouw en kinderen van die zadenkwekerij op tijd gevlucht zijn en alle zaden hebben meegenomen. Ze wonen wel op een van de allerslechtste plekken van Ukraine, daar staat geen huis meer overeind ben ik bang .

Lianne

Dit gaat vast lukken! Ik heb stage gelopen bij een aardappelveredelingsbedrijf waar ze aardappel planten op een vergelijkbare manier kweken zoals tomaten om zaad te krijgen. Dit deden we door de beginnende aardappel knollen te verwijderen (soms werd er ook geënt op een tomaten onderstam) zodat de plant energie ging steken in zijn groei en het vormen van bessen.Het gevolg hiervan is dat je een hele lange aardappel plant krijgt die je opbindt langs een stok, net zoals je met een tomaat zou doen. Maar goed, bij deze planten hielden we altijd 3 takken aan per stok voor optimale bessenvorming. Misschien zou dit dus ook prima kunnen voor de tomaten, aangezien ze zo nauw verwant zijn. Gaat vast goedkomen dit experiment! Als dit succesvol is, misschien dag je volgend jaar ook wel 3 takken durft te proberen.

Joris

Beste Diana….

Bedankt voor het prachtige blog verhaal, ik voel dat je er echt je best op hebt gedaan! Zo fijn dat er mensen zijn die het moeilijke niet uit de weg gaan! En jij doet dat zelfs ter gunste van ons, zodat je ons kan informeren over dit pittige vraagstuk. En dat zonder daar ook maar iets terug van te verlangen.!

Je bent echt een topper Diana! Ga zo door!!

Groetjes Joris!

Simone Brus

Beste Diana,

Weer een zeer duidelijk en mooi geschreven stuk over het letterlijk en figuurlijk ingewikkelde telen van een gewone tomaat op meer stammen.

Nu lees ik reacties over het krijgen van Phytophtora en weet dat jij altijd genoeg blad weg haalt om deze ziekte zo veel mogelijk te voorkomen.
Zelf laat ik bij een tomaat vaak nog een dief uitgroeien op ongeveer 10cm van de hooft stam. Hierdoor heb ik beter zicht en minder kans op ziekte.

Bedankt voor het delen van de mooie Matthiola door jou ga ik volgend jaar deze prachtige bloemen ook zaaien.

Liefs en een mooi weekend,

Simone.

Maaike

Ik ben benieuwd naar je experiment. Ik begin altijd met veel enthousiasme en voornemens om het nu eens goed te doen met dieven, maar in de loop van de zomer gaat het altijd wat minder, haha. Misschien ook omdat het onoverzichtelijker wordt. Dan is op een gegeven moment een dief zo groot dat ik m niet meer weg wil halen, zeker als er al bloemtrosjes te zien zijn. Dus dan laat ik de dief maar staan. Met als resultaat een tomatenoerwoud in de kas waarbij je moet bukken, een tak voorzichtig opzij moet duwen of over een tak heen moet stappen. Ik zet er meestal wat stokken bij en dan bind ik het zo goed en kwaad als het gaat aan. Met de tomaten gaat het altijd prima. Ik heb geen experiment gedaan met twee tomaten van dezelfde soort overigens. Dus ik ben erg benieuwd naar je resultaten.

En 40 tomatenplanten , dacht dat ik al veel had :p.

Jammer dat je met je winkeltje stopt, maar ook heel begrijpelijk. Ik heb twee jaar geleden besteld en ben heel blij dat ik dat gedaan heb. Daardoor heb ik kennis gemaakt met super heerlijke rassen! Ik kijk nu al uit naar Blue Tom, Blush en Dragon’s eye, en natuurlijk naar al die Sprite tomaatjes.

Maaike

Ohja dat kan ik ook wel proberen. Ga ik doen dit jaar.

De blush is heerlijk, we hadden de zaden vorig jaar al dus ik heb ze al geproefd. Echt een mooie stevige tomaat die ook heel lekker is. Dit jaar hebben we er twee van gezaaid (en dat zegt wel wat ;)).

Dirk Vanvuchelen

Twee stammen tegen mekaar is geen goed idee omwille van de ziekte, maar apart omhoog leiden kan zeker wel, dat deed ik al vaker, het voordeel is dat je maar aan één stam moet water geven. Ook als je eens de pech hebt dat een plant afsterft, dan kan je een scheut van een plant ernaast laten groeien in die richting.

Henk

Hoi Diana , zie ik nou dat je in t begin al veel blad wegknipt bij de tomatenplanten? Kan dit al in vroeg stadium?

Piet Bevers

Goede morgen Diana.

Wat jij doet is eigenlijk hetzelfde wat ik doe.
Ik verspeen mijn kleine tomatenplantjes in een foam koffiebeker.
Het verschil is ik zet er niet een maar twee tomatenplantjes in.
Na het verspenen gaan ze naar de koude kas om af te harden.
Daar staan ze tot begin mei.
ik heb verhoogde bedden in mijn kas.De plantjes zijn al 25 cm hoog.
Nu gaan ze de grond tot het tweede blad, hervoordeel is dat de stengels ook wortelen en je als het ware een groeischeut krijgt.
Op dit moment zijn ze een meter hoog met de eerste tomaten aan de tros.
de ene plant zit in de spiraal ,de andere zit aan het touw.

Dirk Huyghe

Dag Diana, op je foto’s zie ik dat jij al vrij vroeg heel veel blad wegknipt (zelfde vraag als Henk hieronder ook heeft gesteld). Kan dit wel al in zo’n ‘vroeg’ stadium ? de plant heeft toch ook haar bladeren nog nodig ?

Laatst bewerkt op 2 jaren geleden door Dirk Huyghe
Guido

Hoi, mooi. Ik kweek jaren tomaten, en heb ook eens laten gaan, 2 of 3 stammen, maar dat was niet meer te houden in mijn kleine tuin. Ik had en ook nu 4 soorten, Dat werd zo zwaar en groot , met bamboe stokken bij ondersteuen, zo zwaar werden de vruchten. St.Pierre een salade tomaat van 8cm. dik. onder andere. ook wellicht inetressant is, dat ik zaadjes
van de cherrytomaat na 6 jaren in flesje in de vriezer nóg heb kunnen kiemen!
De tomaten vorig jaar was een ramp met dat slechte weer, mooie trossen groen, en dan met de
durende nattigheid, in tijd van twee weken alles rot. Nu doe ik 2 struikjes buitenlucht en 4 stuks
in de koude kas, Houd ze kleiner, een hoofdstam. 3 Jaar geleden een jungle van woekerende tomaten planten, wel bijna 10 kg oogst in totaal, tuintje 5×9 meter met ook veel ander mooie gewassen.

_MG_2902.JPG
Desiree

Hi Diana,
gewoon doen hoor een paar stammen per plant. Zelf doe ik het al jaren met een paar van de tomatenplanten (buitenteelt). Door nood geboren omdat ik een aantal weken weg ben tijdens de groei en bij terugkomst er altijd een paar vond waar enkele dieven mét tros al door de hoofdstengel was gegroeid. Sindsdien laat ik een zich splitsende tomaat gewoon lekker doorgroeien.
ik heb nog nooit ziektes er in gehad; wel maak ik de stam vanaf het planten al vanonder kaal en met genoeg ruimte tussen de planten zelf is het verder altijd goed gegaan. Ook top ik ze op 1,5 – 2m en haal de bovenste nieuwe trosgroei er begin juli af zodat de energie naar de (dubbele) volwassener trossen gaat en ook veel overbodig blad.
veel succes!

Pearlsofpassion

Ik doe het ook al jaren.
Ik teel de tomaten buiten en aan stokken zoals de bonen. Met dus ook de schuine stokken zoals jullie dat doen, Diana. En op de plaats waar er dan 2 stokken in de grond gaan (een rechte en een schuine) plant ik tomaten die zowiezo al de neiging hebben veel dieven te vormen en sterk te groeien. De dief onder de eerste tros laat ik dan intact en bindt ik op de schuine stok. Dat is nl de sterkste dief in een plant.
Als die 2e stam te dicht in de buurt van de tomaat ernaast komt, top ik hem. Dat zijn meestal toch 2 a 3 trossen extra op die manier, zonder extra ruimte of veel meer kans op vochtig blijven van de plant. Mijn stokken staan ook altijd erg ruim uit elkaar (60-70 cm tussen) omdat ik de aardbeien er nog tussen teel, dus er is wel ruimte genoeg tussen de planten om mooi op te drogen.

Maar jouw manier met 2 stammen op dezelfde stok, daar heb ik nog nooit aan gedacht.
Ik ben ook benieuwd naar het resultaat..

Groetjes
Valerie

Carine p

Dag Diana en Ruud,
even mijn ervaring meegeven qua dieven. Ik dief zeker niet alles.alles hangt bij mij van de grootte af. Bij kleinere tomaten durf ik gerust een aantal dieven staan, maar ik doe dit nooit bij de onderste dieven. Ik laat eerst de plant goed aansterken en pas op zo’n 50 cm laat ik bewust een dief staan. Bij grotere soorten doe ik dit minder. Bij de nieuwste ovale soorten zoals blush, atomic grape etc laat ik zelfs vrij veel dieven staan. Het aantal bladeren verminder ik zodat langs elke kant van de stam bladeren hangen en niet aan de binnenkant van de stam, zodat de bladeren niet in elkaars weg hangen. Als ik te laat ben met dieven waar ondertussen reeds bloemen hangen, laat ik de dief zowiezo hangen en top ik net boven de dief om over woekering te vermijden. Dit gaat prima.
groetjes en veel tuinplezier
carine

Dirk Trachet

Hey.
Een mooi experiment.
Ik kweek al jaren op twee stammen, uit noodzaak.
Ik heb een vrij grote serre/kas. De grond ervan regelmatig vervangen zie ik niet zitten. Een tiental jaar geleden ontdekte ik het voordeel van geënte planten. Kurkwortel resistentie levert een enorm rendement. Maar de groeikracht van deze planten is ook gigantisch. Met een enkele stam is de plant onhandelbaar. Door de zijscheut onder de eerste bloem te laten groeien, houd ik een tweede stam aan. De eerste gaat met een touw recht omhoog, de tweede met een tweede touw schuin omhoog. Alternerend naar voor of naar achter. Op die manier haal ik gemakkelijk 12 tot 14 trossen per plant. Ik laat ze 2m hoog worden, en dan nog een stukje horizontaal.
Bij kerstomaatjes is het voordeel nog groter. De opbrengst is bij mij tot 4 keer zo groot. Ik laat de plant klimmen op kippen gaas van 50 cm breed en 2m hoog en weef ze erdoor. . Een plant bedient er 2 gaasconstructies, een links en een rechts.
Op die manier snoei ik nauwelijks, gaan ze op 2 x 2 stengels omhoog en bekleden ze beide netten volledig. Snoeien doe ik enkel als ze buiten de netten groeien, of als er teveel blad is.
De geënte planten zijn van superprof, die ze in een tiental variëteiten aanbiedt.
Beste groeten

IMG_20140817_085609.jpg
redzebra

Ik doe het op dezelfde manier als Dirk als ik meerstammig wil gaan, de reden waarom ik ermee gestart ben is idem als Dirk (kurkwortel), de tomaten ent ik tegenwoordig zelf, het aanbod van de geënte soorten is er wel op vooruitgegaan maar blijft beperkt. De zaden zijn inderdaad nog wat prijzig maar als je ze per 100 besteld valt dat best mee. Je moet dat echt ook eens proberen, dat is een nieuwe wereld die opengaat.

Sharon

Hoi Diana,
Ik ben erg benieuwd naar je bevindingen.
Ik heb dit ooit noodgedwongen gedaan, toen mijn moeder plots overleed en ik wat anders aan mijn hoofd had dan tomatenplanten dieven. Uiteindelijk had ik 2 planten met ieder 3 stammen en uiteindelijk oneindig veel kilo’s cherrytomaten…… Dus ik vermoed dat dit wel eens een succes kan worden. Mijn tomaten stonden wel onder een afdak, dus het risico op neusrot, zoals eerder al terecht benoemd, was bij mij minder aanwezig. Een het was erg warm en zonnig dat jaar, van april tot oktober….. niettemin het proberen waard! Ik volg je experiment met grote interesse!

Groetjes, Sharon

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties