Het reddingsplan

Ik schreef dit jaar al meerdere keren over hoe slecht het jaar in de kas was, met een mol, woelratten, spintmijt, Phytophthora in de tomaten, rottende paprika’s, meeldauw in de komkommers, etc.. En vooral meerdere keren wateroverlast. In het voorjaar en de vroege zomer heeft de grond in 2 van de 3 kassen regelmatig onder water gestaan. De groenteplanten hebben wekenlang in de modder gestaan, en dat is voor geen enkele groente goed (op waterkers na). Rottende wortels sterven af, daardoor worden planten ziek, die zijn vervolgens gevoelig voor ziekten en plagen, schimmels en virussen. Denk vooral aan zo’n rollende sneeuwbal :-).

Er moest daarom bij het begin worden begonnen. Bij de grond. Die stonk in de tijd dat het zo nat was (bijna rioolachtig). En nu is de ondertussen kurkdroge kleigrond ingeklonken en keihard. En schijnbaar ‘dood’, alle wormen en bodemorganismen zijn gevlucht. Ook een soort sneeuwbaleffect. Het is bijzonder (en bijzonder akelig) om te zien hoe snel een zorgvuldig opgebouwd evenwicht (al 30 jaar jaar lang verbeteren we de grond met compost, mest, mulch, lavameel, etc.) verloren gaat. Dat is natuurlijk niet helemaal zo want al die stoffen zijn nog steeds aanwezig, maar zo voelt en ziet het er nu wel even uit.

Er is niks mis met de kassen, de dakgoten zijn gecontroleerd en zitten niet verstopt en de wateropvangvaten zitten niet zo vol dat ze overlopen. We denken dat de 2 kassen (ondertussen al respectievelijk 35 en 20 jaar oud) ondertussen wat lager liggen dan de rest van de tuin (de tuin ligt dus wat hoger). En we denken dat we dit jaar gewoon pech hadden, we waren zeker niet de enige moestuinders op het volkstuinencomplex met wateroverlast. Ik heb geen foto’s gemaakt waar je de wateroverlast in de kas goed op ziet, maar deze foto geeft wel een aardig beeld van dit voorjaar:

En dit was niet zomaar 1 weekend maar zo ongeveer de hele maand april, mei en een stukje van juni. Misschien dus niet eens zo raar dat er een blauwe bes en meerdere frambozenstruiken dood zijn gegaan, tomatenzaailingen het in de kas begaven, bonenplanten wegkwijnden in de modder, etc.. Hieronder zie je een foto van een tomatenzaailing eind mei, ze groeit niet en het blad wordt geel. Je ziet op deze foto trouwens ook dat de grond nog wel een stukje onder bovenkant van de fundering van de kas ligt. Daarover later meer.

We hebben nog wel wat nieuwe organische voeding gegeven (met het idee dat alle voeding die al was gegeven ongetwijfeld met het vele water was uitgespoeld) maar de planten hebben dat nauwelijks op kunnen nemen.

We hebben in het voorjaar en de zomer weinig kunnen doen omdat de kassen toen vol stonden met (weliswaar armetierige) paprikaplanten, tomaten, komkommers, etc. Maar nu zijn we begonnen met opruimen. Eerder dan we wilden, we hebben met een klein beetje pijn in het hart de tomaten- en paprikaplanten waar nog wat groene vruchten in hingen uit de grond gehaald. Voor het goede doel: het wordt tijd om te beginnen met het beter maken van de grond.

Ik maakte 3 jaar geleden deze foto van een tomatenplant die in de vroege zomer de grond uit moest (geen idee meer waarom). Wat een wortels hè, en dit is pas eind juni (in 2018):

Nu halen we tomatenplanten eruit en is dit het wortelgestel:

Het ‘wortelgestelletje’ is bijna kleiner dan toen we de planten eind april vanuit 9-centimeterpotjes uitplantten.

Mochten we nog hebben getwijfeld, dan weten we nu dat we niet kunnen denken dat volgend jaar alles weer normaal is, goed groeit en we leuk kunnen oogsten. Tijd voor een reddingsplan!

We willen eigenlijk liever niet spitten. Misschien dat we in het voorjaar de grelinette moeten gebruiken om de grond wel wat om te woelen, we zullen zien. Maar voor nu is dit hoe we gaan beginnen:

Stap 1: opruimen

Ik wil de grond schoon hebben. Ook in het kader van de ziekten, schimmels en plagen die dit jaar in de kas heersten. Dus we hebben we de planten uit de grond gehaald en alle blaadjes, takjes, gevallen vruchtjes etc. opgeruimd.

Stap 2: ophogen

Achterin de tuin hadden we een strook gemaakt met opgehoopte mest, voor pompoenen en courgettes. Die mest is ondertussen gecomposteerd en die hebben we in een laag aangebracht in de kas. Het is natuurlijk niet genoeg maar voor nu is het een begin. Komende herfst en winter gaan we zoveel mogelijk compost en bladaarde maken. Voor nu ligt er in de kas een laagje van zo’n 5 centimeter compost. Je zag eerder de foto met de tomaat en de kasfundering erachter, we zouden wel ruim 10 centimeter op kunnen hogen.

Stap 3: groenbemester

Helaas geen groenten dit jaar in de 2 kassen, dit is nu belangrijker. We hebben gekozen voor Japanse haver als groenbemester. Omdat we dat nu nog kunnen zaaien (niet elke groenbemester kan nog in september worden gezaaid). Het wortelt diep en kan daardoor voedingsstoffen, mineralen en sporenelementen opnemen die door de wateroverlast zijn weggezakt. Het is ook een groenbemester die aaltjesdodend is en dat is in de kas (waar al jarenlang altijd dezelfde groenten staan) een welkome eigenschap. Het onderdrukt onkruid en uiteindelijk bevriest het en sterft af (als het ook in de kas streng genoeg gaat vriezen). De opgenomen voedingsstoffen komen met het afgestorven blad op de grond te liggen en komen weer ten goede aan de grond. Mocht het niet gaan vriezen, dan gaan we het zelf afknippen (of bedekken (zie stap 5).

Stap 4: lavameel

Ondertussen zijn de voordelen van lavameel wel bekend (het bevat meer dan 80 verschillende soorten mineralen en sporenelementen, het stimuleert daardoor het bodemleven, het houdt vocht vast en verbetert de structuur van de grond). We strooien het lavameel komend weekend over de grond met de net gezaaide Japanse haver.

Stap 5: verder ophogen

Ook deze stap moet nog komen. Ergens in de komende maanden, afhankelijk van de groei van de haver en het weer (bevriest de haver of niet) en wanneer de paarden van de manege op stal gaan, gaan we een dikke laag mest met flink wat stro op de haver aanbrengen. En dat moet dan in het vroege voorjaar worden gevolgd door nog een laag die daar weer op komt, van bijvoorbeeld compost, moestuingrond, etc. (overal waar we nu nog iets gaan planten of wieden of opruimen gaan we beetjes grond opsparen). In kas 1 (foto hierboven) ligt de grond trouwens hoger dan in kas 3 (foto tomatenzaailing), het zou kunnen dat Ruud in de winter nog een opstaande rand van hout moet maken om het glas te beschermen.

Stap 6: voeden

En dan is het voorjaar. En gaan we de kassen voorbereiden op een nieuw jaar. We willen niet teveel voeding geven, willen vooral zorgen voor een goede balans. En dus weten we nu nog niet of, en wat we wel of niet willen geven. Ik heb het plan om in het vroege voorjaar wat in de kassen te gaan zaaien (zoals rucola, mosterdblad, radijsjes, etc.) zodat we kunnen kijken of de zaailingen goed groeien. En langs randen van de paden en de achterkant van de kas gaan we wel ook nog winterpootuitjes en sjalotten planten, ook daar kunnen we aan zien of er voldoende voedingsstoffen in de grond zitten.

En over dat laatste: we hebben afgelopen weekend winterpootuitjes besteld van de rassen Snowball (wit), Shakespeare (geel) en Red Arrow (rood), en sjalotten Longor en Griselle, en die gaan we dit weekend dus ook in de kas poten (ze kunnen trouwens ook buiten worden gepoot maar ik schreef eerder een blog over de preimineervlieg in de uien van de buitenteelt en dat we zo tevreden zijn over de teelt van winteruien in de kas: Gewonnen).

En dus gaan we nu snel naar de tuin, er is nog heel veel te doen!! Op de laatste foto zie je de jonge zaailingen van groenbemester Westerwold’s Raaigras (dat zaaien we nu in elk stukje tuin dat buiten vrij komt).