Herfstblaadjes
De blaadjes gaan binnenkort vallen, ik zie het aan de kleur. We hebben geluk dat het nog zulk mooi weer is, maar als de eerste herfststorm komt zal het hard gaan. Extra reden om nog even te genieten van deze heerlijke dagen in de tuin.
We kunnen dankzij het mooie weer nog veel doen, deze week hebben we 2 verhoogde bakken schoon gemaakt en 2 stroken klaar gemaakt om de frambozen en 2 nieuwe fruitboompjes in te planten. We hebben de tomatenplanten uit de kas gehaald (zorgt elk jaar wel voor een momentje van weemoed), en de meloen- en komkommerplanten hebben we opgeruimd (allemaal stijf onder de meeldauw).
Maar verder groeit er nog heel veel in de tuin. En is er nog heel veel te oogsten. We eten volop venkel, pompoenen, paprika’s, rucola, courgettes, en zelf ook nog steeds boontjes.
En kool; al kunnen we ze ook prima in andere seizoen telen, toch vinden we het echte herfst- en winterplanten. Het is bijna zonde om er van te oogsten, als je er goed naar kijkt zijn ze prachtig. Het blad van laat gezaaide rode kool (zo anders dan het blad van vroeg gezaaide rode kool want dat is ondertussen al diep donkerpaars):
En nog een kool, savooi (en als je goed kijkt begrijp je direct waarom ze ook wel putjeskool wordt genoemd):
Toch zijn er ook genoeg andere blaadjes te oogsten, bijvoorbeeld van snijbiet:
Ze staat tussen de alsmaar door bloeiende Zinnia’s, laat gezaaide Bidens en zich zelf uitgezaaide Calendula. Het is bijna een zomerse foto, en dat begin oktober!
Maar afijn, ik wilde iets vertellen over het aardbeienvak dat we hebben schoongemaakt. “We, we?”, vraagt Ruud op nogal luide toon. Ik geef toe; Ruud heeft het vak schoongemaakt (terwijl ik zaden zat te schonen, labelen en verpakken, toch ook nuttig lijkt me).
Ruud heeft dus het aardbeienvak schoongemaakt (en zo te horen was het geen fijn werk). Ik heb van de situatie vooraf alleen een foto die ik een week of 2 geleden maakt op een regenachtige dag. Als je op de foto klikt zie je die in volledig formaat (dat geldt trouwens voor alle nieuwe foto’s die ik plaats). Je kunt dan wellicht wat beter inschatten hoe erg het was:
Bij de zwarte pijl zie je het aardbeienvak; vol met heermoes, distels, en met heel veel ongewenste en vastgegroeide aardbeistekken.
Dezelfde bak na het schoonmaken, foto gemaakt vanaf de andere kant:
Ja, wel een groot verschil (net als in het blog van vorige week waarin ik de bak met kool en prei liet zien voor en na het schoonmaken). Ruud is er 2 dagen mee bezig geweest. Maar dan heb je ook wat, het is heerlijk als een stukje tuin een doorn in het oog is en vervolgens is ‘opgeknapt’.
Ik hoorde van tuinbuurman Peter dat hij in de moestuinspecial van Groei & Bloei had gelezen dat het goed is om in het plantgat waar je aardbeien in plant een handje dennennaalden te gooien. Het zou de smaak van de aardbeien intenser maken.
Nou hoeven wij geen aardbeien te planten, deze planten zijn pas anderhalf jaar oud en kunnen zeker nog 1 tot 2 jaar mee. Maar 1 + 1 = 2. Tuinbuurman Rens moest de coniferenhaag nog snoeien. En hij schonk ons op verzoek zijn snoeiafval.
En dus ziet het vak er nu zo uit:
Alle coniferentakken hebben we in een dikke laag tussen de aardbeiplanten gelegd. Zo houdt het (hopelijk) wat onkruid tegen, het houdt het vocht in de bodem, er kunnen komende winter insecten onder schuilen, en vogels kunnen er dus juist voedsel onder vinden. En uiteindelijk gaan de takken composteren en komen de stoffen toch in de bodem. Ik ben benieuwd of de aardbeien volgend jaar dan lekkerder zullen smaken (en ze waren al zo lekker)!
Er is maar 1 nadeel op deze prachtige, zonnige, warme herfstdag: het ruikt naar kerst 🙂 .
Tot slot nog even de melding dat ik op de website van Pokon ook nog een stukje heb geschreven, deel 3 in de serie Zelf zaden oogsten. Dit keer iets over het oogsten van zaden van vruchtgewassen en peulgewassen: Zelf zaden oogsten van groenten deel II
En tot slot nog 1 foto, omdat ik die zelf zo mooi vind:
Zinnia Profusion Orange, nog volop bloeiend en in een zomerse kleur, en dat in oktober.
Mooie foto’s weer!
Ik ben ook druk doende het landje winterklaar te maken.
Heermoes!!!!
Ik leg het als een dikke laag mulch in mijn koude bak. Samen met de resten van het stro waarmee ik deze zomer tot grote tevredenheid heb gemulched.
Toen ik vanmorgen hier op het complex mijn oor te luisteren legde had men het over wel/niet afdekken van de mulchlaag met plastic.
Ík kom er niet uit wat t beste is.
Wie O wie???
Hallo Anke,
Ik leg heermoes de laatste jaren ook plat tussen de groenteplanten in. Ik heb ze toch, en ik hoop dat ze zo wat silicium aan de bodem afgeven.
Er zijn voor- en nadelen aan het afdekken van mulch, compost en mest: plastic zorgt ervoor dat de massa droger blijft, minder snel composteert, nuttige stoffen dus ook minder snel kunnen uitspoelen, en er kunnen minder beestjes in en onder leven/voedsel zoeken.
Geen plastic is het tegenovergestelde. Wij dekken het niet af, maar dat is een persoonlijke keuze. En je kunt natuurlijk ook kiezen, bijvoorbeeld de laag onder de fruitbomen niet afdekken en de laag tussen de boerenkolen wel afdekken bijvoorbeeld.
Succes met je keuze en het winterklaar maken!
Diana
Echt afsluiten van een organische mulchlaag met luchtdicht plastic is geen goed idee. Het verteren van bladeren, stro etc. door micro-organismen is een actief proces, waarvoor zuurstof nodig is. De zuurstof uit de luchtlaag tussen plastic en grond wordt gebruikt, maar ook de zuurstof wordt uit de grond ‘getrokken’. Niet handig voor je bodemleven. Als er geen zuurstof meer is, nemen de vergisters het over. Hierbij worden ook nog eens giftige vluchtige stoffen geproduceerd, waardoor het bodemleven vrijwel zeker het loodje legt. N.B. Ook plantenziektenverwekkers kunnen op deze manier worden terug gedrongen in de bodem.
Hallo Oscar,
Dank voor de aanvulling!
Ook hier dekken we compost of mest of wat dan ook nooit af, het wordt ook te droog om nog verder te kunnen composteren. Maar onze buurman doet het wel, hij zegt dat de nuttige stoffen dan niet uit kunnen spoelen. Hij maakt een hoop van mest of compost en gooit daar losjes een zeil op waardoor de hoop vanaf alle zijkanten alsnog bereikbaar voor allerlei organismen maar droog blijft. Maar volgens mij vertrekken organismen uit een hoop die te droog is om in te leven (dichtbij de grond blijft ze natuurlijk wel nat genoeg). In het voorjaar zien we altijd dat onze onafgedekte hoop beter gecomposteerd is, die van hem gaat niet rotten of schimmelen maar de bovenlaag staat gewoon stil, tot er weer vocht bij komt.
groetjes,
Diana
Ik vraag me af of conifeer hetzelfde smaakeffect heeft als dennenaalden want dat zijn toch twee verschillende soorten bomen en ze ruiken ook niet hetzelfde. Ik kende deze tip ook maar nooit uitgeprobeerd. Een andere tip die ik ken, is als je tomaten plant een beetje gedroogde en oude kippemest in het plantgat doen. Dat geeft zoetere tomaten en daar heb ik positieve ervaringen mee.
Hallo Marianne,
Ik weet ook niet of een conifeer hetzelfde smaakeffect geeft als een den 🙂 . Dat doet er ook niet zoveel toe want ik ga het niet onderzoeken (dan zou ik onder dezelfde omstandigheden zoals vocht, voeding, zon, etc. 5 planten dennentakken moeten geven, 5 planten coniferentakken en 5 planten geen takken. En dan zou ik in een blindtest kunnen bedenken of en welke aardbeien er anders smaken dan de andere aardbeien. Ik kan niet aan dennentakken komen maar wel aan coniferentakken, en ik vind het leuk om dit eens uit te proberen. En dan vooral ijken of ze de grond goed bedekt, of ze onkruid tegen houdt, hoe lang het duurt voor ze composteert, of de aardbeien volgend jaar vrij droog liggen, en tot slot hoe de smaak is. Maar we hebben alleen al 5 verschillende rassen aardbeien staan, een deel van het vak staat vol in de zon, maar een deel van het vak staat ook een aantal uren in de schaduw van de kas. Alleen dat zorgt er al voor dat ik niet het toch niet goed kan beoordelen.
Een conifeer is een verzamelnaam voor een aantal geslachten. En niet hetzelfde als een Pinus, maar toch ruikt ze een beetje naar kerst :-). En ik denk dat het daar om gaat, om de hars of om de zuurgraad, iets in die richting (wordt bij de tip in het tijdschrift niet benoemd). Er bestaan meer dan 70 soorten dennenbomen (van het geslacht Pinus), ook die zullen onderling verschillen hebben en er wordt niet uitgelegd welke Pinus het beste resultaat geeft en waarom.
Wat een leuk experiment, met kippenmest!!
Kun je aangeven wat het smaakverschil was ten opzichte van de tomaten van de planten in hetzelfde jaar, van hetzelfde ras, en onder dezelfde omstandigheden die je geen of een andere mest gaf?
Ik heb ook wel eens een tip gekregen voor vissenkoppen in het plantgat van tomaten. Ging me iets te ver. Maar de jasmijnspray van James Wong wil ik ook eens uitproberen. Of, als ik het kan vinden, rode folie.
groetjes,
Diana
Dag Diana, ik wil voor meer schaduw een fruitboom in de volkstuin. Mag niet te hoog worden. Liefst een appelboom. Heb jij een tip welke boom snel groeit en lekker schaduw geeft? Margriet
Beste Diana,
Ook ik ben op zoek naar een nieuwe fruitboom mag niet te hoog worden en liefst met een mooi blad. Op deze plek staat nu een kersenboom van ca twintig jaar oud, echter dit jaar zijn alle kersen binnen twee weken gaan rotten aan de boom, voordat ze nog rijp konden worden. Ook de bladeren omheen zijn bruin geworden. Weet jij misschien welke ziekte deze boom kan hebben?
Groetjes Patrick
Hallo Patrick,
Ik durf het niet te zeggen, we hebben zelf geen kersenboom dus ik kan er niet uit ervaring iets over zeggen. Misschien dat iemand anders die dit leest je kan helpen. En anders kan ik je van harte de website van Guy de Kinder aanraden, het is dan wel even zoeken maar je kunt daar enorm veel informatie over fruit vinden: http://www.houtwal.be/index.htm
Ik hoop dat je hier verder mee kunt!!
groetjes,
Diana
Hallo Margriet,
Ik vrees dat ik je geen advies kan geven, er bestaan zo veel rassen en het is maar wat je zoekt; vroeg, laat, handappel, moesappel, klein, groot, welke kleur, zuur, friszuur, zoet, hard, zacht, etc., etc..
Kijk bijvoorbeeld eens op http://www.fruitbomen.net voor een lijst met appelrassen en welke eigenschappen er allemaal zijn. Ik kan je alleen adviseren om eerst eens een aantal websites en rasbeschrijvingen te lezen, goed te bedenken wat je wilt qua smaak, oogstperiode, bewaarbaarheid, etc. en dan pas een boom te kopen. Uiteindelijk gaat ze misschien wel 20 jaar of langer in je tuin staan, het belangrijk om een goede keuze te maken. Er bestaan struikvormen, halfstam en hoogstam, en die geven dus een bepaalde hoogte van de boom aan. Maar daar kun je meer informatie over vinden op mijn pagina met informatie over appels.
Heel veel succes en plezier daarmee!
Diana
Hallo Diana,
Met dat beetje kippenmest in het plantgat heb ik de ervaring dat de tomaat vooral zoeter is en wat sappiger. Hij heeft in elk geval meer smaak dan dezelfde soort zonder mest. En soms doe ik ook nog wat gekneusde brandnetelbladeren in het plantgat bij de kippenmest. Ik meng de kippenmest altijd met een schep compost en de mest is ongeveer een week of drie oud. Ik doe de mest in een emmer en zet die lichtjes afgedekt in de schaduw. Daarna hak ik het een beetje fijn, compost erbij en soms wat brandnetelblad en dat gaat het plantgat in.
beste Diana en Ruud,
Ik heb een volkstuin die nogal veel wateroverlast heeft. nu dacht ik erover om houten bakken te maken zoals ik die op jullie foto`s zie, zodat de grond hoger komt te liggen.
hoe diep maak je die bakken en hoe zet je ze vast? doe je dat met de hoekpaaltjes ?Ik zag dat er grond plastic in gemaakt is, hoe spit je de grond dan later om?
vragen die ik niet kon vinden op je site. zou je mij verder kunnen helpen?
Hallo Jannie,
De meeste van onze verhoogde bakken hebben we vorig jaar gemaakt. Om dezelfde reden als jij; te natte tuin. Maar er zijn nog meer voordelen (net iets minder diep bukken bijvoorbeeld 🙂 ).
Ik heb er dus vorig jaar rond deze tijd vaak over geschreven, en ook veel reacties en tips van andere mensen gekregen (zowel m.b.t. houtsoort tot winkels, bevestigen, etc.). Lees vooral even de tuindagboeken van september, oktober en november 2017 (die kun je allemaal in de zwarte zijbalk vinden). En lees dan in de tuindagboeken waar ik het over de bakken heb ook de reacties en tips. In ieder geval is dit al een blog waar je wellicht wat aan hebt: https://www.mooiemoestuin.nl/2017/11/
groetjes,
Diana
Hoi Diana en Ruud,
Zelf heb ik dit jaar voor het eerst ook Zinnia’s. Ook deze bloeien maar door en door.
Ik heb al zaden gewonnen voor volgend jaar maar vroeg mij af of ze zich zelf ook uitzaaien en ik de zaden aan de planten kan laten. Wat is jullie advies?
Heerlijk om iedere keer weer jullie tuindagboek te lezen.
Groet,
Marina
Hallo Marina,
Ik heb zelf nog nooit zaailingen van Zinnia’s in mijn tuin gevonden, en daarmee denk ik dan dat de zaden de koude winter buiten niet overleven (in ieder geval niet op onze natte kleigrond).
En het oogsten van Zinniazaden gaat zo gemakkelijk dat ik altijd zou kiezen voor die optie.
groetjes,
Diana
Dag Diana,
Zinnia zaden komen bij mij wel vanzelf boven. Misschien ligt dit aan de temperatuur. Ook zaai ik altijd zinnia rechtstreeks in de grond.
Groetjes
Carine p
Hallo Carine,
Ik heb in de afgelopen 25 jaar al heel veel Zinnia´s geteeld, rassen (zoals Envy, Whirlygigg, Jazzy, Peppermint Stick, etc.) maar ook soorten (elegans, marylandica en angustifolia) en ik heb nog nooit een zaailing teruggevonden. Dat kan door de koude en kletsnatte kleigrond komen, maar het kan ook door de temperatuur komen (ik weet niet precies waar je in Frankrijk woont en hoe vaak en hard het in jouw tuin kan vriezen?). En tot slot kan het zelfs zo zijn dat de zaden hier wel ook kiemen maar ik ze nooit zie omdat ze direct na het kiemen tot op de grond worden opgevreten door slakken. Dat is ook de reden waarom ik ze liever voorzaai (en ook pas uitplant als ze al een redelijk groot formaat hebben); Zinnia’s staan hier samen met Tagetes en Nicotiana in de top 5 van lekkerste zaailingen voor slakken 🙂 . Dit is trouwens wel de eerste keer dat ik ze in een verhoogde bak heb gehad, ik ben benieuwd of ik volgend jaar zaailingen tegenkom nu de grond minder vet en minder nat is.
groetjes,
Diana
Dag Diana,
Zoals zo dikwijls in de tuin, kan alles zo verschillend zijn. Wij hebben amper tot zeer lichte vries, canna’s bv dek ik een beetje af, maar dit staat allemaal in de volle grond. Vandaar waarschijnlijk het verschil. Eveneens hebben wij hier een kleigrond die ik jaarlijks probeer te verlichten. Zodra de zinnia’s verdord zijn, verknip ik alles in mijn groententuinen, daar zit natuurlijk veel zaad in, eveneens met de tagetes, cosmos. Het jaar nadien door het frezen, kom ik overal deze bloemen tegen die ik gedeeltelijk laat staan en ook uitdoe. Dit jaar heb ik bv. citroenbasilicum met hopen teruggevonden omdat ik vorig jaar geen tijd had om zaden op te vangen. Eveneens 1 peper plant (weet natuurlijk niet de soort). Mijn sla in het voorjaar laat ik met opzet in bloei komen en in het najaar tot het voorjaar vind ik sla, zelfs tussen de steentjes. Misschien een beetje minder georganiseerd, maar vind het wel leuk om tussen de tomaten een partij zinnia’s tegen te komen. Trouwens, de dubbele cosmosbloemen van jouw zaad zijn prachtig! Bedankt hiervoor. Groetjes carine p
Hallo Carine,
Dat is dan het grote verschil als het om uitzaaien gaat, de vorst. Want hier kan het toch gewoon licht tot zelfs matige vriezen. In principe komt er elke winter wel een periode voor waarin het in de nacht tot -10 graden of nog iets meer vriest en overdag niet boven 0 graden, en waarbij 10 centimeter of meer van de bovenlaag van de grond bevriest. Ik heb daarom ook nog nooit Tagetes-zaailingen in de tuin gevonden, van geen enkel ras of soort. Van Cosmos dan weer wel, en bijvoorbeeld ook van Ageratum, Calendula en Eschscholzia. Wat minder dus dan bij jou in Frankrijk maar toch genoeg om ook zo links en rechts zaailingen te vinden in de lente (want dat is inderdaad erg leuk; als er zomaar links en rechts bloemen tussen groenten groeien – ik moet Ruud wel tegenhouden want Ruud houdt van rechte rijen zonder obstakels 🙂 ).
Leuk om te horen dat de Cosmos het zo goed doet!
Diana
Leuk stukje weer, Diana! Maar ja als je het effect van mulchen met conifeer op de smaak van de aardbei wilt bepalen, dan heb je toch een goede controle nodig (gemulcht met stro o.i.d.) ? Straks concludeer je nog dat ze lekkerder smaken, maar hebben we meer zonuren gehad 😉
Hoi Oscar,
Dat klopt helemaal hoor, ik kan niks vergelijken maar dat komt ook alleen al doordat het vak gedeeltelijk wat schaduw krijgt door de kas die erachter staat. En er staan ook nog eens 5 verschillende aardbeirassen in. Ik ga er dus geen test mee doen. Ik hoorde het verhaal gewoon van buurman Peter. Tegelijkertijd was buurman Rens de coniferenhaag aan het snoeien. En Ruud had net het aardbeienvak schoongemaakt en vond dat het gronddoek niet goed (genoeg) functioneert want heermoes prikt en groeit er gewoon doorheen. Dus toen was 1 + 1 + 1 = 3 🙂 . Ik heb als bodembedekking tussen aardbeien stro geprobeerd, en gronddoek, hooi, gehakselde houtsnippers (en over die laatste 2 waren we het minst tevreden). En ik had tot nu toe nog nooit nagedacht over bodembedekking in de vorm van coniferentakken. Als we nog takken krijgen willen we ze ook onder de blauwe bessen gaan leggen.
groetjes,
Diana
Hallo Diana, mijn ervaring met het afdekken van coniferen is dat de grond nu helemaal volstaat met zuring en paardenbloemen, ik had het namelijk vorig jaar gedaan.:-) wij zijn een groot voorstander van mulchen en dan dat eigenlijk bijna het hele jaar door, in het vroege voorjaar (zodat de grond dat weer kan opwarmen door de zon) verwijderen we de mulch laag en gooien die op de composthoop. ongeveer in mei beginnen we dan weer( uiteraard is dit afhankelijk van het weer, laat vorst of vroeg zomerweer.
Dag Diana, hoe is het mulchen met conifeer bevallen? Er zijn zoveel verhalen en meningen op internet, erg benieuwd naar jouw ervaringen. Zou het vooral willen gebruiken als mulch voor o.a. (blauwe) bessen en aardbeien maar (heg genoeg) eigenlijk onder alle planten en bomen wel (zandgrond, kan alles gebruiken)
Hallo Sndr,
Het werkte hier helemaal niet voor aardbeien. Ik had gehoord dat het daar een goede mulchlaag voor zou zijn en zelfs voor een nog betere smaak van de aardbeien zou zorgen. Of dat laatste klopt durf ik niet te zeggen want de planten kwijnden weg en we hebben amper aardbeien kunnen oogsten. Het was zelfs zo erg dat de planten ook gen stekken wilden maken, we hebben rond augustus het hele aardbeienbed inclusief coniferentakken opgeruimd, nieuwe stekken gekocht en een nieuw aardbeienbed op een andere plek begonnen. Maar onder de blauwe bessen werkte het juist prima, het hield de grond vochtig, onkruid werd redelijk goed tegengehouden en het zag er ook best natuurlijk uit. Het bleef ruim anderhalf jaar liggen. Uiteraard hangt dat ook af van de dikke van de takken en de dikte van de mulchlaag.
Ik zou het onder bomen en struiken dus zeker weer gebruiken, maar onder planten niet, ik durf het niet met zekerheid te zeggen maar ik denk dat de te grond te lang koud houdt in het voorjaar en dat de laag coniferen stikstof uit de grond gebruikt om langzaam te composteren, iets in die richting.
groetjes,
Diana
Dag Diana,
Ik zou zelf nooit coniferen takken, zeker niet vers rond de aardbeien doen. Dit zorgt volgens mij voor teveel looizuur. Eveneens niet rond bomen en struiken. Je kan veel beter volgens mijn bescheiden mening verhakseld gerief gebruiken, niet van vers hout. Ik laat de takken eerst wat liggen zodat ze droog zijn en dan verhakselen. Een andere manier is het leggen van bladeren rond bomen en struiken ipv conifeer.
Het onttrekken van stikstof zou ook enkel gebeuren als je dit onder de grond vermengd, niet als je een laag bovenop legt. Ik leg zoveel mogelijk tuinafval, groenafval tussen en rond mijn planten ipv op composthoop. Dit droogt op en zorgt voor betere huishouding qua vocht en onkruid. Nooit een tekort aan stikstof. Grt Carine
Hallo Carine,
Ik heb begrepen dat alle planten, heesters en bomen looizuur bevatten. De soorten waarvan het blad langzaam verteert bevat meer looizuur dan de soorten waarvan het blad snel verteert. Om die reden bevat coniferen veel looizuur maar dat geldt voor dennenbomen, eiken, hulst, vlier, kastanje, beuk, etc.
Onze tuinbuurman heeft al zeker 12 jaar takken van coniferen, dennen, etc. onder zijn blauwe bessen en die vult hij elk jaar aan, ze doen het geweldig, zijn gezond en groeien en bloeien volop. In het jaar dat ik conifeertakken onder de blauwe bessen legden deden de struiken het hier ook geweldig. Ik heb afgelopen herfst vers gehakseld gemengd snoeihout onder de blauwe bessen gelegd en het gaat nu heel slecht met de struiken. Zo slecht dat ik voor het leven van 2 van de 7 blauwe bessen vrees en ik heb bedacht dat ik deze week die mulchlaag ga verwijderen omdat ik niet weet wat anders de reden zou kunnen zijn (er zijn geen andere veranderingen, ze staan nog steeds in turf, krijgen dezelfde voeding als de afgelopen 8 jaar, krijgen regelmatig water, etc. maar het blad wordt geel en er zijn maar weinig bladeren en al helemaal geen bloemen. En dat in tegenstelling tot de blauwe bessen in de achtertuin (daar staan er 2), die staan in dezelfde turf, krijgen dezelfde voeding, krijgen zelfs kraanwater in plaats van regenwater, maar daar ligt geen mulchlaag onder, de struiken zijn er ruim anderhalve meter hoog en zitten nu vol met besjes.
Soms is moestuinieren net een ingewikkelde cryptogram 🙂
groetjes,
Diana
Dag Diana,
Idd tuinieren is dikwijls het uitzoeken van ideale situatie’s, combinatie’s etc. Een paar jaar geleden had ik ook een dikke laag verhakseld gerief en restanten van het klieven van hout rond bepaalde struiken gelegd. Alles is op 2 jaar stilletjes aan weggekwijnd. Ik heb mijn les geleerd….. ik gebruik geen vers verhakseld gerief, zeker geen verse naaldbomen of coniferen. Bij planten die een zure grond verlangen zoals de blauwe bes gebruik ik de naalden van dennenbomen, zijn ook reeds droog. Ik leg ook nooit een dikke laag, nadien zit dit vol met schimmels. Liever regelmatig wat bijvoegen dan ineens een dik pak. Op die manier heb ik geen problemen meer. Grt carine