Peul en erwt

Eerst even dit, mocht je internationale informatie/zaden/tips/foto’s zoeken over/van doperwten, peulen of sugar snaps:

  • Latijnse naam:   Pisum sativum
  • Engelse naam:   Pea
  • Duitse naam:   Erbse (vaak met toevoeging voor gebruik/onderverdeling zoals Zuckererbse, Markenerbse, Palerbse en Schalerbse)
  • Franse naam:   Pois (en dan Pois Nain voor lage rassen en Pois Ramant voor de klimmende rassen)

Erwten en peulen behoren tot de vlinderbloemigen, net als bijvoorbeeld sperziebonen. Maar in tegenstelling tot de warmtebehoeftige sperziebonen kunnen erwten en peulen heel goed tegen een koel klimaat en ze kunnen ook vorst verdragen.

Zoals ik me afvraag waarom courgettes zo duur zijn in de winkel (terwijl de opbrengst zo groot is), zo vraag ik me ook af waarom doperwten in de winkel juist vrij goedkoop zijn; het telen van doperwten en peultjes is veel werk (al wordt in de professionele teelt natuurlijk gebruik gemaakt van machines), en de opbrengst is relatief klein. Daarentegen staat dat ze vers uit eigen tuin wel echt héél erg lekker zijn (al hangt dat natuurlijk ook deels af van het ras, de omstandigheden en pluktijd).

Peultjes en doperwten behoren tot dezelfde plant; de peul is het hoesje = de vrucht = de peul waar de doperwt = het zaadje zich in gaat ontwikkelen: het nog lege hoesje (dus peultje) is ook erg lekker, als de doperwt zich eenmaal heeft ontwikkeld is het hoesje ondertussen taai, en soms met draden, geworden.

Er zijn rassen die vooral voor de teelt van peultjes zijn ontwikkeld, waarbij malsheid van de peul voorop staat, samen met draadloos, niet te snelle ontwikkeling van een erwtje,  etc.). En er zijn rassen ontwikkeld voor de teelt van doperwten: voldoende erwten per peul, en kleine maar zoete doperwtjes (of juist grotere, zetmeelhoudende erwten voor bijvoorbeeld soeperwten). In ieder geval is hierbij de smaak van de peul ondergeschikt, en de peul bevat vaak ook een taai vlies.

Persoonlijk: we vinden peultjes lekker, maar de ’tussenvorm tussen doperwt en peul’, de sugarsnaps (foto hierboven van de sugarsnap Delikett, en ook nog even de tekst hieronder), heeft hier een streepje voor. Sugarsnaps hebben een lekker zoete smaak, en ze zijn knapperig en bijna sappig, we lusten ze hier zo van de plant, een gedeelte komt helemaal niet thuis in de keuken aan 🙂

Voor wie het nog nooit heeft geprobeerd: vooral doperwten en sugarsnaps zijn rauw ook heerlijk; zo van de plant, een beetje warm van de zon, gewoon eens proeven – zomer ten top!

Voor wie er toch meer mee wil doen, zelfs in de keuken: koken, roerbakken, stoven, heerlijk in risotto, maar ook in de Oosterse keuken, in salades, de mogelijkheden zijn heel groot.

PLANT

Erwten en peulen zijn eenjarig. Ze hebben, net als bonen, wortelknobbeltjes die stikstof uit de lucht vastleggen. Dus net als bij bonen kun je na de laatste oogst de stengels van de planten net boven de grond afknippen en tussen de ondergrondse wortels nog andere groenten telen die dan profijt hebben van de stikstof die vrijkomt.

Niet alleen de peultjes en/of erwtjes zijn eetbaar, ook de jonge topjes en rankjes kun je oogsten (ze worden vaak erwtenscheuten genoemd, in het Engels pea shoots, mocht je recepten zoeken). Ze smaken naar peultjes/erwtjes, ze zijn heerlijk in salades, roerbak en als eetbare garnering.

DOPERWT

Zoals gezegd hebben rassen die specifiek voor de doperwt zijn gekweekt niet een bijzonder lekkere peul (hoewel er uitzonderingen zijn natuurlijk). De jonge felgroene erwtjes worden uit de peulen “gedopt” en gegeten. Ze hebben, afhankelijk van het ras, een bijzonder zoete smaak; zoeter maar vooral ook zachter en meer doperwtensmaak dan doperwten uit de diepvries (die we trouwens ook lekker vinden hoor). Maar niets is zo lekker als zelf geoogste doperwtjes!!

Mooi; peul Shiraz (leuke naam ook!. Helaas vonden we de peultjes niet de lekkerste peultjes die we aten, ze leken veel op kapucijners (wellicht een tussenvorm).

PEUL

Dit zijn dus de eigenlijke vruchten, hierin worden de zaden (doperwten) gemaakt. Kies voor de teelt van peultjes een ras dat juist op de kwaliteit van de peul is gekweekt: zachtzoet, dun, zonder draad of vlies.

Het grote voordeel van peultjes is dat, wanneer je eens te laat bent met plukken en de peul niet meer op haar lekkerst is, je haar gewoon door kunt laten groeien waardoor je niet de peul oogst maar wacht tot ze doperwten geeft. Bedenk daarbij wel dat dat niet de bedoeling was van de kweker; het zou kunnen dat de doperwten die uit dat soort peulen komen niet zo zoet zijn en meer zetmeel bevatten, dat hangt af van het ras dat is gebruikt. Maar in ieder geval is het een optie.

Peul Normand

SUGAR SNAP

Deze zoete peultje/erwtjes zijn zeer dikwandig, en sappig, en knapperig, en zoet, met al in een jong stadium een net zo zoet doperwtje erin. Het zijn van de peulen onze favorieten, maar dat is voor iedereen anders; echte ouderwetse peultjes hebben een wat weeïge smaak die juist door veel mensen heel erg lekker wordt gevonden. Door ons trouwens ook maar we vinden sugarsnaps nog lekkerder (voor verschillende gerechten trouwens; peultjes stoven we vaak en sugarsnaps roerbakken we 🙂 ).

Sugarsnaps waren trouwens tot een paar jaar geleden altijd hoge klimmende planten van 180 cm hoog maar ook daar zie je nu wat meer rassen in komen, waaronder de veel lagere Sugar Bon met planten van ongeveer 100 cm hoog.

Je kunt goed zien dat een sugarsnap ook in jong stadium al dikker en vleziger is

INDELING IN HOOGTE

Er zijn lagere en hogere rassen, zowel bij de peulen als doperwten en sugarsnaps. Een paar jaar geleden nog werden de planten ingedeeld in ‘stam-‘ voor lage rassen en ‘rijs-‘ voor hoge rassen dus rijserwt, stamdoperwt, rijspeul, etc..

De laatste 10 jaar zie ik dat er steeds minder hoge rassen zijn en de termen ‘stam’ en ‘rijs’ ook amper nog worden gebruikt. De steeds lagere rassen worden in de beschrijving nu gewoon in centimeters beschreven. Let bij de teelt dus vooral gewoon goed op de beschrijving van het ras en pas je steunmateriaal daar op aan. Want uiteindelijk heeft bijna elk ras van peul, doperwt en sugarsnap wel min of meer steun nodig om te zorgen dat de planten niet omvallen tijdens de groei, zelfs planten van maar 60 centimeter hoog. De hoogte van de verschillende rassen kan variëren van 40 centimeter tot 200 centimeter, dus het is wel heel belangrijk om dat bij je keuze voor een ras (of steunmateriaal) in gedachten te houden.

Stokken zijn over het algemeen minder geschikt als steunmateriaal; de planten wikkelen zich er niet omheen (zoals stokbonen dat wel kunnen), erwten en peulen houden zich vast met korte ranken: en zij houden zich dus bij voorkeur vast aan een niet al te grofmazig gaas.

Op de foto: tweeledige oplossing: een vrij laag rek van zo’n 100 centimeter hoog waar de doperwten Tristar met een hoogte van 60-70 centimeter aan zijn uitgeplant. Eromheen staan wat stokken waarover een blauw vogelnet is gedrapeerd en onderaan vastgezet met balkjes en stenen. Aan het rek kunnen de planten zich prima vasthouden als ze groeien, en het net eromheen beschermt de planten tegen vogelvraat. Als de planten zo’n 40 centimeter hoog zijn mag het net eraf, de stokken blijven staan. En als er na de bloei vervolgens peulen worden gevormd gaat het net er weer overheen (want vogels, in ons geval duiven, lusten erg graag net gekiemde erwtenzaden plus blad, houden niet van de grotere planten maar vinden de jonge peulen dan weer wel heel lekker).

De laagste rassen hebben officieel geen steun nodig. Maar de planten zijn vaak wel slungelachtig en kunnen omvallen/hangen. Dat is op zich niet zo’n probleem, zolang de bloemen maar bestoven kunnen worden en de peulen niet in de modder liggen. Het hoeft niets ingewikkelds te zijn maar zelf toch ook bij de laagste rassen vaak een amateuristisch in elkaar geflanst rekje met kippengaas of iets dergelijks om de planten in ieder geval een beetje overeind te houden omdat anders de opbrengst toch duidelijk minder is.

Peul Golden Sweet

Net als bij de bonen hebben de wat hogere rassen toch vaak een lichte voorkeur voor ons:

  • de totale opbrengst is wat hoger
  • je wint er ruimte mee
  • makkelijker plukken
  • sneller opdrogen na een regenbui

De lage rassen vragen daarentegen wel wat minder werk en de opbrengst valt wat eerder. En de tendens is, zoals al eerder genoemd, dat er steeds meer lagere rassen verschijnen en die flink worden doorontwikkeld. En in die doorontwikkeling betekent dan bijvoorbeeld een nog betere/zoetere smaak, meer doperwten per peul, of peulen die in trosjes groeien en dus op die manier ook een steeds betere opbrengst per plant geven. Verdiep je bij de aankoop even in de beschikbare rassen en welke positieve eigenschappen daarbij horen want er is dus tegenwoordig veel te kiezen.

VERSCHILLENDE DOPERWTEN

Op de foto het doperwtenras Canoe (extra zoete fijne doperwtjes), je ziet door het licht al dat ze in de dop aan het groeien zijn.

Let bij de aankoop van zaden vooral ook op de smaakkwaliteit van de rassen: er zijn suikerzoete rassen maar ook minder zoete,  zetmeelrijke rassen:

Rondzadige soorten; hebben vrij grote doperwten, niet zo zoet, snel melig, zeer geschikt als droogerwt (voor bijvoorbeeld erwtensoep), kun je vaak extra vroeg zaaien, kan zeer goed tegen kou en vorst.

Gekreuktzadige soorten; minder zetmeel, maar over het algemeen veel zoeter, zeer geschikt voor verse zoete doperwten, iets later zaaien maar verdraagt ook koude en vorst.

Onze voorkeur ligt duidelijk bij die laatste groep, maar er zijn mensen die toch ook de karakteristieke erwtensmaak van de bovenste soort in bepaalde gerechten lekker vinden. Het is in ieder geval leuk en makkelijk wanneer je gaat zaaien: aan de zaden zie je wat je kunt verwachten in de smaak: hoe gekreukter de zaden, des te zoeter de smaak. Hoe ronder de zaden, des te meer zetmeel en minder suikers ze zullen bevatten. En, even off-topic, dat geldt ook voor bijvoorbeeld maïs, kies voor de zoetste maïs de meest gekreukte zaden.

En ook nog even: de kapucijner is in principe ook een erwt (beiden dragen dan ook dezelfde Latijnse naam Pisum sativum), en zou dus ook in dit hoofdstuk genoemd kunnen worden. Maar omdat we de kapucijner op een heel andere manier ook heel erg lekker vinden en ze toch ook wat andere teeltzorgen, rassen, etc. heeft, heb ik ervoor gekozen om haar een eigen pagina te geven: Kapucijner

TEELTWIJZEN EN RASSEN

De erwt/peul is een echte voorjaarsplant, ze groeit beter in het frisse voorjaar dan in de warme zomer. Ik heb haar zelfs wel eens te laat gezaaid (ik meen in juni of zo), ze maakte toen wel een plant maar bloeide niet, het werd een volle bos groen zonder bloem en dus ook zonder peul.

Er bestaan veel erwten en peulenrassen, bedenk wat je wensen zijn qua smaak (zoet of juist zetmeel, peul of erwt, etc.), qua hoogte, opbrengst, etc..

Onze favorieten:

  • Tristar (voor ons één van de beste doperwten, 70 cm hoog, prima opbrengst, planten 70 cm hoog)
  • Kelvedon Wonder (zoete lekkere doperwt, 70 cm hoog)
  • Oregon Sugar Pod (lekker peultje, kan ook blijven hangen voor doperwt, 80 cm hoog)
  • Carouby de Mausanne (peul, oud ras, zeer grote peul, planten 160 cm hoog, sterke smaak, bijzonder, zie foto onder dit rijtje favorieten)
  • Golden Sweet (geel peultje, lekker, planten 160 cm hoog)
  • Sugar Snap (erg lekker, knapperig, sappig, 180 cm hoog)
  • Canoe (lekkere doperwten, zoet, goede opbrengst
Peul Carouby de Maussane, reuzenpeulen, het peultje rechts is een normaal formaat peultje, om het verschil te laten zien

BODEM EN BEMESTING

Erwten en peulen houden niet van teveel warmte, eigenlijk in alles het liefst gemiddeld: niet te nat, niet te droog, niet te koud, niet te warm, etc. Hier doet ze het, al zou je het niet zo snel verwachten, prima op zware grond. Die grond verbeteren we in de winter elk jaar weer met compost om te zorgen voor luchtigheid, humus, en het toevoegen van allerlei nuttige bodemorganismen.

We kiezen wel vaak voor de hogere rassen zodat de wind wat kan helpen met opdrogen na regen. We spitten in de winter alleen wat rijpe compost onder. In het vroege voorjaar krijgt de hele tuin een algemene moestuinmest volgens de aanwijzingen op de verpakking, zo ook het veldje waar de tuinbonen, kapucijners, peultjes en doperwten komen. Meer voeding, zoals je extra kali geeft aan aardappelen en extra stikstof aan prei, hoeft bij de teelt van peulgewassen niet.

STANDPLAATS

Erwten en peulen houden van een zonnige standplaats in niet te natte grond. Om die reden telen we haar zelf in onze tuin met vette, natte klei de laatste jaren ook wel eens in een verhoogde bak. Dat gaat prima, er moet alleen wel wat rekening worden gehouden met water geven als we eens een droog voorjaar treffen.

In de vruchtwisseling zou je 1 op de 4 tot 6 jaar peulgewassen telen aan kunnen houden.

Na erwten en peulen kun je vaak nog wat anders telen want de oogst is natuurlijk relatief vroeg. Late koolsoorten volgen graag peulen/erwten op (laat dan vooral de wortels in de grond zitten zodat de kool kan profiteren van de stikstof die ze bevat en mest wel nog wat bij want koolgewassen zijn nogal slokoppen als het om voeding gaat). Ook bijvoorbeeld sla en andijvie of late worteltjes, bietjes, etc. gaat prima.

ZAAITABEL EN PLANTAFSTAND

Erwt tabel

OPKWEKEN

Erwten en peulen kiemen en groeien bij lage temperaturen. We zaaien ze zelf graag voor in februari, in de onverwarmde kas. Je kunt ze ook ter plaatse zaaien maar bescherm de zaden dan wel met een net of vliesdoek tegen vogelvraat en muizen. Je kunt erwten en peulen ook nog binnenshuis zaaien als je dat prettiger vindt, maar bedenk dat ze dus echt niet van warmte houden. Daarnaast zijn de dagen in februari nog kort en in huis is minder licht en meer warmte; de kans op het lang en dun en zwak opgroeien van de zaailingen is groot. Wil je erwten- en peulenzaden binnen zaaien, zoek dan het koelste en tegelijkertijd lichtste plekje in huis. Zelf hebben we ze eens thuis gezaaid en toen kiemden de zaden hier op zolder (amper 10 graden) in het raamkozijn binnen 2 weken.

De plugjes van voorgezaaide doperwten, ze kunnen zo makkelijk uitgeplant worden

Ook bij voorzaaien in de kas moeten we de zaden nog beschermen; muizen hebben maar een paar centimeter ruimte nodig om je kas binnen te komen en ze ruiken verse erwtenzaden op afstand 🙂

Zelf zaaien we in trays, in potgrond waar wat grof brekerzand doorheen is gemengd. De tray zetten we dan in een bak, en die bakken dekken we af met een plaatje glas of perspex. Hierdoor zijn de gezaaide zaden beschermd tegen muizen en je creëert zo een soort kas in een kas, de warmte blijft er lekker onder hangen en dat bevordert de kieming en groei wel wat.

De kiemduur bedraagt, afhankelijk van de zaaitemperatuur zo’n anderhalf (in huis) tot 3 weken (buiten ter plaatse).

Ook bij het uitplanten zul je de de jonge zaailingen de eerste weken nog moeten beschermen tegen vraat; met een net of vliesdoek. Als de zaailingen zo’n 30 centimeter hoog zijn en willen gaan klimmen, kun je het beschermmateriaal weghalen want dan zijn de planten niet interessant meer voor vogels. Maar bedenk dat op het moment dat de oogst van de peulen en doperwten dichterbij komt, ze juist wee erg in trek zijn bij vogels.

Ik heb hier wel gezien dat duiven gewoon op het hekwerk zaten en zo makkelijk de peulen konden opeten. Maar het allerliefst eten ze de jonge toppen van de planten eten. Op onderstaand kort filmpje zie je een rek met doperwten in onze tuin in juni. Je kunt zo een klein beetje inschatten wat de oogst per plant of per rij is (wij planten doperwten aan beide kanten van het rek, de zaailingen ongeveer 5 centimeter van elkaar. En je ziet er ook gelijk dat de bovenkant van de planten plukkerig en kaal zijn, opgevreten door de duiven, van de erwten zelf bleven ze gelukkig af.

TEELTZORGEN

Uiteraard is één van de belangrijkste teeltzorgen het bouwen van een rek met gaas waar de planten zich aan vast kunnen houden.

De planten kunnen zich wel redelijk goed vasthouden aan het gaas maar hebben soms toch nog een touwtje nodig om niet van het gaas af te vallen (zeker als er vrij veel planten naast elkaar staan en wanneer er veel wind staat).

Vergeet niet water te geven bij droogte, maar heel veel water hebben peultjes en erwten niet nodig.

En pluk; in de oogstperiode kun je vaak wel om de dag een klein maaltje of een flinke hand plukken. Hoe meer je plukt, des te meer zal ze bloeien en weer nieuwe peulen geven.

Peultjes bloeien trouwens bijna altijd met fris witte bloemen (foto boven). Maar soms bloeien (zeker peultjes) ook wel in lila tot paarsrood. Voorbeelden daarvan zijn de Shiraz, Carouby de Maussane, en de gele peul Golden Sweet. En natuurlijk bloeit de kapucijner, wat uiteindelijk ook een soort erwt is, ook in die mooie kleur.

De bloem van de peul Carouby de Maussane

OOGST EN BEWAREN

De stengels van deze planten breken gemakkelijk, terwijl de peulen zelf behoorlijk vast zitten. Pluk dus altijd met 2 handen (met 1 hand houd je de plant vast, met de andere pluk je de peul) – anders beschadig je de plant gemakkelijk of trek je zelfs de hele plant uit de grond – met de peul er nog steeds aan vast 🙂 .

Pluk regelmatig, zodat er weer nieuwe peultjes gevormd worden, maar ook omdat jonge peultjes het lekkerst zijn.

Jonge doperwten zijn ook zoeter en smakelijker dan te groot en melig geworden. Het is altijd in het begin even gokken wanneer je ze het beste plukt: wanneer ze nog te jong zijn is het zonde omdat de doperwten nog niet volgroeid zijn, als je te lang wacht kan de zoete smaak al minder worden en het gehalte zetmeel toenemen. Je plukt doperwten in principe wanneer de peul al mooi rond is maar nog wel veerkrachtig en groen. En proef vooral; pluk een peul en maak die open en proef de rauwe doperwt; dan proef je het beste wanneer die het lekkerst is en kun je inschatten hoe dik je de andere peulen oogst (het kan nog wel iets verschillen tussen de verschillende rassen).

Op deze foto zie je dat niet alle doperwten in één keer geoogst kunnen worden. De drie erwtpeulen in het midden lijken mooi volgroeid en dik genoeg voor de oogst, de bovenste exemplaren zijn echter nog dun en mogen nog blijven hangen.

Eet peultjes vooral dezelfde dag, dan zijn ze nog lekker knapperig, maar je kunt ze ook nog wel 2 of 3 dagen in de koelkast bewaren (zodat je oogst elke dag iets groter wordt en je na 3 dagen een heel maaltje bij elkaar hebt). Zelf vries ik peultjes nog wel eens in; het knapperige gaat er dan wel vanaf maar bevroren in een gloeiend hete pan is ze nog best lekker.

Ook doperwten zijn vers geplukt natuurlijk het allerlekkerst. Mocht je genoeg doperwten kunnen oogsten om ook nog flink wat over te houden; je kunt ze prima invriezen. Bovendien gaat de al eerder genoemde omzetting van suikers naar zetmeel in de doperwt gewoon door wanneer de doperwt eenmaal is geplukt. Oogst en eet of verwerk de doperwten dus dezelfde dag, als je de oogst 2 dagen laat liggen zul je merken dat ook dan de doperwten al minder zoet zijn en melig worden.

Ik vries doperwten rauw in. als ik ze dan wil gebruiken in de keuken kook ik water, gooi de nog bevroren doperwten in het kokende water, en dan zijn ze (afhankelijk van het ras en deus de maat van de doperwt) na zo’n 5 tot 8 minuten goed.

ZAADTEELT

Erwten en peulen zijn in principe zelfbestuivend, maar insecten kunnen wel kruisbestuiven, dus zorg wel voor voldoende afstand tussen 2 rassen voor zaadteelt. En bedenk dat erwten, peulen, sugarsnaps en kapucijners dus onderling ook kunnen kruisen.

Om zaad te winnen teel je de peulen/erwten op de gewone manier maar je oogst ze pas als de peulen helemaal geel en hard zijn geworden. Knip dan de planten net boven de grond af en laat de peulen aan de planten nadrogen. Na 2 tot 3 weken kun je de erwten uit de peulen oogsten.

Persoonlijk vind ik het prettig om ook de erwten voor zaadteelt 2 dagen in de vriezer te leggen, zodat er zeker geen ziekten/aantasting door larven komt (zie meer daarover bij de zaadteelt in het hoofdstuk Bonen). Laat na het invriezen de erwten een paar dagen drogen, daarna donker, droog en koel bewaren, de zaden blijven dan minimaal 3 jaar kiemkrachtig.

Tot slot: kijk vooral nog even op de Receptenpagina voor recepten met erwtjes, peultjes of sugar snaps (of andere groenten, fruit of kruiden)

Voorjaarsmaaltijd: tuinboontjes met kapucijners en doperwtjes, met gebakken ham- en spekblokjes, gebakken uien en mosterd
Abonneer
Laat het weten als er
guest

95 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Bob Jacobs

Hier hebben wij iets aan !Als 70 ++ zakjes zaad gekocht en met wat werk en veel nieuwsgierigheid kunnen we nu starten met de oogst.,bedankt voor jullie uitvoerige info
over doppertjes uit eigen tuintje.

Barry

Sugarsnaps zijn hier ook zwaar favoriet, we gaan er dit jaar ook weer voor.
Wat me wel opviel vorig jaar is dat het na een goede oogst het wel een beetje klaar is met de plant. Geeft hij bij jullie daarna nog wel sugarsnaps, of is het dan gewoon een kwestie van opnieuw planten?

Clasine

Rustig aan met de rauwe peultjes en erwtjes… Die bevatten namelijk een giftige stof; lectine, die alleen door verhitting wordt afgebroken.

Dymph

dag Diana, altijd zó nuttig om literair in jouw moestuin te snuffelen. Ik heb er al zoveel van opgestoken… en het houdt niet op 🙂
Ivm sugar snaps: ik wist niet dat je deze ook rauw kan eten; heb ik gedaan (met enkele) en zo zijn ze idd. ook erg lekker! In onze contreien noemt men ze schelperwten. Heb moeten googlen naar de betekenis, want kende dit woord niet.
Nog een vraagje ivm doperwten: Af en toe worden er al wel eens erwtenscheutjes bij een slaatje geserveerd. Weet jij of hiervoor een specifieke doperwt wordt gebruikt? of kan elke variëteit? Groetjes, Dymph

Cobby

Kunnen peulen/doperwten tegen nachtvorst

Jose van den Elzen

Halo Diana. Als verse volkstuinhuurder (sinds vrijdag) ben ik heel blij met je site.
Wat de peulen betreft kon ik niet vinden hoever deze uit elkaar geplant moeten worden als je buiten zaait?

Ria

Jose, meestal staat het op de verpakking vermeld. Ikzelf houd altijd een afstand aan van ongeveer 5 cm.

Veel succes.
Ria

Jose

Dank je, ik had losse zaden gekocht. Zonder info op het zakje

Sussn

Hoi Diana
Heb je er wel eens over nagedacht om een boek uit te brengen? Ik gebruik je site al een aantal seizoenen en heb er heel veel aan. Je schrijft niet alleen duidelijk, maar het is ook super leuk geschreven.

Dank je wel voor alle duidelijke uitleg.

Regina Snell

Onze peultjes worden behalve door de muizen en de vogels ook door kleine bruine torretjes opgegeten. Wat kan ik tegen deze laatste doen?

Baukje

hoi Diana, dankje wel voor al je ongelofelijke met zorg gevulde informatie. Je site is een geweldigde ondersteuning voor mij! Dat als eerste en nu komt mijn vraag. Ik blijf maar worstelen met wat is een geschikte afstand als het gaat om slechte buren; hoeveel ruimte moet je dan tussen de slechte buren houden? Maar ook het voorkomen van kruisbestuiving bij bonen. Met 40 meter afstand hoe los je dat op als je meerdere bonensoorten hebt en of wilt uitproberen? Zo ook wat is een gepaste afstand tussen erwten en peulen? Vriendelijke groet Baukje

Baukje

Hoi Diana, dankje voor je goede/ slechte buren antwoord. Dan kan ik weer wat gaan planten………..blijft puzzelen. Zal er tijdens de wintermaanden zoals je zei nog meer over na gaan denken. Het is mijn echte tweede tuinjaar en in een geheel nieuwe omgeving en grond. Galica……..heel wat anders dan de Fryske Walden. Groetjes Baukje

Hanna

Super dankjewel,
Zoveel bijgeleerd!!!
Het is echt super hoeveel jij weet over erwten!
Dikke pluim!!!

Linda

Hoi ook ik heb veel gelezen en opgestoken hier. Dank je wel ik ben pas begonnen met moestuinnieren in potten op het balkon. En moet nog veel leren en uitdokteren.Maar nu geven de peulen veel groen maar geen bloem/dus geen peul‍♀️
Gr linda

Lieselot

Bedankt voor de heldere uitleg!
Als kersverse tuinierster sta ik open voor veel informatie en dat is op jouw site zeker te vinden! Volgens mij heb ik de groeiende peulen over het hoofd gezien, want ze waren er gewoon ineens! Hopelijk zijn ze nog lekker!

ellen

De moestuin heeft me al aardig wat peultjes en erwtjes gegeven. Is het mogelijk om een tweede keer (nu bijna half juli) nog een keer erwtjes in de grond te stoppen?

Bianca

Ik teel al een paar jaar kapucijners. Zo fijn, kun je in januari al zaaien en voelt alsof het moestuinseizoen in februari, als ik ze uitplant, van start gaat. En dit jaar voor het eerst peultjes (Carouby de Maussane). Beide zijn dit jaar enorme succesnummers. De kapucijners gaan voor het eerst een 2e oogst geven, dat heb ik nog niet eerder meegemaakt.

En van de peulen blijf ik maar oogsten. Ben eind mei begonnen en heb ook deze week weer volop kunnen oogsten. En ga volgende week vrolijk door. Ze worden hier ook met veel smaak gegeten, ik kan ze elke week op het menu zetten. Die gaan we er in houden!

Koen

Dag Diana

Weet jij misschien wat wintererwt is? En kunnen alle erwten op deze manier gezaaid worden?

Groetjes,
Koen

jenneke

Ik werd toch nieuwsgierig over de “wintererwt” en gekeken op de franse google. En ja, le “pois d’hiver” bestaat wel degelijk al is het meer een term dan een soort. Het doel is de erwt op het juiste tijdstip te zaaien zodat het een klein stevig plantje vormt voordat de vorstperiode invalt en dat betekent zaaien in de laatste week van oktober tot half november, maar hangt af van het klimaat. Het gaat er vooral om dat je eerder kunt oogsten en zo weer plek maakt voor een ander gewas. Het eten van de scheuten in de winter is een extraatje maar het is niet zo dat de plant de hele winter doorgroeit zodat je ervan kan blijven eten. Ik heb het ras Meteor gebruikt (aanbevolen voor winterteelt).

piet smits

Ik heb een vraag over peultjes. Als de blaadjes van de moederplant een beetje witte aanslag krijgen, mag of kun je dan de peultjes nog gewoon oogsten en opeten?

Fred Toorenburgh

Dag Diana,

Onze peultejs staan in een groentebak op het dak van de uitbouw lekker in het zonnetje. We hebben ze op tijd gezaaid en als klein plantje in de bak geplaatst. Ze zijn een klein beetje omhoog geklommen maar nu verdorren de blaadjes ineens.
Ze zouden toch tegen een zonnige plaats (misschien toch te warm ??) kunnen en de grond (verse grond dit jaar) hebben we ook dagelijks nat gehouden. Nu zitten er een paar bloemetjes in maar veel is het niet. De overige planten (palmkool, postelein, snijbiet, raapstelen, bietjes (maar die geven nog geen knolletje) paprika, courgette) doen het wel goed. Heb je een oplossing ?

Marga

Beste Diana,

Ik wil je alleen maar even bedanken voor alle fantastische informatie die je aan ons, tuinders, geeft via je site. Zoals anderen hiervoor al schreven: niet alleen goede en duidelijke informatie, maar gewoon ook heel fijn om te lezen.
Dank je wel!

Aa

Dag Diana,

Mijn complimenten voor je schitterende site. Ik ben aan het einde van mijn 1e moestuin jaar dus nog onervaren. Kan ik peultjes en sugars naps ook telen in mijn onverwarmde kas, de wintermaanden door?

Dirk

Bij mij lukt het volgende met peultjes:
zaaien binnen eind januari
In de kas uitplanten half februari
Oogsten vanaf begin april
Hiervoor gebruik ik het ras Norli, buiten blijven die laag, maar on de serre worden die ongeveer 75cm hoog. Ze groeien aan evenhoge draadhekjes op 70 cm afstand. Tussenin worden half april de aubergines geplant.
Veertien dagen later volgen sterkere soorten zoals vroege Hendrikse. Die groeien tot 150 cm hoog aan draadhekjes die eind april tussenin beplant worden met kerstomaten die dan later de draadhekjes overnemen.

saskia

Iemand ooit rijs-doperwten getopt bij 20 cm? Dan zouden er meer scheuten komen, dus meer oogst…..? Ik heb het nog nooit gedaan. Is dat een goed idee?

saskia

Bedankt! Ik ga het gwoon eens proberen met een deel van de planten……

Mieke

Binnen zijn alle zaden door muizen opgegeten, buiten is het te vochtig geweest en zijn de erwten weggerot. het zit me niet mee.

Maartje

Hoi Diana,
Bedankt voor de uitgebreide informatie.
Ik heb zowel zaden van peultjes als van doperwten gekocht. Deze doperwten zijn van het soort Vada, maar deze geeft op de verpakking aan dat ze pas eind april kan worden gezaaid. Op deze site lees ik dat het nu al kan en daardoor ben ik nu in de war geraakt. Is dit dan misschien per soort verschillend of kan ik alsnog nu tegelijk met de peultjes (soort: Heraut), gaan zaaien?
Groetjes Maartje

Marie

Mijn doperwten in pit zijn nu 40 cm hoog, maar de ene stengel is langer dan de andere en ze zitten niet vol in het groen. Ze zien er ielig uit. Wat gaat er fout?

Lindsay

Is het erg dat kapucijner en peulen gemixt worden? Daar waar ik nog wat voorraad over had staan deze wel bij elkaar 🙂

Arya

Hoi Diana, ik heb een sugar snap variant “jessy” die 60-75cm hoog kan worden. Hoe veel kan ik daarvan in een 23x23x26cm pot van 11L zetten?

En wat kan er goed op dezelfde plek gezaaid worden in de volle zon als de sugar snap klaar is voor het seizoen, of zou deze nog een 2e keer gezaaid kunnen worden?

wietske

hoe zie je het verschil in siererwt, en peultje, doperwt.

ik dacht dat ik een aantal koolraap had gezaaid blijkt het eoa ewrt te zijn

Cindy

Hoi hoi
Ik vraag me af
Mijn peultjes staan binnen in de vensterbank
Ze groeien super
Maar om er peultjes van te krijgen moet ik ze buiten zetten zodat er bijen bij kunnen of doet de plant ook aan kruisbestuiving zonder insecten

Er zitten al bloemen in

Sylvia

Hoi hoi,
Mijn peulen staan al een meter hoog maar er is nog geen bloem te zien. Kan dat door het koude voorjaar komen?
Groetjes, Sylvia

Dymph

Hoi Diana, het is al een vruchtbaar erwtenjaar geweest *joepie* Toch wel wat slakken op de blaadjes en op de peulen. Ik had er geen benul van dat ze dit ook lekker vonden?! Heb jij een verklaring voor het feit dat sommige peulen en broebelhuidje hebben en andere mooi glad blijven? En waarom drogen sommige peulen uit, nog voor ze oogstklaar zijn? (Het jasje ziet er verdroogd uit en de erwtjes zelf zijn ook quasi verdroogd). Groetjes, Dymph

Carine p

Dag Diana en Dymph,
Bij de erwten en peulen zijn de meest gangbare ziekten en plagen als volgt :
– meeldauw, dit komt vooral voor in droge omstandigheden
– erwtengalmug, dit kan je vooral zien aan de bloemknoppen die opzwellen en nadien verwelken en geen vruchten geven
– de erwtenpeulboorder, een grijs blauw vlindertje waarvan de rupsen de lekkere erwten aanvreten.
– botrytis dat zowel bij de erwten als bonen voorkomt. Dit kan je makkelijk herkennen door de bruine vlekken op de boon of erwt waar het bloempje zat.
Sclerotienrot. Dit is een schimmelziekte wat zorgt voor het vroeg afsterven van de peulen, takken en plant.

Er zijn allicht nog ziekten, maar Google even op internet en hierbij ga je jouw ziekte allicht vinden en herkennen.
Groeten
Carine

Dymph

Hoi Carine, Bedankt voor de google-zoektocht. Geen van allen. Ik zoek zelf nog wel eens. Ondertussen is het erwtenseizoen hier wel voorbij. In ieder geval waren de plantje wel flink aangevreten door slakken. Groetjes

Liliana

Hallo Diana,
Vries je de peulen of sugar snaps rauw in zoals de doperwten of blancheer je ze wel eerst? Ik wou ook een deel van de oogst invriezen.
Groetjes,
Lili

Bregje

Hoi, ik heb mijn peulen te lang laten hangen, nu is de schil niet lekker meer, kan ik nog iets met de bonen er in? Rauw zijn ze iig niet lekker. Kan ik ze nog eten of beter drogen voor een volgend plant seizoen

Tineke

Geweldige site dit. Ik kijk hier regelmatig als beginnende tuinier. Ik heb nu voor het eerst sojaboontjes en peultjes gezaaid. Wel wat laat maar toch zie ik nu de peultjes hangen. Ik weet alleen niet wanneer ik ze kan plukken. Wanneer zijn ze plukrijp?

Roos

In februari heb ik in twee lichtingen erwtjes en peultjes voorgezaaid in de vensterbank en de eerste lichting is goed opgekomen, de tweede lijkt het ook wel redelijk te doen, maar sommige van de opgekomen kiemplantjes zien er een beetje anders en verfrommeld uit.
Ik heb het gedaan zoals ik het me ongeveer herinnerde van bij een biologische tuinderij. Eerst voorgeweekt. Heb de aarde heel vochtig gehouden de eerste dagen. En nu vraag ik me af was dat wel nodig ze zolang zo vochtig te houden en hoe veel/weinig water geef ik als de plantjes eenmaal een paar centimeter zijn. En: hebben ze het niet te warm zo op het zuiden in de vensterbank boven de verwarming (die staat alleen af en toe een beetje aan), voor naar de moestuin zijn ze nog te klein, maar misschien zou ik een overgang kunnen maken door ze op een koudere plek te zetten en dan op het balkon?

Carine p

Dag Diana en andere tuinders,
wie heeft ervaring met erwten en peultjes in warmere oorden? Destijds zaaide ik deze soorten begin maart in de tuin. Hier ZW Frankrijk lukt dit niet zo goed. Dit jaar hebben we nu reeds constant 25 à 30 graden in de schaduw (weeral te warm voor de tijd van het jaar) en deze soorten begeven het omwille van de warmte. Ik zaai reeds einde januari, maar een succes is het ook niet.
ik bedacht om het eventueel begin september te zaaien. Iemand ervaring mee?
groetjes
carine

LoVe

Hey Diana, dankjewel voor deze site boordevol informatie! Ik heb dit jaar voor het eerst sugar snap Deliket gezaaid, en hoe klein ik het boontje ook oogst, er zit een hard vlies aan de binnenkant van de peul. Vreemd genoeg merk ik er weinig van als ik eentje rauw eet, vooral na bakken zijn ze oneetbaar. Enig idee wat er mis gaat?

LoVe

Dankjewel voor alle tips, maar ik ben erachter dat het iets veel onnozelers is: ik denk dat ik per ongeluk doperwten tussen mijn sugar snaps heb gezaaid! Aan de boontjes zie je dat dus echt niet! Zo heb ik nu dus al heel wat doperwten binnen, dop en al, mij afvragend waarom dat vlies erin zit… Blijkt dat de dop ook lekker is, maar dan moet je wel dat vlies eruit trekken… Volgend jaar misschien alleen sugar snaps zaaien, dat is toch meer waar voor je geld

Barbara

Hoi Diana!
Ik lees dat tuinbonen en doperwten ook goed in oktober kunnen worden gezaaid, om dan na ontkiemen op enig moment in rust te gaan totdat de eerste zonnestralen zich laten zien en zo tot vroege oogst kunnen leiden. Op het web vind ik wel de waarschuwing dat ik goed moet opletten welke soort ik kies, omdat niet elk ras zich ervoor leent. Maar ik kan nergens vinden welk ras dat dan zou moeten zijn. Weet jij daar iets over? Ik ben nog lang niet uitgezaaid, namelijk…
Groet,

Barbara

Boukej

Beste Diana,
Bedankt voor de altijd informatieve artikelen! Nu las ik hier dat jullie peulen ook vaak rauw eten en toen moest ik even denken aan iets dat ik daarover had gelezen:

Kennelijk is het niet verstandig om peulvruchten rauw te eten ivm de giftige stof Lectine. Dat kwam ik onder andere tegen op deze pagina.

Barbara

Hoi Diana,

Ik heb zeer beperkte ruimte om te moestuinieren (totdat ik bovenaan de wachtlijst sta voor een perceeltje op een volkstuin) en moet dus zeer efficiënt met mijn ruimte om gaan. Voor komend seizoen heb ik allerlei peulvruchten op de planning staan en voor de rijsdoperwt moet ik een klimconstructietje maken. Ik heb meerdere zaaimomenten gepland, maar vraag me af of ik de rijsdoperwt steeds op dezelfde plek (vanwege de dan inmiddels aanwezige klimconstructie) kan zaaien. Omdat peulvruchten veel stikstof afgeven aan de aarde, maar weinig stikstof nodig hebben, twijfel ik of het wel zo slim is om na de oogst van de eerste zaai, met de grond tegen die tijd verrijkt met stikstof, weer peulvruchten te kweken op die plek. Wat is jouw ervaring/advies?

Groet,

Barbara

Kathleen

Diana, welk type klimgaas of rek gebruik je?

Don

Beste Diana,

De afgelopen 3 jaar zaaien wij onze doperwten voor in onze onverwarmde kas en planten deze dan eind maart / begin april uit. Maar welke soort we ook proberen, overleven de zaailingen het nooit na het uitplanten in de tuin. We hebben kleibodem, maar voegen elk jaar compost toe om de toplaag bewerkbaar te maken. De kleine plantjes doen het meestal 1 tot 2 weekjes prima in de tuin, maar kleuren dan langzaam geel en verschrompelen uiteindelijk. We hebben geen idee waarom we moeite hebben met het groeien van doperwten terwijl peulen prima gaat. Ik wilde het dit jaar nog een laatste kans geven door ze nog wat groter te laten groeien voor het uitplanten, maar dat heeft helaas niet geholpen. Heb jij een idee wat er aan de hand kan en heb je wellicht nog wat tips?

Groeten

Bert Stam

Beste,

Ik dacht met Kelvedon Wonder, Sugar Snaps gekocht te hebben? Maar in jullie favorieten lijstje staan deze apart van elkaar. Ik teel zoveel mogelijk biologisch hier op de “landjes” in de Duinen van Egmond aan Zee dus zoek ik biologische Sugar Snaps, kunnen jullie mij verder helpen?

Met vriendelijke groet,
Bert Stam

Barbara

Hoi Diana,
Het is nu tegen eind maart en ik heb in februari heb ik mijn tuinbonen en erwten gezaaid. Binnen in een onverwarmde kamer. Ik heb die natuurlijk vroeg gezaaid met het idee om ze ook vroeg te kunnen oogsten. De vuistregel van Ijsheiligen lijkt me dus niet op te gaan voor deze lichting en ze kunnen wel wat kou hebben. Ik had het raam in die kamer ook al meer open gezet, dus het was daar echt niet warm en ’s nachts en een deel heb ik buiten in een koud kasje gezet. Na een week in die kas heb ik het deksel eraf gehaald. De rest heb ik gisteren naar buiten gezet in een kratje en vergeten naar binnen te halen. Ik heb er uiteindelijk maar een soort kap op gezet en toch maar buiten laten staan omdat ik twijfel of warm/koud/warm wel zo verstandig is. Ik denk dat het misschien 6 graden was en het wordt de komende dagen ’s nachts nog kouder. En het heeft flink gewaaid en geregend. Ik kan niet echt informatie vinden over het afharden van vroege erwten. Wat is jouw idee hier over en over de toekomst van mijn erwtjes?

Hartelijke groet,

Barbara

Carine p

Dag Barbara,
Sta me toe om even te antwoorden op jouw vraag, allicht wat directer dan Diana😅, met een beperkte kennis. Erwten, sluimerwten of peultjes, sugarsnaps en tuinbonen hoef je echt niet binnen voor te zaaien. Zij kunnen trouwens heel slecht tegen te veel warmte. Zaai hun gewoon voor en zet dit op een beschutte plaats buiten of in een koude kast. Tuinbonen zaai ik persoonlijk niet voor, maar zaai dit in de maand november rechtstreeks buiten. Tuinbonen kunnen een vriestemperatuur aan tot ongeveer -8graden. Het is telkens een beetje een risico, maar langs de andere kant heb je een voorsprong als het lukt en je hebt veel minder kans op luizen. De laatste 10à 15 jaar is me dat toch aardig gelukt.
Je kan dit allemaal ook rechtstreeks in de grond zaaien rond februari, als je geen last hebt van muizen of vogels. Bij mij lukt dit niet.
Toekomst voor jouw erwtjes kan ik niet lezen in mijn bol 🤪, grapje en veel succes
groetjes
carine

Barbara

Dank je voor je reactie! Ik weet dat je deze zaden inmiddels (en in de herfst) buiten kan zaaien. Ik heb ook een lichting erwtjes van oktober of zo. Maar die lijken niet florissant, want binnen in de koude kamer.
Maar nu was/is de klei is nog te nat en (te?) koud en de woelratten vermoedelijk talrijk. Met nog bijna niks in de tuinen zijn de erwten voor hen een makkelijke prooi. Zelfde zal voor muizen en duiven gelden.
Maar wat ik mij afvraag is of mijn plantjes een te grote schok hebben gehad en in een groeistop terecht (zijn ge)komen. Misschien kan ik beter nieuwe zaaien dan mijn ruimte besteden aan deze niet-zoals-het-hoort-afgeharde plantjes…
Maar jij bedoelt dus buitenshuis voorzaaien. Ook in januari en februari?
Groetje,
Barbara

Barbara

Dank je wel, dat dan ook maar doen volgend jaar. Dan heb ik op de tuin ook een tunnelkas waarin ik kan voorzaaien. Die had ik nu nog niet..
Rest mij nog een andere vraag: ik heb om allerlei redenen nog niet al mijn zaailingen uit kunnen planten (peultjes, lage doperwt en lathyrus) en een deel ervan staat in wc-rolletjes, anderen hebben geluk, die staan ietsjes groter, maar allemaal in zaaigrond en inmiddels al vanaf ergens in februari. Ik heb sommige die erg lang werden wel getopt, konden zo ook mooi bossiger worden, dacht ik, en ik heb ze dus niet heel fantastisch laten afharden. Wanneer staan je zaailingen te lang in te kleine potjes en wanneer heeft het geen zin meer om die uit te planten?
Wanneer gaan zaailingen behoefte krijgen aan meer voeding?

Groetjes,
Barbara

Janette

Hoi Diana, heb jij ervaring met n tweede ronde zaaien van peulen en doperwten in de zomer voor oogst in late herfst? ik lees/hoor hier en daar dat dat best kans van slagen heeft in ons klimaat? En mag ik vragen hoeveel plantjes vd doperwten jij ongeveer zet om voor jou en Ruud een beetje zelfvoorzienend te oogsten en eten? Het antwoord op die vraag vind ik overigens voor alle groenten wel interessant, heb jij wellicht een overzicht waarin is terug te lezen hoeveel je van wat plant voor een oogst voor een huishouding van twee? ik snap uiteraard dat e.e.a. ook afhankelijk is van welke dingen je wel of niet graag eet, het ras, kwaliteit bodem etc maar het zou een welkome leidraad zijn. Ben zelf al wel aan zo’n overzicht begonnen maar met nog maar 1 jaar moestuinervaring is t een heel gepuzzel met uitzoeken hoeveel de oogst per plant ongeveer is, want weet dat nog niet uit ervaring. Heb het voornemen om dit jaar de opbrengst ook echt te wegen zodat ik daarna betere inschattingen kan maken. Dank vast voor je reactie én voor je geweldige website, je bent echt mijn primaire gids in moestuinierland! Helemaal eens met een eerdere opmerking van een andere lezer: je zou al deze informatie echt in boekvorm moeten uitbrengen, wordt gegarandeerd een best seller! Hartelijke groet, Janette

Janette

Dankjewel Diana, ik ga er nog snel meer zaaien want met die huidige 50 van mij kom ik niet ver begrijp ik!

Koen

Beste Diana,

Ik zie bij de erwten bij mij bij het doppen groene en gele. Zegt dit nog iets? Welke soort het is of hoe ze gedroogd moesten worden? En ik dacht dat de capucijner paarse erwten had, maar ik zag nu groene bij het doppen. Is dit ook een bepaalde soort dan?

Meld je aan voor de nieuwsbrief