Spitskool
Eerst even dit, mocht je internationale informatie zoeken of bijvoorbeeld zaden van spitskool in een niet-Nederlandstalige webwinkel zoeken:
- Latijnse naam: Brassica oleracea var. capitata alba subvar. conica
- Engelse naam: Cabbage, Pointed Cabbage
- Duitse naam: Spitskohl
- Franse naam: Chou cabus, Chou cabus pointu
Spitskool behoort (samen met witte kool, rode kool en savooikool) tot de sluitkolen. Voor de algemene teeltaanwijzingen van sluitkolen (zaaien, planten, bodem, bemesting, etc.), zie het hoofdstuk Sluitkool.
Hier vind je alleen nog wat aanvullende informatie m.b.t. spitskool, en uiteraard de zaaitabel en hopelijk in de toekomst nog wat recepten.
OVERIGE BIJZONDERHEDEN M.B.T. SPITSKOOL:
Spitskool is qua smaak en structuur de zachtste kool van de vier sluitkolen, zo zacht dat ze met een leuk recept zelfs rauw te eten is. Maar verder zie je in recepten ook vaak koken, stoven, ovenschotels, roerbak, etc. Een erg lekkere en bekende combinatie van spitskool is die met kerrie. Zelf eten we spitskool vaak ook gestoofd en dan bijvoorbeeld met pasta (met zalm of spekblokjes of vegetarisch met kaas).
Alle spitskolen hebben een vaste sluitkool en een spitse vorm, rondere of plattere spitskolen heb ik nog nooit gezien.
Spitskool is van de vier sluitkolen de zachtste en meest malse (in structuur). In ruil daarvoor is ze dan ook wel de sluitkool die het minst lang te bewaren is. En spitskool is in de teelt wat minder veeleisend dan de andere drie sluitkolen (heeft duidelijk een minder zware bemesting nodig en doet het daardoor vaak ook prima op wat lichtere grondsoorten).
Op de foto hierboven: omdat spitskool zachter van blad is dan de andere sluitkolen is ze vaak ook wel wat vatbaarder voor de vraat van slakjes, rupsen, etc.. Wij vinden dat niet zo’n groot probleem, kool met gaten is ook gewoon lekker 🙂 .
En nog een foto: spitskool is ook gevoelig voor barsten, net als vooral witte en rode kool (savooiekool heeft er duidelijk wat minder last van). Zeker bij flinke regenbuien na een droge periode zul je volwassen spitskolen goed in de gaten moeten houden en oogsten wanneer ze dreigen te barsten. Op de foto hieronder zie je het begin van barsten. Als je de spitskool nu niet oogst barst ze binnen 1 of 2 dagen helemaal open. Ook dan kun je de kool trouwens nog eten, maar de uiteinden van de bladeren worden vervolgens binnen een paar dagen bruin en zo wordt de kool uiteindelijk oneetbaar.
Als je een kas of platte bak of tunneltje hebt kun je haar heel lang telen; zelf zaaien we haar ook in het najaar in de kas en oogsten dan de kooltjes rond april, nog voor de tomaten de kas in moeten. En vroege spitskool uit de kas is extra zacht van smaak en licht geelgroen van kleur. Voor deze teelt heb je rassen nodig die geschikt zijn voor weeuwenteelt.
Let bij het kopen van een ras dus goed op wat je er mee wilt: er zijn vroege en late rassen, soms beter bewaarbaar, geschikt voor weeuwenteelt, redelijk vorstbestendig, etc.. Net als bij de andere sluitkolen bestaat een groot deel van de rassen uit F1-hybriden.
Voorbeelden van rassen zijn:
- Hispi F1 (voor vroege voorjaarskool en als lente-/zomerras)
- Express (ook voor weeuwenteelt)
- Prospera F1 (kan veel vorst verdragen)
- Kalibos (een paarse spitskool, iets minder mals dan groene spitskool, ze lijkt in structuur en smaak wel wat op een mengsel van 1/3e rode kool en 2/3e spitskool, lekker en erg mooi, in de tuin en op het bord)
- Filderkraut (zeer spitse vorm)
- Cape Horn F1
- Candy Red (ook paarsroze van kleur)
- Caraflex F1
Spitskool vinden we zelf niet erg lekker uit de vriezer. We telen zoveel mogelijk spitskool voor de verse teelt (zomer, herfst, weeuwenteelt, etc.). En als je spitskool oogst kun je haar nog wel een week of 2 op een koele donkere plaats bewaren bijvoorbeeld in een schuur of garage).
Op de foto hierboven zie je de paarse spitskool Kalibos. De kool is mals, al is echte groene spitskool dus wel iets malser. Zelf ook eens halve rode kool en een halve Kalibos gekookt; dat leverde een extra zachtsmakende ‘rode kool’ op. Voor ons in ieder geval zeker voor herhaling vatbaar (groeit ook goed, barst niet snel, etc.).
Spitskool is niet alleen lekker om mee te koken maar ook leuk en lekker om in te maken. Denk daarbij aan bijvoorbeeld atjar/zoetzuur maar natuurlijk ook aan fermenteren en dus zelf zuurkool maken. De meeste zuurkool wordt gemaakt van witte kool maar ook wel van half witte kool en half spitskool. Zelf fermenteren we spitskool samen met een appel en wat kerrie tot een ‘zuurkool’ die heerlijk mals en zacht en kruidig is.
ZAAITABEL / PLANTAFSTAND:
Zie voor lekkere Recepten of Inmaakrecepten even op de betreffende pagina’s.
Waar kan ik zaad kopen van paarse spitskool.
Hallo John (en Ria),
En als je googelt op ‘Kalibos zaden’ vind je 17.000 hits, waaronder een grote hoeveelheid zadenwebshops waar je haar kunt kopen 🙂
groetjes, Diana
Bijvoorbeeld bij zaadhandel van der Wal.
Hoe lang duurt het van zaaiplantje tot kool om te oogsten? Ik heb zaaiplantjes op 19 juni in plantbakken geplant maar ze zien er nog steeds hetzelfde uit, weliswaar met wat grotere blaadjes. Wat gaat er niet goed?
Hallo Gaby,
Dat ligt aan het ras, aan de periode waarin je het zaait en vooral aan de omstandigheden zoals zon, temperatuur, vocht en voeding. En als je op 19 juni hebt gezaaid hebben de jonge planten een hittegolf en wekenlang droogte om de oren gekregen. Je kunt de planten dan helpen door regelmatig water te geven en voor wat schaduw te zorgen maar niets weegt op tegen een goede regenbui en gemiddelde temperaturen. Ik hoop dat je planten, nu het koeler weer wordt met vaker regen, alsnog gaan groeien. Zo niet, dan zul je het in de hoek van voeding kunnen zoeken,
groetjes,
Diana
Mijn spitskolen staan onder (rondom ingegraven) insectengaas en daardoor kan er geen slak bij, echter zijn van een paar planten de stelen doorgevreten direct boven het aardoppervlak. Zelfs van een paar wat dikkere stelen. Wat kan dit zijn?
Hallo Luuk,
Toch klinkt dat als slakken. Naaktslakken kunnen heel goed onder de grond schuilen, ze kunnen zo diep graven dat ze hier wel eens van de aardappelen onder de grond eten, toch zeker 15 centimeter onder de grond). Wellicht kun je eens in de avond een schoteltje met droge kattenbrokjes of paneermeel onder het insectengaas zetten en dan na een uurtje gaan kijken of er wellicht toch wat slakken op het schoteltje zitten.
groetjes,
Diana
Hallo Diana,
Weer wat geleerd > wist niet dat naaktslakken zo diep onder de grond konden komen. Ik ga eens even een nachtje een slakkenval met bier onder het net zetten en eens kijken wat ik vind de volgende dag.
Groet,
Luuk
en Luuk, wat zijn de bevindingen? Ik ben erg benieuwd, want dat onder de grond verhaal vind ik ook wel ‘vreselijk’ haha.
Ik heb vanuit de ah moestuintjes twee mooie spitskoolplantjes gekregen. Hoever kan ik ze uit elkaar plaatsen buiten in mijn moestuinbak? Welke ruimte moet ertussen zitten?
Hallo Sanne,
Leuk! Op deze pagina vind je een zaaitabel met daarin ook de plantafstand, en die is voor spitskool 40 x 40 centimeter.
groetjes,
Diana
Hoe weet ik wanneer de spitskool klaar is om te oogsten?
En er zitten groene bolletjes op de kolen. Wat is dit? Eitjes? Poep? Moet ik dit verwijderen?
Dankjewel!
Hallo Susan,
Je mag zelf weten wanneer je spitskool oogst, je kunt wachten tot ze zo groot mogelijk wordt maar als er veel regen komt en er daardoor kans is dat de kool gaat barsten, of als ze wordt belaagd door bijvoorbeeld rupsen, dan kun je haar eerder oogsten.
Als de bolletjes heel klein zijn zijn het eitjes (afhankelijk van de kleur van waarschijnlijk rupsen of slakken). Als de bolletjes groot zijn (bijvoorbeeld een centimeter groot) dan zou het kunnen zijn dat het de rupsen zelf zijn (die vaak opgerold in een rondje liggen). Als er rupsen zijn is er ook poep maar dat is bruin en zacht en meestal geen bolletje.
groetjes,
Diana
Hallo mijn spitskool is doorgeschoten wat kan ik het beste doen kan ik er nog wat mee of moet hij weg
Hallo Kim,
Als er nog genoeg kool is kun je ze nu oogsten en de bladeren eten (gewoon zoals je met spitskool zou doen maar dan met losse bladeren). Verder kun je niets doen, als het blad al geel wordt wordt het bitter. En je kunt doorschieten niet stoppen. Maar een bloeiende spitskool geeft een enorme wolk van gele (eetbare) bloempjes waar heel veel hommels en bijen op af komen en dat is ook leuk, als je toch te laat bent met oogsten.
groetjes,
Diana
Mijn doorgeschoten spitskool staat er prachtig bij. Wanneer zou ik de zaadjes kunnen oogsten?
Hallo Paula,
Als ze nu gaat bloeien duurt die bloei wel enkele weken. En daarna moeten de peultjes zich ontwikkelen en moeten de zaden daarin rijpen.
Reken er dan ongeveer op dat je rond juni/juli de zaden kunt oogsten (afhankelijk van bijvoorbeeld het weer, standplaats, het aantal bloeistengels, etc.).
Bedenk dat spitskool heel gemakkelijk kan kruisen met andere koolsoorten, het is dus belangrijk dat niet tegelijkertijd verschillende soorten koolsoorten en -rassen bloeien.
groetjes,
Diana
Hallo Diana! Wat een leuke website. Ik heb een spitskoolplant die ik in m’n moestuinbak heb gezaaid en daar dus ook is opgekomen. Hij begint nu een iets dikkere steel te krijgen vanaf ongeveer 6-7cm van de grond. Maar de onderste 5cm van de steel is dus wat dun en daar zitten ook geen bladeren (daar zaten de eerste kiemblaadjes). Moet dat deel van de steel onder de grond zitten of kan ik hem gewoon zo laten groeien? Ik ben bang dat hij anders omvalt straks.. groetjes!
Hallo Emma,
Ik neem aan dat je, als je de steel wat meer onder de grond wilt krijgen, je de plant of zaailing uit de grond moet halen en opnieuw moet planten, en dan zou ik altijd willen proberen te voorkomen; dan zou ik eerder de grond rond de steel wat ophopen in een bergje van bijvoorbeeld potgrond of tuingrond. Eigenlijk hoort spitskool niet op een steeltje te groeien maar in een rozet van bladeren dichtbij de grond, het klinkt bijna eerder alsof je een koolrabi hebt. Denk vooral ook aan voldoende vocht en voeding zoals je op de algemene pagina van de sluitkolen (waar spitskool er één van is) kunt lezen.
groetjes,
Diana
Bedankt voor je reactie! Heb de aarde opgehoogd 😉 ziet er een stuk beter uit. Nu kan hij hopelijk lekker verder groeien.
Ik heb behoorlijke planten van rode spitskool staan. Ik had verwacht dat inmiddels te zien dat ze zich zouden gaan sluiten.
Ze zijn ongeveer zoals de foto van de rode kool op de algemene pagina van de sluitkolen.
Doe ik iets verkeerd of sluiten ze zich later pas ?
Kool heb ik nu voor de eerste keer dus ik heb nog een en ander te leren.
Hallo Andrea,
Sluitkolen hebben veel tijd nodig. En ze zijn niet direct de makkelijkste planten in de moestuin. Het kan dus zijn dat de planten nog meer tijd nodig hebben (ik kan hier zelden spitskool oogsten voor eind juni, vaker nog pas in juli), ze gaan pas een kool maken als ze groot genoeg zijn, maar dan moet ook de voeding en het vocht in orde zijn. Er zijn ook nog wel verschillen in rassen, maar voor nu denk ik dat je over een maand wel zou moeten kunnen zien dat er een aanstaande kool zichtbaar wordt.
groetjes,
Diana
Hi Diana,
Hartelijk dank voor je berichtje. Dan kijk ik het voorlopig nog maar eens een maand aan zonder zorgen.
Het is voor mij een eerste poging, maar het zou leuk zijn als ik minstens 1 kool kan oogsten.