Preivlieg en preimineervlieg

Naar aanleiding van een blog dat ik eens schreef over de plotselinge en hevige aanval van de preimineervlieg in onze tuin (bij de sjalotten, rode en gele uien en later ook bij de zomer-/herfstprei en de winterprei) kwamen zoveel reacties, tips, vragen, opmerkingen, etc. dat ik heb bedacht dat het wellicht handig is om de tekst uit het blog hier te plaatsen, zodat de vragen, tips en oplossingen in de reacties onderaan deze pagina bij elkaar staan en zo misschien mensen kunnen helpen in de strijd tegen de preivlieg en/of preimineervlieg. Een groot deel van de reacties staat nu op mijn naam (en dat klopt natuurlijk niet, maar ik ben degene die het heeft gekopieerd geplakt, ik heb geprobeerd om de juiste namen bij de juiste reacties te vermelden. En wellicht komen daaronder weer nieuwe reacties.

Het blog over de preimineervlieg, geplaatst in de vroege zomer van 2019:

Ik hou niet van het schrijven over ziekten en plagen. Ik hou ook niet van het letten op ziekten en plagen. Ik heb er ook niet zo veel verstand van. En er zijn zo enorm veel ziekten, schimmels en plaagdieren, ik heb er weinig behoefte aan om me in te verdiepen, ik focus me liever op de leuke kanten van tuinieren. Wij tuinieren graag met het motto: “Het doet het of het doet het niet in onze tuin, en als het niet wil groeien of bloeien, ziek wordt, of dood gaat, dan halen we het eruit en zaaien/planten we wat anders”.

Nou is dat misschien wel wat overdreven, er zijn wel wat ziekten en plagen die ik (her)ken, zoals bonenluis, aardappelziekte (phytophthora), wortelvlieg, pruimenmot, en nog een paar van die vervelende zaken (waar ik al of niet dan nog wat aan kan proberen te doen). En als iets het niet doet in onze tuin, of dood gaat of ziek wordt, probeer ik natuurlijk wel te bedenken wat er mis zou kunnen zijn. Om te bedenken of het onze eigen schuld is en we iets niet goed hebben gedaan. En om herhaling of erger te voorkomen.

En nu is er dus een nieuw plaagdier in onze tuin, en voel ik me genoodzaakt te bedenken wat het is en of en wat ik er aan kan doen. Met dank aan Carine, die na een eerder blog al aangaf dat zij veel last heeft van dat plaagdier, de preimineervlieg. We kennen al wel de uienvlieg maar dit is een nieuwe in het assortiment vraatzuchtige larven 🙂

Hoe het begon: onze uien zien er een beetje raar uit. Daar let ik niet altijd even goed op, gewoon te druk met wieden, zaaien, uitplanten, water geven, etc., je kent dat wel. Maar zo zagen de uien er in een vak uit:

 

Ik dacht eerst dat ik iets teveel voeding had gegeven. En het is natuurlijk ook vreemd weer, eerst warm, toen nat toen koud, toen weer warm en toen weer droog en koud. Daarom dacht ik nog niet heel erg over na over het feit dat de uien niet mooi rechtop staan maar een beetje krullerig groeien en vooral liggen. Het blad is wel mooi groen (en dat is gelijk het grote verschil met aantasting door de bekendere uienvlieg, daarbij wordt het blad gelijk al bruin, lelijk en zacht). Er wordt bij deze uien vooralsnog veel blad gemaakt zonder dat er ook ontwikkeling in de ui (de bol) zit. Ik dacht vooral dat ik eens water moest geven (maar het is hier kurkdroog, we moeten hier alles water geven).

Tot ik de tip van Carine kreeg. En tot onze tuinbuurman over hetzelfde euvel in de uien klaagde. En vervolgens ook nog een andere tuinbuurman. En tot ik de uien in een ander vak in onze tuin bekeek. Want die zagen er wel ‘normaal’ uit:

 

En dus haalden we gisteren eens zo’n kronkelige ui uit de grond (dat doet altijd een beetje zeer, met zoveel plezier en zorg uitgezocht, gekocht en geplant). Zo kun je wat duidelijker zien hoe frisgroen en toch vreemd kronkelig het blad is, en dat er nog weinig ‘bol’ is:

 

En dus pelden we laag voor laag van de onderontwikkelde bol. En jawel, we hebben voor het eerst van ons leven preimineervliegen in onze uien. Op de foto hieronder zie je zo’n afgepelde ui. Ze gaat nooit meer oogstbaar worden, er zijn verschillende gangen in ‘geknaagd’. En als je goed kijkt zie je links een oranjerode ‘pop’.

 

Nog zo’n akelige foto, dit keer in een witte/gele ui (ze maakt dus geen onderscheid in kleur of ras):

 

En dus zocht ik wat meer informatie op internet. Ze is een relatief nieuwe exoot, komt vanuit Oost-Europa. En ze heeft 2 belaagmomenten per jaar. Het ene moment is in maart/april, dan worden de eitjes in de jonge uien- en sjalottenplanten gelegd. De larven die er worden geboren voeden zich met de uien (waardoor die zo kronkelig groeien, en de ui zelf ontwikkelt zich niet en er zitten bruine gangen in).

Het tweede belaagmoment is in de nazomer en herfst, en dan zorgt ze vooral bij prei voor ongeveer dezelfde problemen (slechte groei en bruine gangen waardoor de prei oneetbaar wordt).

Preventief zou het kunnen helpen om hooi hoog tussen de planten te draperen (waardoor de vliegjes minder goed bij de prei- en uienplanten kunnen komen om eitjes te leggen). En je kunt de planten natuurlijk afdekken. Maar omdat de vliegjes slechts enkele millimeters groot zijn zul je dat met het allerfijnste insectengaas moeten doen (< 0,7 millimeter maaswijdte).

Bestrijden zou eventueel kunnen met het biologische middel Pyrethrum. En dat hebben we in huis maar telkens wanneer ik het etiket lees (met opmerkingen dat het een breedspectrum middel is dat dus ook andere dieren doodt, maar ook dat het in verband wordt gebracht met kanker, etc.) gaat het weer met dezelfde vaart terug de kast in. En dan schijnt er nog een middel te zijn dat Spinosad heet en dat ook biologisch is maar veel gerichter werkt (maar wel ook bijvoorbeeld bijen doodt).

En voor nu helpt dat al niet meer. Nu zitten de larfjes al binnenin de ui te smullen, en beide middelen werken alleen wanneer de larfjes nog dichtbij het oppervlak zitten. Voor nu vrees ik dat er niet veel anders opzit dan ui voor ui goed te bekijken en de exemplaren die zijn aangetast uit de grond te halen. En die uien moeten worden weggegooid om te voorkomen dat zo de larven in de uien in de composthoop overleven, verpoppen, uitvliegen en zich zo  vermenigvuldigen (met meer kans op aantasting in de prei komende herfst).

Of en wat we later preventief en eventueel als bestrijding bij de prei willen gaan gebruiken durf ik nu nog niet te zeggen. Bij voorkeur laten we het gaan zoals het gaat. De zomerprei hebben we juist vorige week uitgeplant, en de winterprei is al zo groot dat we ook die binnenkort uit kunnen planten.

Het is bijzonder om te melden dat de knofloken die naast de uien staan nergens last van lijken te hebben, ze zijn mooi dik, kaarsrecht, het blad begint al iets bruin te worden (maar dat is juist het teken dat de bol aan het groeien is en de planten binnen enkele weken afsterven en de bollen kunnen worden geoogst).

 

Maar de sjalotten willen ook niet echt goed groeien. En na die nog eens goed te hebben bekeken, vrezen we ook voor die oogst het ergste:

 

Bij deze zijn we weer een ervaring rijker en een illusie armer. En nu? Niet getreurd, we gaan alles wat er ziek uitziet uithalen en vernietigen. En, dat verschilt niet van de eerste alinea in dit blog: we bekijken het in zoverre positief dat ik gelijk knolvenkel ga zaaien, en nog wat bietjes, en ik krijg alsnog plaats voor de quinoa die ik zaaide, en voor de ‘flowersprouts’.

En nu ik deze nieuwe belager heb gezien kan ik haar een volgende keer makkelijker herkennen, en dan zijn we misschien op tijd om er nog iets aan te doen.

Carine, nogmaals dank voor de tip! En dank ook voor de link waar je meer informatie over de preimineervlieg kunt vinden: Sjef’s Tuintips . En mocht je nog wat meer informatie zoeken, de Engelse naam is Allium Leaf Miner.

Mocht iemand aanvullingen, verbeteringen, tips, ervaringen, etc. hierover hebben, dan hoor ik het heel graag! Want elke dag dat we naar de tuin gaan vertellen weer andere tuinburen ons dat ook hun uien- en sjalottenoogst grotendeels is verwoest. Dus dit is niet alleen voor ons tuincomplex het eerste jaar met de preimineervlieg maar het is ook gelijk behoorlijk ernstig. Is het toeval, komt het door de zachte winter, kan het ras of de herkomst van de plantuien er ook mee te maken hebben, is het de droogte, of heeft het feit dat het al vroeg in de lente zo warm was voor een eerste en gelijk extra grote explosie van dit kleine vliegje gezorgd?