Tuinmelde

Deze winterharde eenjarige plant heet officieel Atriplex hortensis, ze wordt ook wel gewoon ‘melde’ genoemd. Gerijpte en gevallen zaden kunnen een niet te strenge winter overleven waardoor ze het jaar erop weer ergens in de tuin kiemen (handig want je kunt haar als jonge zaailing gemakkelijk herkennen én verplanten naar een plekje waar ze de rest van het seizoen kan blijven staan).

Ze is erg gevoelig voor de lengte van dagen – wanneer de dagen het langst zijn (rond juni/juli) schiet ze snel door maar dan heb je ondertussen al wel veel lekkere blaadjes kunnen oogsten (en ook tijdens de bloei kun je nog blaadjes plukken zonder al te veel kwaliteitsverlies hoor).

Je kunt tuinmelde gebruiken in alle gerechten waarin je ook spinazie of snijbiet gebruikt. Ze heeft een heel zachte, bijna vettige structuur (als “botersla”) en het jonge blad is lekker in salades, het wat grotere blad kun je stoven.

PLANT

Tuinmelde maakt laag bij de grond al lekkere blaadjes. Er zijn nog wel wat verschillende soorten gekweekt: groene blaadjes maar ook geelgroene, rode, paarse……..allemaal even lekker (zie de foto hierboven voor wat van de beschikbare kleurtjes; van geelgroen en groen en donkergroen tot groenpaars en bietjespaars). Rond de langste dag gaat ze doorschieten, ze kan dan uiteindelijk wel ruim 150 centimeter hoog worden voor ze gaat bloeien. De energie van de plant gaat dan vooral naar de bloei en de vorming van zaden, maar zelfs dan zijn de blaadjes nog steeds eetbaar (gestoofd). En zeker de geelgroen en bietjespaars gekleurde vorm is ook nog erg decoratief in de tuin.

BODEM / BEMESTING

Tuinmelde behoort tot de groep van de bladgewassen en stelt daardoor prijs op een goede bemesting. Ze moet relatief veel blad maken en daarvoor is stikstof nodig. Naast een goede basisbemesting (spit of werk wat oude stalmest en/of compost onder in de winter), is een extra gift van wat bloedmeel of een andere organische en stikstofrijke meststof wenselijk. Pas uiteraard op voor overbemesting, houd je altijd aan de aanwijzingen op de verpakking.

ZAAITABEL

OPKWEKEN

Tuinmelde kan zowel koud als warm gezaaid worden. Zaai haar in maart bij kamertemperatuur voor, ze kiemt dan binnen 1 tot 2 weken. Eind maart of begin april kan ze ook ter plaatse worden gezaaid, de kiemduur is dan uiteraard wat langer (2 tot 3 weken),  afhankelijk van de grond- en luchttemperatuur. Zelf zaaide ik vorig jaar in zaaitrays in de koude kas, half maart, dat ging ook prima. De pluggen plantte ik half april uit en de planten groeien toen snel en gezond.

Eigenlijk zaai ik haar alleen nog als ik 1 of meer nette rijtjes van veel oogstbare blaadjes wil. Daarnaast zaait ze zich hier erg goed uit (zonder hinderlijk te zijn). De zaailingen zijn gemakkelijk te herkennen en ook makkelijk te verplanten. Ik vind het ook leuk om de fel geelgroene en bietjespaarse planten op een verloren plekje te laten groeien, om te eten maar ook gewoon voor het mooi.

PLANTEN

Plant de planten uit vanaf het moment dat ze groot genoeg zijn, op ongeveer een afstand van elkaar van 20 centimeter. Geef zeker in het begin regelmatig wat water want bladgroenten bestaan voor een groot gedeelte uit water en hebben dus ook relatief veel nodig, als de zaailingen genoeg wortels hebben kunnen ze dat vocht uit wat diepere lagen uit de grond halen, maar ik heb wel jonge meldeplantjes dood zien gaan door droogte.

Ze heeft het liefst een zonnig plekje maar in de halfschaduw doet ze het ook best goed. Pas de eerste weken extra op voor slakken, zij lijken de jonge blaadjes extra smakelijk te vinden.

TEELTZORGEN

Pluk regelmatig de verse en jonge blaadjes zodat de planten weer nieuwe blaadjes kunnen maken. Als de plant eenmaal gaat doorschieten kun je haar verwijderen maar natuurlijk ook gewoon laten staan. Zet er dan wel een stok bij waaraan je de hoofdstam mee kan aanbinden zodat ze niet omvalt. Ook dan kun je nog bladeren blijven oogsten om te stoven.

OOGST / BEWAREN

De blaadjes van tuinmelde blijven helaas niet heel lang bewaarbaar, zoals ook de blaadjes van sla, andijvie, etc. uit eigen moestuin snel verleppen. Pluk ze daarom zo kort mogelijk voor de maaltijd, en bewaar ze zo koel en donker mogelijk tot de bereiding. Je kunt de blaadjes, als je ze een kwartiertje in wat ijskoud water legt, wat opfrissen. Voor bewaring op lange termijn kun je de blaadjes blancheren en invriezen, het lijkt dan wat op ingevroren snijbiet……..niet zo lekker als vers maar gestoofd toch nog prima eetbaar.

ZAADTEELT

Tuinmelde wordt door de wind bestoven en kruist niet met andere planten, uiteraard wel met andere rassen/kleuren van melde. Laat voor zaadteelt slechts 1 kleur in bloei komen (of oogst een vrolijke kleurenmix). Rond oktober rijpen de zaden, ze zitten erg vast in de platte papierachtige hoesjes. Laat ze heel goed drogen en dan kun je, door het kaf met zaden tussen 2 handen te wrijven, de zaden uit de hoesjes oogsten doordat het kaf verpulvert en de zaden zwaarder zijn. Maar zelf begin ik daar niet meer aan; je kunt de zaden ook prima met hoesje en al zaaien, mijn ervaring is dat de zaden net zo goed kiemen als ze nog in de hoesjes zitten. Voor bewaring moeten die hoesjes plus zaden natuurlijk wel volledig droog zijn. De zaden zijn 4 tot 5 jaar kiemkrachtig.