Kangkung

Eerst even dit, mocht je internationale informatie zoeken of bijvoorbeeld zaden van kangkung in een niet-Nederlandstalige webwinkel:

• Synoniemen:   Kangkoeng, Kangkong, Kang Kung, Waterspinazie, Waterwinde, Ong Choy, Dagoeblad
• Latijnse naam:   Ipomoea aquatica
• Engelse naam:   Entsai, Water Spinach, Water Convolvulus
• Duitse naam:   Wasserspinat, Morning Glory spinat
• Franse naam:   Liseron d’Eau, Kangkong

 

Tjonge, toen ik de niet-Nederlandse namen van kangkung voor deze pagina op internet zocht kwam ik er pas achter hoeveel namen in allerlei talen deze plant wel niet heeft, tientallen! Het lijstje hierboven is dan ook zeker niet compleet, het zijn de meeste bekende namen van kangkung maar zeker in het Chinees, Thais, Vietnamees, Indisch, Hindi, etc. is ze onder nog vele andere namen bekend.

Dat toont ook gelijk aan hoe internationaal bekend en geliefd deze groente is. En je kunt er ook al voorzichtig uit afleiden dat ze een zeer warmteminnende plant is. Ze komt oorspronkelijk dan ook uit India, Afrika en Zuidoost-Azië.

Kangkung is een echt bladgewas; je kunt de steeltjes en bladeren stoven, koken of roerbakken. De steeltjes zijn wat steviger, de blaadjes zijn heel zacht en je kunt het qua smaak wel vergelijken met spinazie. Als je de steeltjes/stengels net zo zacht wilt als het blad kun je eventueel de blaadjes van de stengels halen, die stengels eerst 5 minuten koken, stoven of bakken en dan de bladeren daarna nog enkele minuten mee garen.

Je kunt vooral heel veel recepten vinden in de Aziatische keuken. De eerste keer dat ik kangkung at was in een gerecht met de naam Petjil (een Javaans-Surinaamse groentesalade), erg lekker!

 

PLANT

Je zou het wellicht niet verwachten maar kangkung is familie van de zoete aardappel (kangkung = Ipomoea aquatica , zoete aardappel = Ipomoea batatas).  Als je kangkung laat groeien wordt het trouwens wel duidelijk, uiteindelijk gaat ze klimmen en kan ze ook bloeien met witte tot heel licht lila bloemen die karakteristiek zijn voor de windefamilie. Maar voor de oogst wil je dat allemaal niet, je wilt de jonge scheuten/steeltjes met bladeren oogsten en eten. En om dat te bereiken houd je de plant klein (zo’n 50 centimeter hoog) en oogst je regelmatig.

Mijn eerste kangkungzaden kreeg ik ruim 10 jaar geleden van iemand die een paar jaar in Indonesië had gewoond. Die teelt mislukte, voornamelijk door te weinig informatie (er was toen veel minder over bekend en ik deed maar wat): ik zaaide te vroeg, te koud, hield de grond te droog, etc. De zaailingen kwijnden in de nog koude volle grond van de kas weg voor het goed en wel plantjes waren.

Een paar jaar daarna kreeg ik in de zomer van onze Surinaamse tuinbuurvrouw wat kangkung-stekjes.

 

Kangkung is een vaste plant. De stengels zijn hol en daardoor kan de plant op het water drijven. Maar ze is niet speciaal een waterplant, ze kan ook prima in grond groeien, al mag die grond nooit uitdrogen (maar hoeft zeker ook niet zo nat als modder te zijn).

Er schijnen 2 soorten te bestaan, waarbij de ene soort wat meer langwerpige en de andere wat meer ovale blaadjes heeft. Ik ken zelf alleen de soort met langwerpige blaadjes en dat is ook de soort die je hier het meest aangeboden ziet (zowel op de markt als in de toko als in zaden en stekken).

 

BODEM / BEMESTING

Kangkung is een tropisch gewas. Dat betekent dat ze veel warmte nodig heeft. En ze is een bladgewas, en alle bladgewassen hebben behoefte aan een voeding waar wat extra stikstof in zit.

In de kas kun je kangkung in de volle grond telen, buiten is de kans het grootst wanneer je haar in pot teelt (want een plant in pot warmt sneller op dan in de volle grond, en je kunt een pot verzetten en haar zo altijd het meest warme en beschutte plekje geven.

Wij telen kangkung in de kas bij voorkeur ook in een pot, zodat ik de juiste hoeveelheid voeding en vocht kan geven. In de zomer droogt de volle grond in de kas vaak uit en dat is funest voor kangkung. Bovendien is de volle grond in de kas hier in het voorjaar ook nog lang koud. Dat komt mede doordat we op koude, vette, natte kleigrond tuinieren, op zandgrond heb je daar misschien minder last van maar daar droogt de grond wellicht dan weer sneller uit.

Bij het uitplanten van de stekjes in potgrond zit er voor ongeveer 6 weken voldoende voeding in de grond. Daarna geven wij voeding in de vorm van een handje samengestelde mest voor de moestuin (zoals Culterra of iets vergelijkbaars). Wat later in de zomer geven we de planten nogmaals wat van die voeding.

We hebben ervaren dat je een tekort aan voeding al heel snel kunt zien: de groei en oogst stagneert en de bladeren worden geelgroen. Je kunt dan zeker nog ingrijpen en voeding geven; omdat de planten zo snel groeien nemen ze ook snel en makkelijk voeding op, kun je de planten wat terug knippen en lopen ze binnen enkele weken weer met frisgroene stengels en blaadjes uit.

 

OPKWEKEN / UITPLANTEN

Er zijn 2 manieren om kangkung op te kweken. Je kunt haar zaaien en je kunt haar stekken.

Zaaien:

Kangkung kiemt en groeit snel en kan geen vorst verdragen. Om die reden zaaien we haar pas in april voor. Ik gebruik er potgrond voor die ik heb gemengd met een handje vermiculiet (dat zorgt voor wat meer luchtigheid en tegelijkertijd houdt het ook wat vocht vast waardoor de grond niet snel helemaal uitdroogt). Maar in pure potgrond kiemen de zaden ook prima hoor. In een zonnig raamkozijn in huis kiemen de zaden binnen ongeveer 10 tot 17 dagen (afhankelijk van de temperatuur).

De zaailingen mogen pas na half mei naar buiten, in potten met potgrond die bijvoorbeeld in de huiskamer iets is voorverwarmd. Voor de teelt in de kas kijken we eerst goed naar het weerbericht en wanneer de temperatuur in de nacht boven nul graden blijft mag ze eind april of begin mei naar de kas. Daar planten we de zaailingen uit in een pot met potgrond waar we ook weer wat vermiculiet door mengen, omdat het vocht vasthoudt en uitdrogen kan helpen voorkomen). Maar net als bij het zaaien is het toevoegen van vermiculiet zeker niet verplicht hoor, je kunt ook in pure potgrond (of goede kwaliteit tuingrond) uitplanten, het luchtiger maken door er grof zand doorheen te mengen is niet nodig.

Stekken:

Kangkung is niet moeilijk te zaaien maar stekken gaat minstens zo snel en makkelijk. Ik heb ook wel eens een bosje kangkung in de toko gekocht. De stengels waren zo vers dat ik een aantal stengels direct in een glas water heb gezet en zelfs die liepen grotendeels uit.

Zodra de stengels een paar mooie/gezonde wortels hebben gevormd en er nieuwe blaadjes gaan groeien kun je ze verpotten/uitplanten.

Houd, als je in rijen zaait, een afstand aan van ongeveer 15 x 30 centimeter aan. In een pot of bak plant ik de zaailingen meestal zo’n 12 tot 15 centimeter van elkaar, verspreid over de pot/bak.

Zoals al eerder gezegd (maar het is echt heel belangrijk) zorg je voor het warmste en meest beschutte plekje dat je kunt bieden.

 

TEELTZORGEN

Omdat de grond nooit uit mag drogen hebben wij van een oude emmer de bovenkant afgezaagd. Daardoor hebben we een ‘onderbak’ die wat hoger is dan de meeste onderschalen die je kunt kopen. De pot met kangkung staat in die onderbak en door daar regelmatig water in te gieten zorgen we dat de planten altijd goed vochtig staan maar nooit in ‘modderwater’.

Ik had ooit eens bedacht dat ze wellicht ook goed zou kunnen groeien in een pot zonder afwateringsgaten. In dat modderwater deden de planten het in het begin prima maar kwijnden de planten later weg. Oftewel: onze voorkeur is nat maar niet in de modder.

 

OOGST / BEWAREN

Oogst regelmatig stengels met blaadjes. Als je te lang wacht worden de stengels taai. Bovendien zorg je, doordat je telkens nieuw stukjes stengels met blaadjes afsnijdt, dat de planten zich vertakken. En meer vertakkingen geeft meer oogst. Uiteindelijk staat de pot of bak in de nazomer vol met bossige planten.

Stengels die te dik zijn geworden om nog te eten kun je gemakkelijk en snel weer in een glas water laten wortelen, voor een nieuwe pot met kangkung (maar ook heel leuk om  weg te geven, weet ik dus uit ervaring).

De blaadjes blijven helaas niet heel lang goed, in een krant of stukje  keukenpapier gerold in ieder geval nog wel 1 of 2 dagen in de koelkast. Maar oogst bij voorkeur zo kort mogelijk voor je de stengels en blaadjes in de keuken gebruikt.

Je kunt dus telkens weer opnieuw oogsten, zolang de planten blijven groeien en zolang de temperatuur hoog genoeg is. In de kas betekent het dat je kunt oogsten vanaf ongeveer half tot eind juni, en tot ver in september. In de buitenteelt is het teeltseizoen korter en kun je ongeveer vanaf begin juli voor het eerst oogsten (omdat het in de late lente wat langer duurt voor de zaailingen/stekken groot genoeg zijn). In de buitenteelt zullen de planten begin september ook al wat minder mooi worden en stopt de oogst wanneer de nachten frisser worden.

 

ZAADTEELT

Bedenk dat de planten pas gaan bloeien als ze mogen groeien en de stengels dus niet lekker meer zijn. Je oogst dus stengels en bladeren óf je laat de planten voor de bloei en de oogst van zaden staan, voor allebei is de zomer in Nederland tekort.

Mocht je het willen proberen: zaai dan ook gewoon in april en plant uit in mei maar oogst nu niets van de plant(en) en laat ze groeien. Zorg voor een gaas- of hekwerk waar de planten langs kunnen klimmen.

In de zomer en nazomer bloeien de planten, na de bloei ontwikkelen zich de zaadpeultjes, laat die hangen tot ze rond september/oktober droog en dor zijn en je er de bijna zwarte zaden uit kunt oogsten. Laat de zaden nog een weekje nadrogen op een warme droge plaats in huis. De zaden blijven 3 tot maximaal 4 jaar kiemkrachtig, mits donker, droog en koel bewaard.