Walnoot

Eerst even dit, mocht je internationale informatie/tips/foto’s zoeken over/van walnoten:

• Synoniemen:     Okkernoot
• Latijnse naam:     Juglans regia
• Engelse naam:     Walnut
• Duitse naam:     Walnuß
• Franse naam:     Noyer, Écalonnier

 

De walnoot is een grote bladverliezende boom (tot wel 20 meter hoog). En daardoor was ze tot een aantal jaar geleden niet geschikt voor kleinere tuinen en volkstuinen. Maar sinds de ontwikkeling van kleiner blijvende rassen kan het nu dus zeker wel.

Ik zal maar gelijk eerlijk zeggen dat we zelf geen walnotenboom meer hebben. Die hebben we wel gehad maar hebben we achtergelaten toen we een stukje van de tuin hebben weggedaan. De walnotenboom staat daar nog steeds dus zien we haar nog vaak en genieten nog heel vaak van de mooie vorm en het zachtgroene grote blad. Lees bij ‘Planten en Rassen’ meer over die klein blijvende bomen voor kleinere tuinen.

De walnoot is een prima winterharde boom. Ze bloeit ronde de maand april, en de oogst valt vervolgens in september/oktober (afhankelijk van het ras). Ze bloeit met kleine groene hangende bloeiwijzen. De bloemen worden bestoven door de wind.

Pas op; er zijn een aantal rassen die kruisbestuiving nodig hebben. en dan zijn er meerdere bomen van hetzelfde of andere rassen nodig (die dan ook nog tegelijkertijd moeten bloeien). Er zijn echter ook een flink aantal zelfbestuivende rassen: let bij je keuze dus op het ras, wat je wilt en of ze zelfbestuivend is of niet.

 

BODEM / BEMESTING

Walnoten houden van een grond die qua pH neutraal tot iets kalkrijk is. Op zuurdere gronden kun je de grond verrijken met compost, en je zult waarschijnlijk elk jaar in de winter wat kalk moeten strooien (dit is niet alleen nodig voor de gezondheid van de boom maar het zorgt ook voor een stevige schil van de noot zelf). In onze tuin (op vette kleigrond) geven we de elke 3 jaar wat kalk.

Walnoten willen graag een luchtige, humusrijke grond die vochtig is maar niet kletsnat blijft. We hebben wel eens een walnotenboom bij een tuinbuurman gezien die in kletsnatte vette kleigrond stond en die boom kwijnde langzaam weg. Bij het planten (zeker op vette kleigrond of juist zure zandgrond) kun je daarom het best de grond waar je de boom wilt gaan planten flink verbeteren door er oude stalmest en compost door te mengen. De boom zelf plant je in een flink plantgat wat je opvult met bij voorkeur potgrond.

Door de grond rond de boom ieder jaar te mulchen (met bijvoorbeeld stro, hooi, bladeren, etc.) zorg je ervoor dat de grond niet uitdroogt, verhoog je het bodemleven, het houdt onkruid tegen, het zorgt ervoor dat de grond niet kletsnat blijft, etc..

De walnoot die wij eens kochten is ondertussen zo’n 6 meter hoog en ik verwacht niet dat ze nog veel hoger wordt (maar waarschijnlijk wel breder).

Ik heb wel eens gehoord (maar misschien is het een fabeltje hoor) dat je elk jaar op een verdubbeling van de oogst kunt rekenen tot de boom volwassen is en elk jaar dezelfde hoeveel noten geeft (mits gezond en onder dezelfde omstandigheden natuurlijk). En misschien klopt het toch wel want toen wij voor het eerst walnoten konden oogsten waren het er 8 (waar we erg trots op waren en natuurlijk eerlijk verdeeld hebben opgegeten 🙂 ), het jaar erop waren het er wel een stuk of 25. En het jaar erop hebben we ruim 60 walnoten kunnen oogsten.

Oudere walnoten hebben niet veel voeding nodig; te veel stikstof zorgt voor teveel groei/groen en dat bevordert schimmelziekten. Zelf gaven we altijd een gemiddelde hoeveelheid organische samengestelde meststof voor de moestuin (zoals de groene Culterra of iets vergelijkbaars) in de lente (en zoals al eerder genoemd eens per 3 jaar wat kalk in de late winter – maar dat is geen meststof).

 

PLANTEN / RASSEN

We hebben zelf een geënte boom gekocht. Je kunt ook zaailingen kopen; die zijn vaak stuk goedkoper maar ze geven vaak pas na 5 tot 10 jaar voor het eerst wat noten (afhankelijk van de leeftijd van de boom). Een geënte boom geeft eerder een een eerste kleine oogst en de bomen blijven wat ‘compacter’. Geënte bomen zijn ook minder ziektegevoelig dan zaailingen.

Een geënte walnotenboom is (mede afhankelijk van leeftijd en ras) behoorlijk prijzig (zeker als je het vergelijkt met de prijs voor appelbomen, pruimenbomen, etc.). De prijs ligt zo rond de € 45,00 tot € 65,00 voor een geënte en klein blijvende walnotenboom. Zaailingen zijn veel goedkoper maar zijn dus ook meer ziektegevoelig, ze worden veel hoger en geven vaak later en een mindere opbrengst.

Van één zelfbestuivende boom haal je na een paar jaar voor het eerst een leuke opbrengst. Mocht je meerdere bomen willen zetten is het overwegen waard om meerdere rassen te planten (die elkaar kunnen bestuiven, vraag daarnaar bij een goede kweker). Houd voor de echte grote walnootbomen een afstand van minimaal 12 meter van elkaar aan. Voor de kleine geënte rassen moet je rekenen op een tussenafstand van zo’n 6 meter; want de boom blijft kleiner maar maakt wel altijd nog een flink brede kroon.

Rassen:

• zaailingen/grotere rassen zijn vaak onbenoemd (worden verkocht onder de Latijnse naam Juglans regia
• Bella Maria (zelfbestuivend, 7 meter hoog)
• Broadview (zelfbestuivend, 8 meter hoog)
• Buccaneer (zelfbestuivend, 7 meter hoog)
• Coenen (niet zelfbestuivend, 10 meter hoog)
• Mars (zelfbestuivend, 10 meter hoog)
• Nummer 16 (zelfbestuivend, 10 meter hoog)

Bovenstaande rassen kunnen soms ook andere rassen bestuiven. Let bij de aankoop van een relatief kostbare boom als een geënte walnotenboom op wat je wilt qua hoogte, maar ook zelfbestuiving, kruisbestuiving, grootte en smaak van de noot, opbrengst, etc..

Walnotenbomen in pot kun je in principe het hele jaar door planten, maar de herfst of de vroege lente hebben de voorkeur. Bomen met kale wortel (uit de volle grond) kun je alleen van november tot maart kopen (en dus ook planten).

Plant de bomen dus in een groot gat dat je gevuld hebt met potgrond. Je kunt eventueel ook kiezen voor zelfgemaakte compost maar die moet dan wel uitgebalanceerd en goed rijp zijn en dat is toch wat lastig inschatten. Aangezien wij in die tijd ook al ruim €40,00 voor onze boom betaalden wilde ik niet vervolgens bezuinigen en hebben wij gewoon 2 zakken potgrond gekocht).

Gebruik in ieder geval voor het planten geen bemeste tuinaarde of verse mest; de kleine (maar op dat moment belangrijkste) wortels kunnen dan beschadigen/verbranden. Zorg bij het planten dat de wortels zoveel mogelijk gespreid zijn en dat de entplaats een stukje boven de grond uitsteekt. Geef direct na het planten uiteraard flink water.

Uiteraard plant je de bomen bij niet vriezend weer (maar dat geldt voor alle bomen en struiken).

Sla direct bij het planten een paal in de grond waar je de boom stevig aan vast kan maken. Zeker jonge bomen maken nog veel kleine wortels die gemakkelijk kunnen beschadigen als bij veel wind de boom niet stil staat maar heen en weer ‘schudt’ (zeker omdat ze ook een vrij brede kroon maakt). Sla de paal tegelijkertijd met het planten van de boom, dan weet je zeker dat je met het slaan van de paal niet wat wortels beschadigt. Omdat een walnoot altijd nog een vrij grote boom is zorg je dat de paal zo lang is dat ze bovengronds zeker 1,5 hoog is. Zorg voor een afstand van ongeveer 20 centimeter tot de boom en bindt de stam van de boom direct na het planten vast aan de paal. Dat doe je bij voorkeur met een lus (wij noemen dat een ‘achtje’, het zorgt ervoor dat pal en boom aan elkaar vastgebonden zijn maar niet tegen elkaar kunnen schuren). En gebruik bij voorkeur een rubberen band (want die veert enigszins mee en schuurt niet aan de bast van de boom). Zorg ook voor voldoende ruimte om te kunnen groeien en controleer elk jaar de rubberen band even; of ze nog goed zit, niet te strak, etc..

 

BESCHERMING

Pas op voor een toevallige late nachtvorst in de lente; bij een temperatuur kouder dan -2 kunnen de bloeiwijzen beschadigen en dat heeft uiteraard gevolgen voor de oogst. Als er toch in april nog vorst wordt verwacht (terwijl de boom bloeit) kun je ter bescherming wat vliesdoek over de boom draperen. Hier is dat nog nooit nodig geweest maar wellicht in het Noorden of Oosten van het land iets om rekening mee te houden.

Hier waren de onrijpe walnoten geliefd bij vogels. We hebben het nooit gezien maar wel in een jaar eens flink wat aangevreten walnoten onder de boom gevonden. We hebben het nooit gezien en weten dus officieel niet welke vogels de walnoten halen maar we vermoeden dat de groene halsbandparkieten die sinds een paar jaar in de buurt rondvliegen de boosdoeners zijn. Mocht je er ook last van hebben zul je dus ook weer moeten overwegen om een fijnmazig net over de boom te draperen.

 

SNOEI

Een walnoot hoeft niet of nauwelijks gesnoeid te worden. Wat een geluk dat ze zelf zo’n mooie vorm maakt, met een open maar brede kroon. Ze maakt geen waterloten of veel kruisende takken of zo. Als je haar wilt snoeien doe je dat bij voorkeur direct na de oogst (voor de boom de winterrust in gaat). Denk bij het toch snoeien van de walnotenboom aan bijvoorbeeld dode of ziekelijke takken, en natuurlijk kruisende takken. Smeer gesnoeide takken in ieder geval direct in met een wondafdekmiddel. Wij hebben in al die jaren dat de walnotenboom in (toen nog) onze tuin stond slechts één tak gesnoeid en dat was een tak die wat laag afboog waardoor we er zelf tegenaan liepen als we langs de boom liepen. Dit om aan te geven dat snoeien in principe niet nodig is.

Door haar vorm zou ze ook geschikt zijn voor siertuinen ware het niet dat ik persoonlijk vind dat je wel erg kort van haar kunt genieten; de bloei valt niet op en is in april op de kale takken, pas daarna verschijnt het mooie zachtgroene blad. En het blad wordt in september al snel lelijk en valt direct na de oogst van de noten in september/oktober. Voor siertuinen zou ik zelf (mocht je een noot zoeken die ook decoratief is) eerder kiezen voor een amandel of hazelnoot.

 

VERZORGING

Veel extra bijzonderheden zijn er niet, naast een mulchlaag dat onkruid weghoudt en vocht vasthoudt zul je water moeten geven in droge perioden. De grote bomen (tot 20 meter) kunnen ook in droge perioden nog goed voor zichzelf zorgen hoor, alleen jongere en de kleinere rassen hebben in droge zomers wel eens een slok water nodig.

 

OOGST/ BEWAREN

Ergens in september zie je de dikke groene vruchten barsten. Je kunt ze dan niet direct plukken hoor; te vroeg plukken zorgt voor veel werk omdat de noot zelf nog vast in het groene vruchtvlees zit (en je krijgt er echt heel vieze groenbruine handen van die je moeilijk schoon krijgt 🙂 ). Wacht vooral tot de noot helemaal gebarsten is, al stukjes schil verliest is en je de noot los in de vrucht ziet zitten. Je kunt dan heel gemakkelijk de noot uit de vrucht halen.

Je kunt uiteraard ook wachten tot de walnoten vanzelf vallen en ze dan oprapen. Bij de grote bomen ben je sowieso verplicht om te wachten tot de noten vallen, veel te hoog om te kunnen plukken, en dat gaat ook prima. Bij kleinere bomen kun je er soms (voor een deel) zelf nog bij om te plukken (dat was handig in het jaar dat de (halsbandparkieten?) de walnoten kwamen stelen). Maar ook bij kleinere bomen kun je gewoon wachten tot de walnoten vanzelf uit de boom vallen. Zo wordt het ook gezegd: “Walnoten pluk je niet, je raapt ze”.

Haal de noten na de oogst gelijk uit de vrucht, dat gaat dan heel gemakkelijk. Vervolgens kun je de verse vruchten eten. Wij vinden dat niet heel lekker maar er zijn mensen die het een delicatesse vinden: ze zijn dan nog wit, met een heel bitter groen-bruinig vliesje dat eraf moet pulken, en je krijgt er zo’n heel vies laagje van op je tanden. Maar probeer het vooral, er lijken evenveel liefhebbers als mensen die dat niet begrijpen te zijn 🙂

Voor de bewaring droog je de walnoten door ze een week of 2 tot 3 op een droge en warme plaats te drogen, uitgespreid in een bak of op een krant. Zelf deden we dat altijd door ze op zolder op een krant uit te spreiden (donker, warm van de verwarmingsketel in de buurt, en droog).

Je kunt na het drogen de walnoten kraken en opeten, maar je kunt ze ook zeker nog een maand of 5 tot 6 bewaren (droog, donker en niet te koel).

---

 

Tot slot: kijk vooral nog even op de Receptenpagina voor recepten met walnoten (of andere groenten, fruit of kruiden) of op de pagina met Inmaakrecepten.