Amandel

De Latijnse naam voor de Amandel is Prunus dulcis. Die naam Prunus verklaard ook gelijk de korte maar prachtige en overdadige bloei in het voorjaar (zoals bijna alle Prunussoorten – denk aan pruimen, kersen en sierkersen – dat doen). Ze zou zeker niet misstaan in een siertuin; door die zachtroze bloei aan de dan nog kale takken in april, het groene blad in de zomer en de vruchten in het najaar.

Ze is een bladverliezende boom of struik die wel 5 tot 7 meter hoog kan worden. Als boom staat ze op een stam van ongeveer een meter hoog, als struik komen er meerdere takken uit de grond.

De amandelboom zelf is winterhard, maar ze bloeit eind maart/april en dus moet je oppassen voor koude nachten want vorstschade aan de bloemen heeft uiteraard negatieve gevolgen voor de oogst. De bloemen worden bestoven door insecten.

BODEM / BEMESTING

Amandelboompjes groeien graag in een neutrale of iets kalkrijke grond. Op zuurdere gronden zul je dus de grond moeten verrijken met compost en elk jaar in de winter wat kalk moeten strooien. Zelf geven we trouwens ook op onze kalkrijke kleigrond eens in de 3 jaar wat kalk (omdat de grond langzaam maar zeker verzuurt door het gebruik van verse mest, potgrond, etc..

Amandelen willen graag een goede humeuze en warme grond; vochtig maar niet nat, en goed doorlatend. Als je een amandelboom plant gooi je in het plantgat bij voorkeur een mengsel van tuingrond (die je net heb uitgespit) en potgrond, of aanplantgrond. Ik heb er eens een pagina over geschreven: Het planten van een fruitboom

Door het jaarlijks toevoegen van compost verhoog je het humusgehalte. En uiteraard heeft ze ook voeding nodig. Vooral niet teveel stikstof want dat zorgt voor veel groei en blad maar weinig noten. Zelf geven we vlak voor de bloei wat koemestkorrels (voor de groei) en wat kali (voor de vruchtzetting) of wat samengestelde organische meststof (daar zitten beide elementen al in plus fosfor).

PLANTEN / RASSEN

Het meest bekende en meest verkochte ras is Robijn. Er zijn nog wel andere rassen maar die zijn nog heel lastig te vinden en moeten vaak vanuit het buitenland worden geïmporteerd. Van één boom haal je na een aantal jaar zeker al een leuke opbrengst maar mocht je meerdere bomen willen zetten, houd dan een plantafstand van zo’n 4 tot 5 meter aan.

Plant haar in de wintermaanden, wanneer ze zonder blad en in rust is, bij voorkeur in november want dan is de grond nog wat warm van de herfst – en wacht anders tot eind februari (indien mogelijk). Zoek vooral een warme, zonnige en beschutte standplaats voor haar; ze houdt van warmte en kan niet zo goed tegen koude stevige wind (is onze ervaring hier, dichtbij de kust).

Plant de boom of struik in een groot gat dat je gevuld hebt met rijpe compost of anders potgrond (in ieder geval niet in bemeste tuinaarde of verse mest of compost want dan kunnen wortels beschadigen/verbranden). Plant haar niet als er snel daarna een vorstperiode wordt verwacht.

BESCHERMING

Je hoeft de oogst niet te beschermen want vogels eten de amandelen niet. Maar pas dus wel op voor nachtvorst tijdens de bloei in de lente. Je kunt ter bescherming wat vliesdoek over de boom draperen wanneer er nog echte nachtvorst verwacht wordt.

SNOEIEN

Een amandel is een krachtig groeiende boom of struik. De takken hebben sterk de neiging om recht naar boven te groeien (niet erg maar op een gegeven moment wordt ze dan toch wel erg hoog). Een amandel snoei je juist niet in de wintermaanden (zoals je dan wel appels en peren kunt snoeien). Je snoeit alle soorten steenfruit (zoals een amandel maar ook pruim, perzik, etc.) in de nazomer, direct na de oogst. Dat heeft een groot voordeel; je kunt zien waar de vruchten/noten hangen en je snoei daar dus op aanpassen. Snoei al te lange en hoge takken tot op 1/3 terug, plus uiteraard de gebroken, dode, zieke of kruisende takken. En aangezien je de vruchten ziet hangen kun je eventueel niet dragen takken of terugsnoeien of inkorten.

OVERIGE TEELTTIPS

Veel extra bijzonderheden zijn er niet, je kunt onder de boom wat mulchen: dat houdt de groei van onkruid tegen en het houdt in droge periodes het vocht wat langer vast in de bodem. In echt droge weken zul je water moeten geven, maar ik moet zeggen dat dat op onze vochtvasthoudende kleigrond nog niet vaak nodig is geweest, wellicht op zandgrond wel.

OOGST / BEWAREN

Zo rond eind september zie je de dikke groene vruchten barsten (zie foto). Eerder hoef je ze echt niet te plukken; de dichte vruchten zijn met geen mogelijkheid open te krijgen, en als het wel lukt zijn de noten gewoon nog niet lekker.

Wacht vooral tot de vrucht helemaal open is gesprongen, nog verder dan op de foto, je kunt de noot dan zo uit de vrucht pakken. Als je te lang wacht kunnen de noten uit de vruchten vallen en met amandelen (niet erg hoor, dan raap je ze gewoon op, maar amandelen zijn niet zo groot als bijvoorbeeld walnoten en dat is wat lastiger zoeken en rapen. Zelf controleer ik dus liever elke paar dagen even wel noten rijp zijn om geoogst te worden.

Spreid de noten op een krant of in een bak uit, en laat ze zo een week of 2-3 drogen, op een droge warme plaats. Je kunt dan de amandelen kraken en rauw opeten. maar je kunt ze ook roosteren in een droge koekenpan.

Dat klinkt makkelijker dan het is. De noten zijn zo hard dat ik er wel eens een notenkraker op gebroken heb :-). De amandelen zijn ook iets minder dik dan amandelen uit de winkel en ze hebben een klein bittertje. Maar toch erg lekker, en het is erg leuk om je eigen amandelen te telen en te oogsten.

De noten bevatten een bruine schil die niet iedereen lekker vindt. Ik eet of verwerk ze met schil maar mocht je de echte ‘blanke’ amandelen willen zul je de amandelen even moeten blancheren in wat kokend water. Na een paar minuten blancheren en afkoelen in koud water kun je de bruine velletjes er makkelijker af halen.

Je kunt de noten (in velletje en schil) zeker nog een half jaar bewaren (droog, donker en vrij koel).