… en soms zit het tegen

Vorige week schreef ik over hoe blij ik ben met de aardappeloogst van pootaardappelen die ik in februari in de kas in potten plantte (Soms zit het mee…). Deze week is er een minder leuk verhaal. En zo gaat dat eigenlijk altijd wel in de moestuin; er is geen jaar van alleen maar hoera en hosanna, er zijn elk jaar mee- en tegenvallers.

De tegenvaller van dit jaar zijn de knofloken. En ik had nog wel pootgoed van zulke leuke rassen gekocht, met zorg de grond voorbereid en de knoflooktenen met liefde gepoot. En dat allemaal al in oktober. Ik heb me dus ruim 7 maanden verheugd op een heerlijke oogst van verse knoflookbollen. Dat maakt de teleurstelling toch wat groter dan wanneer sla 5 weken na het uitplanten al doorschiet maar ik nog snel even nieuwe kan zaaien.

En het leek ook zo goed te gaan, tot mei was er eigenlijk niets vreemds te zien, ik heb zelfs nog een paar keer een jonge knoflook zonder bol geoogst (als een soort korte dikke lenteui maar dan met een heerlijk frisse knoflooksmaak). Ik plaatste hier toen ook deze foto, ik maakte deze foto op 19 mei:

Eind mei zag ik al dat de groei stagneerde en dat het het blad wat geel begon te worden.

Te weinig voeding? Ik kon het me niet voorstellen maar heb voor alle zekerheid nog wat samengestelde organische en biologische moestuinvoeding gegeven. Te droog? Dat zeker. Maar we hebben wel heel regelmatig een paar gieters water gegeven. En droogte zou ook eerder voor kleine bollen zorgen en niet zo zeer voor geel blad. Tot ik bij 1 knoflook dit zag:

Zou het dan toch de preimineervlieg zijn? Maar behalve die ene knoflook met de lus in de stengel zag niet het karakteristieke krullerige blad zoals dat bij uien en prei zo duidelijk zichtbaar is. Dat ziet er zo uit:

Tuinvriendin Laura vertelde al dat ze ook al een paar keer preimineervlieg in de knoflook had. Wij nog nooit. Preimineervliegen hebben blijkbaar een duidelijke voorkeur voor uien, sjalotten en prei; die zijn veel zachter van structuur en zijn makkelijker (denk ik met mijn boerenhobbymoestuinverstand) voor vooral de poppen/larven, om in te liggen, wakker te worden, te wonen en te eten. Maar nood breekt wet, zo zal het een beetje gaan. Want prei en uien hebben we door die vermaledijde (vind ik altijd zo’n mooi woord) preimineervlieg niet, alleen winteruien in de kas die we nu oogsten (en die op enkele exemplaren gezond en mooi zijn). En vooralsnog hebben ze ook (nog) geen interesse in de Welsh Onion en oerprei (en ik duim heel hard dat dat zo blijft).

Over de olifantenknoflook twijfelde ik, ik hoorde dat die niet wordt belaagd. Maar ook die worden geel en beginnen al af te sterven (nog voor de bloei en extra groei). Ik oogstte er één en daar zat geen preimineervlieg in de knoflookbol zelf maar wel in het blad en langs de bol:

Dus ook die ga ik maar oogsten want misschien kan ze de bol zelf niet aantasten maar de plant wordt er niet gezonder op en ik wil ook niet dat poppen of larven in de grond achterblijven.

En nu?

Het nadeel van de preimineervlieg in ui en prei is (naast uiteraard de slechte groei en het uiteindelijk afsterven van de plant) dat de larven gangen graven en daarin eten en poepen. Hoogst onsmakelijk maar daarnaast ook nog eens funest voor de eetkwaliteit van de ui/prei. Voor wie dit beestje niet kent; ik schreef er al een pagina over: Preimineervlieg. En dus niet te verwarren met de prei-/uienvlieg die nog wel gevoelig is voor bijvoorbeeld de combinatieteelt met worteltjes. De preimineervliegjes zijn ultra klein maar als we het konden zien zagen we welhaast zeker dat ze ons vierkant uitlachen bij onze pogingen om uien, sjalotten en prei (en dus ook knoflook) te beschermen.

Dan is er één ieniemini voordeeltje: knoflook is zo hard (of vies of allebei) dat de larven niet graag van knoflooktenen eten of er in graven. Ze zitten tussen de tenen in en vrijwel nooit in de knoflooktenen zelf. En dus oogstte ik kleine en misvormde knoflookbolletje die ook echt niet verder meer zouden groeien. Bovendien is de kans groot dat de afzonderlijke tenen in de bol door de verstoorde groei na een watergift weer uit gaan lopen, en dan zijn we nog verder van huis.

De knoflookbollen kunnen zelfs ook nog wel een poosje worden bewaard. Maar ik bedacht dat ik geen zin zou hebben om in de komende maanden telkens zo’n miniknoflookbolletje open te maken, te zoeken naar de larven en dan kijken wat ik nog kan gebruiken. Bovendien ben ik toch ook een beetje bang dat ze er uiteindelijk wel in kruipen/eten. Ik besloot om de knoflook te gaan verwerken. En daar heb ik wat leuke recepten voor, zoals deze:

• Knoflooktenen in sojasaus
• Gedroogde knoflooktenen in olie (heel simpel knoflooktenen in een voedseldroger drogen tot ze hard als steentjes zijn – pas op, het hele huis is dan vergeven naar de geur van knoflook 😀 en ze dan in olijfolie leggen
• Knoflookpasta (en van de ongebruikte delen maak ik een aftreksel tegen luizen)

Zo maken we toch nog van de nood een deugd. Een hoop gepriegel is het wel, fijn om dat met dit warme weer allemaal in de avonduren lekker buiten op het terras te doen. Ik kreeg trouwens van tuinbuurman Rens (tuin hemelsbreed 25 meter verder op het complex) wat knoflookbollen, hij had er teveel en ik gok dat ik heel zielig keek bij de oogst van onze eigen knoflookbolletje 🙂 . En kijk hoe mooi die zijn!!

Maar zo mooi waren die van onszelf vorig jaar ook (en het jaar daarvoor, en het jaar daarvoor, etc.). Nu we eenmaal preimineervlieg in de knoflookbollen hebben moeten we maar eens serieus verzinnen of we komende herfst weer knoflook willen poten. Ik zag ook bij onze buurvrouw een hevige aantasting in haar uien. En zij heeft ze pas heel laat gepoot. Het vliegje lijkt zich dus ook steeds minder van het weer en/of de vliegperiode aan te trekken, of de poppen overleven in de grond.

In ons geval kan ik alleen maar zeggen dat op de plaats van de knoflook de afgelopen jaren alleen maar groenlof, bonen, aardappelen, palmkool, andijvie, etc. hebben gestaan en zeker geen uiachtige planten. Het vliegje is ondertussen zo actief op het volkstuincomplex dat ik me voor kan stellen dat we een paar jaar lang ui-/prei-/sjalot-/knoflookloos gaan moestuinieren en het alleen nog bij lenteui, bieslook, knoflookbieslook, oerprei en Welsh onion houden, zo lang die nog niet aangevallen worden.

Om toch nog een beetje positief te eindigen (en ach, alles is relatief hè, niemand gaat dood van geen uien en knoflook uit eigen tuin, al mis ik ze wel), de rozen gaan bloeien! En we hebben al 3 komkommers geoogst. En we hebben al een pond doperwten geoogst. En sla (het ras Frisby, ook wel Fristina), zelfs met deze warme en droge dagen rond de langste dag schieten ze niet door. En peultjes, 4 kleine courgettetjes (zodat de nog kleine planten eerst nog even verder kunnen groeien). De eerste Dahlia bloeit. En zo kan ik nog even doorgaan met de leuke dingen in de tuin.

En de vorige week al genoemde aardappelen. Er valt dus zeker ook genoeg te genieten, en daar concentreren we ons op. En we zaaien want er komen binnenkort plekjes in de tuin leeg. Zoals het vak van de knoflook nu dus al leeg is, en binnen 2 weken de planten van doperwten en kapucijners ook opgeruimd kunnen worden. En 1 of 2 weken daarna de aardappelen in de volle grond kunnen worden gerooid. En de bietjes dan ook wel oogsteklaar zullen zijn. Dus er is zeker ook heus wel wat hoera hoor 🙂