Tagetes patula

Eerst even dit, mocht je internationale informatie/zaden/foto’s, etc. zoeken:

• Nederlandse naam:     Klein afrikaantje
• Engelse naam:     French Marigold
• Duitse naam:     Studentenblume
• Franse naam:     Oeillet d’Inde
• Eenjarig, vorstgevoelig

Dit is het overbekende Afrikaantje. Maar die biedt dan wel veel meer leuke soorten en rassen dan de gewone gele, rode en oranje lage perkplanten die je in het voorjaar nog wel in bouw- en supermarkten tegenkomt.

En dat maakt dan ook gelijk dat ik een onderverdeling heb gemaakt in de soorten en die allemaal een eigen pagina heb gegeven. Want alle afrikaantjes willen wel zo ongeveer dezelfde omstandigheden en verzorging maar tegelijkertijd zijn ze heel verschillend in hoogte, bladvorm, bloemgrootte, geur, etc., etc.. Kijk voor meer informatie in deze database van zelf geteelde eenjarige bloemen ook nog even bij Tagetes erecta, Tagetes lucida en Tagetes tenuifolia voor de andere leuke soorten en rassen! Bij de Tagetes erecta en tenuifolia zul je voor een deel ongeveer dezelfde informatie aantreffen (want een aantal eigenschappen komen overeen), Tagetes lucida is wel echt een heel ander afrikaantje.

Er is één overeenkomst: er bestaan geen blauwe, roze, lila en helderwitte afrikaantjes. De kleuren zijn altijd crèmewit, groengeel, geel, oranje, rood, mahonie, en dan in alle tussenkleuren en dubbelkleuren natuurlijk.

De Tagetes patula wordt ook wel klein afrikaantje genoemd, omdat ze het kleine zusje van de Tagetes erecta is (ik las ergens dat de Tagetes patula uit de erecta is ontstaan). Deze afrikaantjes worden ook wel stinkertjes genoemd, ik zou het zelf geen ‘stinken’ noemen maar ze heeft inderdaad wel een sterk kruidige geur. Ik vind het zelf wel lekker ruiken, voor mij ruiken ze naar de zomer (net als tomatenblad).

De Tagetes patula is dus de lage vorm. Er zijn zelfs ook nog rassen die de ‘ondernaam’ nana of Petite krijgen.

Hieronder zie je Tagetes patula nana Petite Harmony. Een klein afrikaantje dus 🙂 . Ze staat hier in een verhoogde bak naast pastinaakplanten. Je kunt zie dat ze zeer rijk bloeit.

 

En dat is dan ook wel een eigenschap van de meeste klein blijvende patularassen. Mijn ervaring is dat hoe groter de plant is, des te groter ook de bloem is. Maar dat kost dan ook wat; erecta geeft vaak (er zijn altijd uitzonderingen) minder maar grote bloemen aan grote planten en patula geeft vaak kleinere maar meer bloemen aan lagere planten.

Let bij de aankoop van Tagetes-zaden dus goed op welk soort en ras het is en wat je wilt (want ze zijn allebei even leuk maar dus wel anders, hebben een andere planafstand, hoogte, etc.).

Je zaait de Tagetes patula tussen ongeveer half maart en half april  binnenshuis voor, of in april/mei onder koud glas. Je kunt ze ook direct ter plaatse zaaien maar dan wacht je met zaaien tot na half mei. Bedek de zaden met alleen een heel dun laagje zand of vermiculiet, ze hebben licht nodig om te kiemen.

Ik las ook ergens dat de zaden niet horizontaal kunnen worden gezaaid maar bij voorkeur verticaal in de grond worden gestoken. Dat heb ik zelf nog nooit geprobeerd, ik zaai de zaden altijd door ze horizontaal op het potgrondmengsel te leggen en dan te bedekken met een dun laagje vermiculiet en zo kiemen de zaden hier al jaren prima. Maar het is misschien leuk om eens op beide manieren te zaaien en dan te vergelijken wat het verschil is (in hoeveelheid zaailingen, kiemduur, etc.).

De zaden kiemen bij kamertemperatuur binnen anderhalf tot twee weken, in de kas (afhankelijk van weer/temperatuur) binnen een week of 2 en bij buiten zaaien een week of drie.

Zelf zaai ik ze nooit buiten, ik zaai elk jaar kostbare rassen en de weinige zaden die in de zakjes zitten zaai ik liever wat meer gecontroleerd voor en dan plant ik de zaailingen later uit. Een andere reden is dat slakken verzot zijn op jonge afrikaantjes, ze kunnen ze in een enkele nacht tot op de nerf opvreten. Om die reden zaai ik ze voor en laat ik ze op een beschermde plaats (in de koude kas of buiten in een bak met scherpe opstaande rand) staan tot de zaailingen groot genoeg zijn en minder interessant voor slakken worden.

Bedenk ook dat afrikaantjes oorspronkelijk uit Midden-Amerika komen (Joost mag weten waarom ze Afrikaantjes heten want ze komen dus zeker niet uit Afrika 🙂 ), ze houden dus van zon en warmte, en ze kunnen geen vorst verdragen. Om die reden zaai je haar dus vrij warm voor en plant je de zaailingen pas uit vanaf ongeveer begin tot half mei, wanneer de kans op nachtvorst heel klein is (kijk uiteraard ook altijd nog even naar de weerberichten).

Op de foto hieronder zie je jonge Tagetes-zaailingen, je ziet zelfs nog een zaadje (het zijn luciferachtige leisteengrijze stokjes) op een blaadje zitten. Ik zaai altijd een stuk of 5 zaden per vakje/potje, en ik leg de stokjesvormige zaden altijd plat op de grond. Die grond is een mengsel van 6 delen potgrond en 1 deel grof brekerzand, soms met nog wat vermiculiet of perliet erdoor.

 

Ik dun de zaailingen zelf nooit uit (onder andere omdat ik er geen tijd voor heb, maar ook omdat ik weet dat ze zelf wel uitmaken wie de sterkste is, en vaak blijven er wel een paar van de vijf zaailingen leven die samen een mooi bosje en later een mooie volle plant maken.

Op de foto hieronder zie je (de eerste 3,5 rijen links) hoe de zaailingen er na het overzetten in 9-centimeterpotjes uitzien. In deze potjes kunnen de zaailingen nog even doorgroeien tot ze groot genoeg zijn om uitgeplant te worden.

 

Plant de zaailingen uit op een zonnig plekje, in een luchtige grond. Vroeger groeiden afrikaantjes in onze vette klei niet altijd even mooi uit, al bloeiden ze er niet minder om (maar de planten zelf bleven vaak wat iel). Sinds we haar in een verhoogde bak planten doet ze het heel veel beter

 

Pas in de eerste weken nog wel op voor slakken. Als de zaailingen eenmaal wat zijn gegroeid hebben ze in principe geen interesse meer (hoewel ik in een jaar met een slakkenplaag ook nog wel eens heb gezien dat zelfs volwassen planten werden opgevreten).

De planten bloeien van het begin van de zomer tot ver in de herfst. Dit afrikaantje heeft de eigenschap dat ze een schonende werking op de grond heeft en aaltjes kan onderdrukken. Om die reden alleen al is ze een geweldige eenjarige voor in de moestuin (maar natuurlijk ook vanwege de lange en rijke bloei en vrolijke kleuren).

Als de planten het na de eerste nachtvorst begeven halen we ze uit de grond en gaan ze op de composthoop. Maar voor die tijd oogsten we uiteraard zelf nog zaden van de planten. De uitgebloeide, verdorde en verdroogde bloemen bevatten een hele reeks van de al eerder genoemde luciferachtige stokjes:

Laat de zaden nog een paar dagen goed drogen en bewaar ze maximaal 4 jaar op een donkere, droge en koele plaats.

Tot slot: zie hieronder nog even de foto’s van rassen die ik al eens teelde. Vergeet niet om ook nog even op de pagina van Tagetes erecta (haar grote zus) te kijken, en op de pagina van Tagetes lucida (klein en eetbaar, met naar anijs smakende blaadjes) en de pagina van Tagetes tenuifolia (kleinbloemig maar enorm rijkbloeiend en eetbaar met een citrusachtige smaak).