Helianthus

Eerst even dit, mocht je internationale informatie zoeken of bijvoorbeeld zaden van Helianthus in een niet-Nederlandstalige webwinkel zoeken:

• Nederlandse naam:     Zonnebloem
• Engelse naam:     Sunflower
• Duitse naam:     Sonnenblume
• Franse naam:     Tournesol
• Eenjarig, enigszins vorstgevoelig

Dit is de overbekende zonnebloem. Niet alleen mooi maar ook heel nuttig en lekker. Denk voor het lekker aan zonnebloempitten en zonnebloemolie. Maar ook de bloemblaadjes (zonder het witte gedeelte onderaan want dat is altijd bitter) zijn eetbaar; ze hebben een zachte poederige tot iets nootachtige smaak, ze zijn mooi en lekker in zomerse salades. En de jonge groene bloemknoppen kun je blancheren en eten, ze smaken ietwat richting aardperen/artisjok. Zonnebloemen (Helianthus annuus) zijn trouwens familie van de aardperen (Helianthus tuberosus).

Denk voor het nut van zonnebloemen aan de grote hoeveelheden bijen en vooral hommels die op de bloemen afkomen. En vergeet de vogels (en trouwens ook muizen) niet. Wij kunnen in de herfst genieten van bijvoorbeeld koolmeesjes die in de hoge planten aan de uitgebloeide bloemen hangen om wat zonnebloempitten te eten.

Zonnebloemen zijn er van heel klein (40 centimeter) tot heel groot (ruim 250 centimeter). De bloemen kunnen vrij klein zijn (maar dan altijd nog wel minimaal 8 centimeter) maar ook heel groot (ruim 30 centimeter). En ze zijn er in enkelbloemig en semidubbel tot zeer gevuld.

Dat betekent dat er veel valt te kiezen (en dat er altijd wel een zonnebloemras is dat letterlijk en figuurlijk in je tuin past). Er is slechts één beperking en dat is de kleur: er bestaan geen blauwe of roze zonnebloemen; de kleur ligt altijd in de lijn van crème, geel, oranje, rood en bruin. Er zijn rassen met effen kleuren en rassen met dubbele kleuren (bijvoorbeeld in de vorm van een contrasterende ring rond het hart).

De meest bekende zonnebloem is de Helianthus annuus met alle rassen die je daarin kunt vinden. Daarnaast zijn er nog een paar andere soorten, zoals de Helianthus debilis (lagere planten tot 160 cm hoog met meer en kleinere bloemen), en Helianthus argophyllus (met gele bloemen en blad en stengels die heel wollig zijn. Van beide vind je een foto op deze pagina.

Bedenk dus wat je wilt voor je zaden koopt: er zijn rassen die maar 1 bloem per plant maken, maar dan wel een heel grote plant tot ruim 2.50 meter hoog en één heel grote bloem van ruim 30 centimeter doorsnede. En er zijn middelhoge rassen met één of meerdere stelen (en dat laatste is handig als je bloemen wilt plukken voor in een vaas, en geeft uiteraard ook een langere bloei dan één of enkele stelen/bloemen). Of wil je kleine planten voor bijvoorbeeld in pot. Lees goed de beschrijvingen in een webshop of op een zakje zaden.

Zonnebloemen zijn zeer geschikt om te plukken voor in een vaas, de bloemen kunnen, mits goed geplukt (direct in water gezet alvorens ze op lengte te snijden, schoon water, etc.) zeker een dag of 5 mooi blijven in een vaas.

ZAAIEN

Zonnebloemen zijn niet moeilijk te zaaien, mits je je aan wat voorwaarden houdt. Zaai de zaden zo ongeveer tussen half maart en eind mei voor. Zelf zaai ik de zaden altijd begin tot half april voor, dat vind ik zelf prettig omdat ik dan zo rond half mei de zaailingen uit kan planten. Ik zaai altijd in huis of in de koude kas voor (afhankelijk van de weersomstandigheden) en gebruik er potgrond voor die ik met ongeveer 1/6e deel brekerzand en/of eventueel wat vermiculiet luchtiger maak. Zonnebloemzaden hebben wat meer kans op rotten in natte/vaste potgrond. Gebruik dus een luchtig grondmengsel en houd de grond vochtig maart zeker niet kletsnat. Bij kamertemperatuur kiemen de zaden binnen één tot anderhalve week.

Je kunt de zaden ook prima buiten zaaien, doe dat dan eind april of in mei, de kiemduur is iets langer (omdat het buiten nu eenmaal kouder is dan binnen). Zelf doe ik dat niet graag, in ieder geval niet met dure, bijzondere rassen die ik in het buitenland heb gekocht. En pas, als je wel ter plaatse wilt zaaien, wel op voor muizen en vogels want die vinden de zaden erg lekker. En slakken vinden de jonge zaailingen erg lekker.

Om die reden zaai ik graag voor en houd de zaailingen (1 per 9-centimeterpotje) tot eind april in in de koude kas. De zaailingen kunnen enkele graden vorst verdragen maar niet te veel en zeker niet te vaak. Ik plant de zaailingen vanaf eind april of begin mei uit, wanneer de kans op vorst al kleiner wordt. Let vooral goed op de weersverwachting en stel het uitplanten desnoods een weekje uit wanneer het nog strenger dan 1 of 2 garden gaat vriezen (in 9-centimeterpotjes kunnen ze vaak onder glas of overdag buiten en ’s nachts binnen nog mooi doorgroeien). Zonnebloemen groeien graag op een zonnige plek, in grond die voldoende vocht en voeding bevat (de grotere rassen worden grote planten en hebben dus relatief veel vocht en voeding nodig).

Na het uitplanten rond begin mei groeien de zaailingen snel, een paar weken na het uitplanten zijn ze enkel decimeters groot. Afhankelijk van het ras en van het tijdstip van zaaien bloeien de planten tussen begin juli en begin september. De planten bloeien  dus niet enorm lang (maar wel ongeveer 8 weken lang). Bloemen plukken (van de meerstelige rassen) zorgt ervoor dat de planten wat langer bloeien (omdat het maken van zaden daarmee uitgesteld wordt).

Na de oogst kun je de uitgebloeide bloemen laten hangen voor het rijpen van zaden (voor eigen oogst of voor vogels of andere dieren).  De zaden blijven, mits goed gedroogd en koel en donker bewaard, zo’n 4 jaar kiemkrachtig.

Zonnebloemen zijn trouwens ook leuk in pot, maar kies dan vooral voor de wat lagere rassen.

Zie vooral hieronder nog even een flink aantal foto´s van rassen die ik teelde. Mocht je zaden van een bepaald ras zoeken googel dan vooral even op de volledige naam en rasnaam. En je kunt op deze pagina lijsten vinden met webshops waar je zaden kunt kopen van bloemen, planten, groenten, kruiden, etc.: Moestuinzaden