Een pot vol compost

Zo lang als we een moestuin hebben maken we ook compost. Vroeger deden we dat heel actief, met meerdere compostbakvakken waardoor we het afval en de compost-in-wording meerdere keren om konden zetten. Maar dat was wel hard werken. Erg nuttig natuurlijk, en we hebben er veel profijt van gehad, maar ondertussen kunnen we na 30 jaar intensief composteren het wat rustiger aan doen.

Natuurlijk maken we nog steeds compost. Het is tenslotte gratis en wordt op eigen recept gemaakt van afval uit de tuin (en dan heb ik het nog niet over eigenschappen als aanvulling en ophoging, absorberend vermogen, een luchtig, een rijker bodemleven, humus, mineralen, sporenelementen, en niet te vergeten een schuilplaats en restaurant ineen voor allerlei dieren). Maar ondertussen hebben we nog maar 1 grote compostbak en zetten we die compost nog maar 1 keer per jaar om, waardoor we één keer per anderhalf tot twee jaar een bak vol met compost hebben;

Daarnaast is compost in onze tuin niet het enige aandeel in de bekende uitdrukking ‘Don’t feed your plants, feed your soil’; we maken bijvoorbeeld ook bladaarde (ik schreef er al eens een blog over), gebruiken we verse en oude paardenmest in de tuin, we hebben een wormencomposthotel en we mulchen dat het een lieve lust is, met stro, bladeren, groenafval, etc.

Een andere, minder bekende en heel handige en leuke manier van compost maken is in een pot of ton. Hier ‘zwerven’ soms compostvaten op het volkstuinencomplex; mensen kopen ze blijkbaar en komen er later achter dat het niet handig is om compost in om te zetten, te klein, of wat dan ook. Soms wordt zo’n compostvat bij het hek gezet, voor wie het hebben wil. Nou, ik dus :-). Want ik maak er al jaren compost in, in 1 jaar tijd, met behulp van verse paardenmest, tuinafval en een 20 literzak potgrond. En dan kunnen we in de zomer en herfst ook nog genieten van bloemen (en/of vruchten). Het kan natuurlijk ook in een andere grote pot of kuip, en je kunt het ook met andere materialen maken (bijvoorbeeld mengsels van kippen- of koeienmest, stro, gevallen bladeren, groenafval, etc.).

Wij hebben het geluk dat we paardenmest van een nabijgelegen manege krijgen: paardenmest bevat in de winter, wanneer de paarden op stal staan, altijd al veel stro en soms wat zaagsel of vlas. En je hebt die 2 soorten materiaal nodig om compost te kunnen maken: vers materiaal (stikstofrijk, zoals mest, verse bladeren, gras, groenafval) en droog materiaal (koolstofrijk, zoals stro, herfstbladeren, kleine stukjes snoeiafval, zaagsel, bruin karton). Je kunt trouwens meer informatie over het maken van compost op die informatiepagina vinden.

De paardenmest die we krijgen komt soms al composterend aan, zeker in een regenachtige herfst en wanneer de mest al een paar dagen op de kar ligt:

Composterende verse mest (of compost) is heel erg warm, de stoom komt er vanaf en het wittige op de foto is niets anders dan door de hitte verbrand stro. Je kunt je hand er niet in houden (als je dat al zou willen want de geur van mest en vooral urine/ammoniak vliegt je tegemoet :-)). We vullen de 2 compostvaten die we hebben tot de nok vol met deze mest, en een paar dagen later, als ze eenmaal wat is ‘gezakt’, vullen we het nog een keer aan. Het deksel gebruiken we trouwens nooit, er is vocht/regen nodig voor het proces.

Op de foto zie je dat het geheel tijdens het composteren nog verder is ingezakt (direct na het vullen was het vat vol met een kop erop). Er is geen mest meer dus nu beginnen we met het aanvullen met tuinmateriaal, zoals herfstbladeren, groenafval, etc. De temperatuur kan in de piek van het composteringsproces wel oplopen tot 60 à 70 graden.

In de winter vullen we het nog verder aan met tuinafval maar verder kijken we er tot in het voorjaar niet naar om. En ook dan doen we niet veel: het vat moet dan tot een stukje onder de rand gevuld zijn. Als we er nu zaailingen in zouden planten zouden die niet goed groeien, bijvoorbeeld omdat het te warm is een piek, het materiaal te grof om wortels te omsluiten of te arm door gebrek aan voedingsstoffen in de bovenlaag. Daarom gooi ik er dan de inhoud van een kleine zak (20 liter) potgrond bovenop: voor voldoende voeding in de eerste weken, en een lekkere losse grond voor planten om in te groeien. En daarin plant ik dan zaailingen. Soms een stuk of 3 Oost-Indische kersplanten. Dat ziet er in de zomer dan zo uit:

Uiteraard moeten we regelmatig water geven, maar voeding is niet nodig; als de voeding in de potgrond is uitgewerkt bevatten de mest en tuinafval door het composteren ondertussen genoeg voedingsstoffen. Soms plant ik er een pompoenplant in, of andere bloemen. Ik heb zelf een voorkeur voor planten die klimmen, slingeren en/of losjes langs het vat naar beneden tuimelen. Dit jaar zette ik 3 stokken in een compostvat met mest en afval en plantte in mei 4 Dolichos lablab zaailingen in het laagje potgrond. In de zomer zag dat er zo uit (sorry, het compostvat waar ze in staan staat niet op de foto maar dit zijn dus 4 planten in 1 compostvat):

De planten deden prima en hebben tot ver in de herfst gebloeid.

Afgelopen weekend hadden we eindelijk tijd om de 2 compostvaten leeg te ruimen. Wat zou er over zijn van de mest en het tuinafval?

Bij het weghalen van de schuif zagen we al dat de structuur al best mooi fijn was. Natuurlijk zijn de composterende mest en tuinafval blijven zakken, halverwege de zomer stonden de planten al tot 40 centimeter onder de rand van het vat. En als we nu het hele compostvat weghalen is dit wat er is overgebleven:

Een compostvat vol met mest en tuinafval + 20 liter potgrond levert uiteindelijk ongeveer 1/3e van de oorspronkelijke hoeveelheid aan heerlijke, losse en geurige compost vol met wormen en ander leven op. Op de foto bovenaan dit blog zie je hoe rul en rijk het is.

En dat dus met minimale inspanning, in een pot, kuip of vat. Ruimtebesparend voor de tuin want het kan gewoon op een terras of of in een hoek worden gezet. En het is gratis op het zakje potgrond na (en zelfs dat kun je vervangen door rijpe compost of grond uit de tuin, op voorwaarde dat ze wel voldoende voeding bevat). Hoeveel potgrond zouden we niet nodig hebben gehad om het hele vat te vullen? Door onderin een pot mest met stro en/of tuinafval te gooien kun je dus flink wat op potgrond besparen.

Mooi door de plant(en) die erin groeien en bloeien. En met compost die je een jaar later weer in de tuin kunt gebruiken. Bijvoorbeeld om de grond in de kas (die vorig jaar zo vaak kampte met wateroverlast) op te hogen.

Daarover in een volgend blog meer….

Voor nu wil ik nog even iedereen hartelijk danken voor alle reacties m.b.t. fouten op de website! Augus heeft wat aanpassingen gedaan en puzzelt nog even verder. Hij denkt dat het probleem is opgelost maar we hopen dat je het wilt melden wanneer je nog iets vreemds ziet (zoals dus bijvoorbeeld een blog dat wel zichtbaar is op de homepage maar niet op de blogpagina of andersom, ontbrekende foto’s, aangegeven reacties die niet meer gevonden worden als je er op klikt, etc.). Eén van de oplossingen is een andere plugin voor het plaatsen van reacties. Het ziet er daarom vanaf nu een beetje anders uit maar het werkt in grote lijnen op ongeveer dezelfde manier. Ik hoop dat het zich verder vanzelf wijst en goed werkt!