Een moeilijke beslissing

Na het uitgebreide blog van 2 weken geleden over stekken en een sabbatical vrijdag vorige week nu weer een blog. Ik kan het nog een keer over tomaten hebben (ik raak nooit uitgepraat over tomaten). Of over de laatste komkommers (de planten worden oud en moe en zwak na een overvloedige en heerlijke oogst in juli en augustus). Of over de paprika’s die nu pas echt goed gaan rijpen (net als bijna alles valt de oogst wat later dan in andere jaren). Of over wat ik heb ingemaakt met de bramen, blauwe bessen en aalbessen die ik oogstte. Of over de kuipen vol met groenten waar ik lekker sla, peterselie, boontjes en koolbladeren uit oogst.

Maar dat zou een afleidingsmanoeuvre zijn van wat me eigenlijk bezighoud. Niks mis met een beetje ontkenning, ook vast heel nuttig, maar uiteindelijk ontkom je niet aan dat wat er werkelijk toe doet en wat al maanden als een baksteen op mijn maag ligt: wat moet ik met de moestuin doen?

Elke dag spoken de verschillende opties weer door mijn hoofd; Ga ik de tuin opzeggen? (Nee, natuurlijk niet, denk ik direct). Ga ik een deel van de tuin opzeggen? En zo ja, welk deel? Komt er nog een tijd dat ik goed voor de tuin kan zorgen? Hebben tuinburen last van mijn tuin? Is de tuin sowieso eigenlijk niet te groot voor mij alleen? Wil ik mijn tuin delen met iemand? En zo ja, met wie dan? Wordt het tijd om hulp te accepteren als die wordt aangeboden? Wil ik nog heel veel oogsten of wil ik een tuin voor ontspanning? En welke planten zou ik daar dan in willen zetten, en waar? Al die vragen spoken door mijn hoofd in de spaarzame uurtjes (kwartiertjes is een beter woord) dat ik op de volkstuin ben. Maar ook als ik weer thuis ben. En als ik in bed lig.

Ik heb geen haast, er is gelukkig genoeg tijd om alle opties te overwegen en te bedenken wat ik wil en kan. Het tuinbestuur weet van de situatie en geeft me alle ruimte. Maar maandenlang constant twijfelen en elke dag weer tot een andere conclusie komen schiet ook niet op. Het wordt tijd voor een beslissing.

Ik schrijf zelden of nooit over mijn persoonlijke beslommeringen, ieder huisje heeft zijn kruisje, en ik schrijf het allerliefst over moestuinieren. Maar misschien is het toch handig om één keer duidelijk te benoemen, het maakt wellicht duidelijk waarom ik soms een blog oversla of waarom het lang duurt voor ik een mail beantwoord. Kort en simpel: Ruud is 20 jaar ouder dan ik, heeft 2 jaar geleden de diagnose Alzheimer gehad en gaat sinds afgelopen winter zo snel achteruit dat hij heel veel zorg nodig heeft en hij ergens in de komende maanden zal moeten worden opgenomen. Ik heb al heel lang Multiple Sclerose en voel dat ik nu minder kracht in mijn benen krijg.

En dus denk ik wel eens: “Waarom zou ik in vredesnaam willen blijven tuinieren?” Al dat werk, het kost zoveel tijd, en het irriteert mateloos als het niet gaat zoals ik wil (zoals dit jaar dus). Maar tegelijkertijd: moestuinieren is ergens in de afgelopen 33 jaar mijn grote liefde geworden, ik doe het heel graag, ik ben lekker buiten en in beweging, het levert een heerlijke oogst op, ik word er vrolijk van, ik zie er andere mensen, het is gezond, en het is bijna een manier van leven geworden. En in de toekomst zal ik ook meer tijd krijgen (al zie ik daar nu als een berg tegenop). Hoe goed mijn benen tegen die tijd dan nog zijn zie ik wel.

Dus ja, natuurlijk wil ik blijven moestuinieren. En ik wil er dus ook heel graag over blijven schrijven. Ik wil de kassen houden, alle drie. Maar buiten kan ik best een stuk tuin missen. Tenzij er toch nog iemand op mijn pad komt die de volkstuin met me wil delen. Als dat niet op korte termijn gebeurt ga ik de tuin halveren, dan zeg ik het achterste gedeelte op en houd ik het voorste gedeelte met de kassen, een klein terras, en 5 grote vakken grond. Dat is dan jammer van de fruitbomen, al zijn er ook wel een paar die ik misschien nog kan verzetten. Mijn tuinbuurman heeft al aangeboden om te komen helpen met de migratie 💚😁

Een volkstuin is iets heel anders dan een gemiddelde achtertuin. Er groeit enorm veel onkruid, omdat het ooit decennia braak lag maar ook omdat er altijd weer nieuw onkruid in waait en in groeit, vanuit eigen tuin, andere tuinen, vanaf de slootkant, de groenstrook naast het fietspad en vanuit de omringende stukken grond, het park, etc.

Wil ik onderstaande foto’s wel laten zien? Natuurlijk. Want uiteindelijk is dit ook moestuinieren. Of niet dus. Het zal voor veel mensen ook wel voor een deel herkenbaar zijn, een jaar en tuin zoals deze, door verhuizing, drukte, ziekte, overlijden, zwangerschap/geboorte of wat dan ook.

Het is een zootje. En toch is het me lief:

Omdat dit al 33 jaar net zo ‘thuis’ is als mijn huis. Er liggen ontelbare herinneringen, aan zwaar werk, paden maken, mest kruien, plezier, verwondering, planten verzetten, mislukkingen, successen; van bijna elk jaar kan ik nog wel opnoemen wat waar groeide, wat ik zaaide, welke bloemen er bloeiden, welke discussies ik met Ruud had over een standplaats van het één of het nut van een groente die we toch niet aten (maar ik wel wilde zien groeien en bloeien), etc..

Nog zo één:

Dit is wel het ergste gedeelte. Tjongejonge. Ik had het nog zo goed uitgedacht, heb zeker 3 kilo groenbemester gezaaid (wikke, Luzerneklaver, Esparcette, etc.). Daarvan is nauwelijks iets opgekomen, wellicht door het slechte weer in de lente (dat ook voor waterrot in de aardappelen zorgde). Alleen het Tubbinger mengsel en de Borago (foto bovenaan dit blog) deden het prima, maar die zijn nu wel uitgebloeid en zijn links achterin op de foto ter aarde gestort, samen met de manshoge pastinaken.

In de mest die we dit jaar kregen bleek enorm veel ridderzuring te zitten. En van onszelf hadden we al heermoes, zevenblad, distels, straatgras, hanenpoot, perzikkruid, kleefkruid, winde, herderstasjes en al die andere soorten. Als je goed kijkt zie je nog wel wat courgette- en pompoenplanten, die laatste zullen niet veel geven maar van de courgetteplanten heb ik nog meer dan genoeg kunnen oogsten.

Nou, nog maar één dan…

De paden zijn niet zichtbaar meer, en ik moet oppassen dat ik niet struikel over en door de meterslange stengels van de winde. En ik moet ook nodig potten, labels, emmers, etc. opruimen. Ik had het tot nu toe te druk met water geven in kas en potten, en oogsten, ik kan mezelf nu eenmaal niet opdelen.

En vergis je niet: onder al deze ellende liggen mijn persoonlijke pareltjes. Ik weet welke vaste planten waar ongeveer staan. En dan heb ik het nog niet over de bestuivers die hierop afkomen, en natuurlijk alles wat op en in de grond woont, kruipt en leeft. Donderdag had ik een heel uur tijd voor de volkstuin. En kijk wat dat oplevert. Hetzelfde stukje tuin als op de foto hierboven.

Stukje voor stukje maak ik het schoon (ontginnen lijkt bijna een beter woord 😄). En zo vind ik de oregano terug, Tulbaghia, Anthemis tinctoria Sauce Hollandaise (met eindeloze bloei), een lavendel, Stachys byzantina Big Ears, een nog piepjonge maar levende Spider-Hemerocallis (met zalmroze bloemen van wel 20 centimeter doorsnede) en een oranje Echinacea. Oh ja, en een herfstaster, en een klimroos. En er is daar nog veel meer….

Dit jaar geen winterkas voor mij. Want ik ga het heel druk krijgen, in de thuissituatie, en in de tuin met het verder ontginnen, opruimen, verzetten van planten, etc.. Ik ga direct beginnen met het sparen van onbedrukt bruin karton. Ook al weet ik dat daar bedenkingen over zijn (net als over mest), voor nu lijkt het me de beste optie om alle ontgonnen grond te bedekken (de nog warme grond + aankomende regen in de herfst zorgt hier altijd voor een nieuwe onkruid-explosie, zeker nu er zoveel zaden zijn gevallen). Dat bedekken deed ik altijd met mest/stro maar dat wil ik veel minder gaan gebruiken; door alle onkruidzaden die erin zitten maar ook doordat ik er in de stikstofdiscussie toch anders over ben gaan denken. Ik ben er zeker niet op tegen maar gebruik het met mate en alleen waar nodig, een beetje dat idee.

Een andere reden is omdat ik een grote compostbak vol 3 jaar oude compost heb. Ik ben er de laatste 3 jaar niet aan toegekomen om die om te zetten maar wel aan blijven vullen, er is tenslotte genoeg materiaal 😄.

Wat je op de foto zag was trouwens een makkelijk stukje om te ontginnen, verderop in de tuin staan stukken van ruim een vierkante meter met 160 centimeter hoge brandnetels en hanenpoten (die makkelijk te verwijderen zijn als ze jong zijn maar het is een crime als ze eenmaal volwassen zijn en heel diep wortelen, net als de ridderzuring trouwens).

Maar het gaat lukken! En dat weet ik al terwijl ik pas net ben begonnen! Wat een uur hard werken in de tuin voor een mensenhoofd (of in ieder geval mijn hoofd) kan doen blijft heel bijzonder. Want het lucht heerlijk op, ik krijg er weer zin in, terwijl ik er tot nu toe vaak alleen maar even moedeloos naar keek voor ik tomaten, sla en bramen oogstte en met dat negatieve gevoel weer naar huis fietste. Ik hoop stiekem op nog een uurtje tuin vandaag, een moestuin blijkt een verslavende combinatie van ochtendgymnastiek + mindfulness te zijn 💚

Tot slot van dit wat afwijkende blog nog wat mooiere foto’s. Zoals deze:

Helichrysum bracteatum Dragon Fire, blijft één van mijn lievelingsbloemen:

En ik heb weer wat nieuwe recepten geprobeerd: de zoetzure jam van blauwe bessen, waar ook azijn in zit, heeft bijna iets hartigs in de smaak, bijzonder en lekker! De boter van peren met karamel en vanille is natuurlijk geen echte boter en het zit er ook niet in, het wordt zo genoemd omdat het een bijna gladde smeerbare vruchtenspread is, ook erg lekker trouwens. En smaken veranderen; vroeger vond ik alleen gelei van aalbessen lekker maar de laatste jaren kan ik een heleboel velletjes en pitjes in een jam steeds meer waarderen. Gezonder ook, denk ik (als je de grote hoeveelheid suiker wegdenkt). Op de grote schaal zie je ruim 250 tomaatjes van het ras Sprite liggen. Uiteindelijk heb ik er een decadente pasta met verse (cherry)tomatensaus van gemaakt en had ik ook nog genoeg om een tweede portie in te vriezen.

Tot slot nog een foto van de eerste serieuze paprikaoogst. Met de klok rond, bovenaan beginnend: Coral, Dumas, Etkezesi Pelso, Popti, Candy Cane Yellow en Magic World. In het midden Lesya Yellow. Een oogst om vrolijk van te worden!!