De herfstsaladebak

Een paar jaar geleden schreef ik al eens iets over de saladebak. Dat was in het voorjaar. Je kunt dat blog hier vinden: Polycultuur oftewel de saladebak.

Eigenlijk is wat ik doe geen polycultuur. Want polycultuur is een mengsel van soorten waarbij je telkens nieuwe soorten kunt oogsten en er weer andere soorten kiemen en groeien en geoogst kunnen worden. In een echte polycultuurbak kun je bijvoorbeeld vaak eerst wat bladgroenten oogsten, dan kiemen er ondertussen wortelgewassen en kun je die oogsten, en daarna kiemen er weer andere zaden en kun je dus ook daar weer van oogsten. Kijk voor meer informatie over polycultuur bijvoorbeeld eens op deze websites: Family Food Garden en de website (en youtube-filmpjes) van Vera Greutink op Tuinsmakelijk

Wat ik maak is eigenlijk gewoon een saladebak, omdat ik dat het leukst en lekkerst vind; eetbare blaadjes die ik de hele herfst kan oogsten, en misschien ook wel in de winter en het vroege voorjaar.

Zoals gezegd, in het voorjaar is dat wat makkelijker, simpelweg omdat er dan heel veel (blad)groenten gezaaid kunnen worden. Bij deze nog even een foto van zo’n saladebak in het voorjaar:

Ja, dat was leuk, en makkelijk, want de grond warmt in april op en dan is de keuze in wat er gezaaid kan worden heel groot, en alles groeit in het voorjaar beter doordat de dagen steeds lichter en warmer worden. Ik heb ook nog een foto van de zaden die ik toen zaaide:

Dat was een vrolijke mix van zaden. Nu, voor de herfstbak, was het zoeken naar soorten die wat kou kunnen verdragen. Helaas ben ik vergeten om een foto van het mengsel van zaden te maken.

Het principe van de saladebak is wel een heel klein beetje hetzelfde als van polycultuur; het mengen van zaden waardoor verschillende soorten, vroeger of later, kiemen en door elkaar gemengd voor een lekkere oogst zorgen. Ik zaaide 2 jaar geleden ook zo’n herfst-/wintersaladebak en dat zag er toen (op 27 oktober 2018) zo uit:

Ook vrolijk! Dit jaar was ik iets later met zaaien, rond de derde week van september. Ik heb een verhoogde bak schoongemaakt, de grond los gemaakt, er een klein handje koemestkorrels door geharkt omdat de voeding door de dille, lenteui en Nieuw-Zeelandse spinazie die er eerst stonden vast op was gebruikt. Veel voeding geven is ook niet goed, want teveel stikstof kan ook zorgen voor een hoog nitraatgehalte in bladgewassen. Dus alleen wat koemestkorrels, meer niet. Ik heb de zaden van de soorten die ik wilde gebruiken gemengd en breedwerpig gezaaid (dus simpelweg gelijkmatig in de bak gestrooid :-)). Ik had na het zaaien nog wat zaden over en heb die in een speciekuip (waar eerst kousenband in stond) gezaaid. De verhoogde bak zag er na een week al zo uit:

Omdat de grond nog warm is kiemen de zaden vlot. Een klein nadeel daarbij is dat onkruidzaden ook heel makkelijk kiemen. Een klein beetje inzicht in wat groente en wat onkruid is kan daarom wel handig zijn. En ach; vogelmuur is ook lekker. Maar als ik op de tuin ben haal ik er met een mesje wel even jonge distels en perzikkruid en dat soort onkruiden uit.. Drie weken later ziet deze bak er al zo uit:

Het is al een groen ’tapijt’! Ik oogst er nog niet uit, ik laat het eerst nog wat groeien. In de speciekuip gaat het misschien zelfs nog wat beter, ik gok door de warmte van de grond in de beperkte ruimte van de zwarte pot:

Op de foto bovenaan dit blog zie je groenten in de speciekuip in close-up. De speciekuip staat nu nog buiten, voor de kas, in de zon, maar ik zou de speciekuip ook om het hoekje de kas in kunnen schuiven. En buiten kan ze op een zonnige en beschutte plaats worden gezet. Bij heel erg slecht weer (sneeuw, hagel, etc) in de winter kan ze wellicht kortdurend worden afgedekt met een vliesdoek of perspex plaatje (vandaar ook dat ik de grond niet tot bovenaan in de kuip heb aangevuld maar de groenten dus een centimeter of 8 onder de rand groeien.

Wat is het nut van zo’n bak, in vergelijking met het zaaien in rijtjes? Nou, er is eigenlijk geen nut als in bijvoorbeeld beter groeien of iets dergelijks. Het is gewoon de luxe van het kiezen van verschillende blaadjes, in een tijd dat er door de aanstormende winter niet veel meer te kiezen valt. Zo’n bak of kuip of pot ziet er toch geweldig vrolijk uit: frisgroen, allerlei verschillende blaadjes, vormen, smaken en soms zelfs kleuren, voor in een lekkere salade of voor een mooi voorgerechtje.

Ik ben deze bak en kuip dus iets minder dan een maand geleden gestart. Maar als je wilt kan dat nu ook nog hoor, de zaden zullen wellicht wat langzamer kiemen maar als de winter niet te streng wordt kun je er ook dan de komende maanden uit oogsten.

Tot slot dan nog even de soorten die ik in het zadenmengsel hebt gebruikt:

• Spinazie
• Zuring
• Tuinkers
• Landkers
• Snijsla
• Pluksla
• Winterkervel
• Wintersla (zoals Arctic King en Brune d’Hiver)
• Mosterdblad (in verschillende kleuren en vormen)
• Rucola
• Wilde rucola
• Radijs
• Waterkers
• Winterpostelein
• Veldsla

En daarnaast kun je ook nog denken aan raapstelen, bladkool, koriander, tuinmelde, bladbiet, selderij en venkel.

Wat er lukt en wat niet ligt aan het weer in de komende winter. Maar in principe kunnen al deze zaden wel behoorlijk wat kou verdragen; als ze deze herfst niet kiemen kunnen de zaden de winter overleven en komend voorjaar alsnog kiemen. En zo verandert de herfstsaladebak in een wintersaladebak en met wat geluk zelfs dus ook nog in een vroege voorjaarsaladebak.

Tot slot de link naar mijn blog op de website van Pokon. Ik heb daar geschreven hoe ik dit jaar de teelt van chayote heb ervaren. En dat is dan ook gelijk de laatste foto. Ik ga ze dit weekend oogsten. En verdelen want ik heb ze op twee voor mezelf na, allemaal al beloofd aan moestuinburen – volgend jaar een volkstuinvereniging vol chayotes :-).