Courgettes en pompoenen in de mest

Onze tuinbouwvereniging krijgt elke winter paardenmest van een nabijgelegen manege. Daar zijn we erg blij mee. Wij dekken er kale stukken grond mee af, er zijn mensen die het onderspitten, sommige tuinburen gooien het in de compostbak, etc.. Deze paardenmest (met veel stro erin) bevat een klein beetje stikstof, fosfor en kali (NPK) en vooral veel sporenelementen/mineralen.

Het zal in geen enkel boek aangeraden worden maar wij planten onze courgettes en pompoenen al zeker 15 jaar in mei/juni in paardenmest. Voor wie geen mest heeft: dat is niet erg, het kan zeker ook zonder hoor, in dat geval zorg je voor een goede standplaats in zon of halfschaduw, een luchtige grond en voldoende vocht en voeding. We gebruiken trouwens geen verse paardenmest (want daar zit nog heel veel urine/ammoniak in). De mest wordt rond februari/maart bezorgd, en dan kruien we het naar de tuin:

Op de tuin maken we er vervolgens gelijk een heuveltje van, in een rij. De daaropvolgende weken gaat de mest in combinatie met het stro composteren. In maart/april kun je er nog niets in planten; het is te vroeg voor courgettes en pompoenen. En het composteren zorgt er ook voor dat de temperatuur in de hoop tot wel ruim 60 graden stijgt. Je kunt er dus ook niet anders in zaaien of planten maar het is wel handig om bijvoorbeeld bakken met zaaisels of zaailingen op de heuvel te zetten, die krijgen dan mooi een beetje van die warmte mee :-).

Als je de heuvel na die eerste temperatuurstijging zou omzetten zou je een 2e piek krijgen maar dat is nu niet wat wij willen. Ondertussen is de ergste scherpte van urine/ammoniak ook uit de mest (want die ammoniak is gebruikt voor de start van het composteren, plus een gedeelte is vervlogen en via regen uitgespoeld). De hoop ziet er ondertussen van buiten dan een beetje dor en verdroogd uit, maar van binnen is het net wat warmer, en heel vochtig zonder kletsnat te zijn.

Dan over het planten van de courgette- en pompoenplanten: dat doe je liever niet middenin de mest. Ik trek goede waterdichte handschoenen aan en maak op een meter afstand van elkaar (en voor pompoenen nog wat meer) gaten van ongeveer 30 centimeter breed en diep. Daar stort ik wat grond in, voor een goede start/groei van de zaailingen. Meestal gebruik ik potgrond maar als ik dat niet heb gebruik ik zelfgemaakte compost of gewoon wat grond uit de tuin. En daar planten we dan de zaailingen in.

Een rij ziet er dan zo uit:

Het ziet er bijna een beetje sneu uit. Maar in juli ziet het er vervolgens zo uit:

De voordelen op een rij:

• de mest levert, zoals al eerder gezegd, wat voeding en vooral veel mineralen/sporenelementen
• het houdt onkruid tegen
• het houdt vocht vast en gaat verdamping tegen waardoor we zelfs in een droge zomer niet vaak water hoeven te geven
• het is in de mestheuvel iets warmer dan de volle grond waardoor de planten wat sneller en beter groeien
• het zorgt voor een rijk bodemleven; in de zomer zien we in en rond de heuvel heel veel wormen, spinnetjes, pissebedden, duizendpoten, etc. in (en dat is wat zichtbaar is, het moet er ook nog krioelen van minuscule organismen). Oh ja, ik geef eerlijk toe: slakken vinden het ook een fijne schuilplaats.
• de pompoenen liggen in de herfst op de droge bovenlaag te groeien/rijpen
• tegen de tijd dat de pompoenen worden geoogst is de berg voor 90% gecomposteerd en die compost kun je gebruiken om tuin en bakken mee op te hogen of potten meet te vullen.

Zoals gezegd, wij telen pompoenen en courgettes al heel lang op deze manier. En wij niet alleen. Ik heb ook geen idee meer wie deze manier van telen op het tuinbouwcomplex ooit als eerste probeerde, ik geloof dat wij het van een tuinbuurman afkeken, maar hij zag het ook weer bij iemand anders, etc. En zo gaat het voort: al ruim 15 jaar zien flink wat mensen het op het complex bij anderen en doen het vervolgens ook op die manier. Omdat de planten goed groeien en de opbrengst in principe nooit tegenvalt (al hangt dat natuurlijk ook altijd af van het ras en het weer). Wij geven zelf geen voeding, de mest is genoeg. Maar daar moet ik dan wel bij zeggen dat onze vette klei van zichzelf al voedzaam is.

Kijk, wij zijn niet de enigen: buurman Stefan

En buurman Peter heeft zelfs een grote hoop met flink wat planten gemaakt (die er nog niet perse heel goed uitzien maar dat heeft in dit geval te maken met de kou, de enorme hoeveelheid regen en de windracht 7):

Dan nog even: onder moestuinders is de term ‘de 3 gezusters’ welbekend. Het staat voor de combinatieteelt van stokbonen, pompoenen en mais (waarbij de bonen in de maisplanten kunnen klimmen en de pompoen met het grote blad de grond bedekt en vochtig houdt, etc.). Het is hier niet mijn favoriete teeltwijze, simpelweg omdat ik hier bonen in de zon teel maar mais en pompoenen beide wel wat schaduw verdragen. En ik heb pompoenen ook wel eens laten klimmen (dit jaar laat ik ze weer eens kruipen). Ik houd dus meer van 2 gezusters dan van 3 🙂 . Gelukkig; mais heeft ook een voorliefde voor zo’n heuvel van paardenmest van enkele maanden oud (al mag die heuvel dan niet te hoog zijn want anders kunnen de planten makkelijker omwaaien in een zomerstorm):

We hebben hetzelfde ook geprobeerd bij koolgewassen en ook die hebben er geen probleem mee, al hebben we daar niet zo zeer een heuvel van mest gemaakt maar de mest eerst buiten 2 maanden op een hoop laten liggen en vervolgens in een dikke laag rond en tussen alle koolplanten verdeeld.

Een waarschuwing: je kunt er best eens mee experimenteren, bijvoorbeeld rond wat oudere fruitbomen en -struiken, rabarber en zelfs aardappelen maar gebruik het nooit bij uien, wortelen, knoflook, bonen, asperges, etc.. Wat algemener en makkelijker te onthouden: niet geschikt voor peulgewassen en wortelgewassen.

Tot slot nog een kleine tip voor een lekker recept dat ik vorige week maakte: voorjaarssalade van groene asperges en doperwtjes. Met de laatste doperwtjes van vorig jaar uit de vriezer. Maar met groene asperges uit eigen tuin, van de klauwen die we vorig jaar in maart hebben geplant; wat een feest is het om die te oogsten! En de eerste doperwtjes laten nog een paar weken op zich wachten, maar de planten gaan nu wel bloeien. Als dan aan het eind van deze week ook nog warmer, droger en zonniger wordt gaan we eindelijk de lente vieren!