Brugmansia

Ik heb een zwak voor deze prachtige, niet winterharde plant. Ze heeft niks met de moestuin te maken. Sterker nog, alle delen van deze planten zijn zeer giftig. Het is daarom belangrijk om voorzichtigheid te zijn, met kinderen en met dieren maar ook zelf: ik was altijd grondig mijn handen na het verwijderen van blad en uitgebloeide bloemen, na het oppotten, stekken, etc..

Mijn eerste ervaring met een Brugmansia was ergens rond 1998. We zaten op een zwoele zomeravond gezellig bij vrienden op het terras. Daar stond een grote Brugmansia, in een pot, vol in bloei. Ik vond haar prachtig, met wit met heel zacht roze bloemen. En naarmate de avond vorderde geurde de hele tuin en het terras. Ik heb mooie herinneringen aan die avond, en ik was op slag verliefd op deze plant. Toen we naar huis gingen kreeg ik een stekje mee. En sindsdien is er nooit meer een jaar zonder een Brugmansia in onze tuin geweest.

Die allereerste Brugmansia heb ik niet meer, er zijn jaren dat ik moederplanten weggeef, er zijn jaren dat ik stekken neem en overwinter. En soms koop ik weer eens een nieuw ras (met bijvoorbeeld witbont blad, of langere of juist bredere bloemen, of bloemen in een andere kleur, of dubbelbloemige bloemen (die wel vaak iets lastiger in de verzorging en bloei zijn). Maar ze zijn altijd mooi!

Brugmansia´s worden groot, als ze de kans krijgen zelfs heel groot (bijna als een kleine boom). En ze kunnen heel rijk bloeien, en ook nog eens heel lang bloeien. En die bloemen kunnen (afhankelijk van het ras) heel groot zijn: er zijn rassen met bloemen van ongeveer 10 centimeter maar ook rassen met bloemen die ruim 30 centimeter lang zijn (de meeste rassen hebben bloemen van zo’n 20 centimeter lang).

Brugmansia’s zijn er in de kleuren wit, roze, geel en oranje en in alle mogelijke tussentinten zoals abrikoos, perzik, watermeloen, babyroze, etc.). En de bloemen kunnen op warme zomeravonden dus zo zwoel en zoet en sterk geuren dat zelfs de buren ernaar vragen. Die geur kan trouwens per ras verschillen; ik heb ook wel rassen gehad of gezien die minder sterk geurden (dat kan door het ras komen maar bijvoorbeeld ook met voeding, tijdstip of temperatuur te maken hebben; op een zomerse warme avond geurt ze ’s avonds laat het sterkst). En ik heb zelf een naamloze Brugmansia waarbij de bloemen een beetje zoet geuren maar vooral duidelijk frisse citroengeur hebben. Hoe dan ook: een Brugmansia is in alles de overtreffende trap van wat ik persoonlijk mooi vind in een kuipplant.

Omdat ze zo groot is staat ze graag in een grote pot. Je kunt haar trouwens ook in de volle grond planten, je zult haar dan in de herfst weer uit moeten graven voor overwintering want ze kan geen vorst verdragen (ze komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika).

Als je de plant in pot houdt kun je haar naar binnen brengen voor de overwintering, maar de planten blijven iets kleiner en planten in pot hebben natuurlijk wel meer verzorging nodig, zeker grote, hongerige en dorstige Brugmansia’s. En omdat ze het best groeit en bloeit in een grote pot kan dat nog wel eens flink sjouwen zijn :-). Er zijn 2 andere opties: je kunt de planten in het najaar uit de grot pot halen, wat van de wortels en de grond weg schrapen en de kleinere kluit in een kleinere pot zetten zodat ze wat minder zwaar is en in de winter wat minder plaats inneemt. En het is ook nog een optie om in de zomer stekken te nemen en de moederplanten in de volle grond af te laten sterven in de winter. De stekken pot je in de nazomer op en kun je natuurlijker makkelijker overwinteren (dat moet wel wat lichter en warmer zijn dan een volwassen plant in pot zodat de stekken langzaam door kunnen blijven groeien). Stekken zullen in hun eerste jaar na de winter moeten worden opgepot in een grotere pot (of na half mei in de volle grond worden uitgeplant), ze zullen niet zo groot worden als volwassen planten maar ze zullen zeker in dat jaar al flink groeien en ook bloeien.

Omdat het zulke grote en rijkbloeiende planten zijn hebben Brugmansia’s heel veel vocht en voeding nodig. In de zomer drinkt elke plant elke dag wel een gieter water. En ze is ook een slokop als het om voeding gaat. Ik gebruik voor de tuin en moestuin normaal gesproken altijd organische en/of biologische voeding. Maar onze ervaring is dat dat voor Brugmansia’s niet genoeg is, de NPK-waarden zijn te laag om haar zo lang en rijk te laten bloeien als ik wil. We maken voor haar een uitzondering en geven haar wateroplosbare voeding voor Balkon- en terrasplanten, met daarin 20% stikstof, 20% fosfor en 20% kali, en dat krijgt ze zelfs 2 keer per week, van april tot we het eind september langzaam afbouwen voor de winterrust. Mocht je er interesse in hebben: als googelt op ‘meststof 20-20-20’ vind je vanzelf merken en (web)winkels waar het te koop is

Eind maart of begin april is het tijd om haar te laten ontwaken. De planten staan dan nog op zolder en beginnen na de winter weer uit te lopen. Rond maart/april halen we de planten van de vrij donkere zolder en zetten die op een onverwarmde slaapkamer, zo licht mogelijk. Dan krijgen we voor het eerst weer wat water en ik geef ze dan ook gelijk een langwerkende meststof (in de vorm van langwerkende ‘Terras en Balkon voedingskorrels’, Plantacote of Osmocote of iets dergelijks, het zijn bolletjes die 6 maanden lang werken en gedurende die tijd langzaam voeding afgeven). Als je dat niet hebt of wilt gebruiken zou je voor wat organische mest of koemestkorrels kunnen kiezen. Zo kunnen de planten weer aan de groei komen. En als aan het eind van april/begin mei de weersvoorspellingen goed zijn mogen de planten naar buiten.

De planten krijgen hier dan weer een grotere pot, maken de grond wat los, geven wat verse potgrond en halen onkruid weg. In de eerste weken zetten we de planten nog in de halfschaduw en beschut tegen de wind zodat het nieuwe bladgroen niet gelijk kan verbranden of verwaaien. Soms gebeurt dat toch en dat is ook niet heel erg, ik knip eventuele lelijke bladeren weg. En vanaf dat moment ga ik ook de sterke meststof geven, in de eerste weken 1 keer per week, als de planten eenmaal bloeien wel 2 keer per week.

Ondertussen staan de planten op een zonnige plaats (maar halfschaduw is ook prima, als het er maar warm en een beetje beschut is). De planten kunnen dan vanaf ongeveer juni bloeien. En, mits ze genoeg voeding en vocht krijgen, kan die bloei (vaak in golven, dat hangt ook van het ras af) voortduren tot het kouder wordt in oktober/november. En zodra de eerste nachtvorst wordt voorspeld wordt het weer tijd om haar terug te snoeien en naar binnen te brengen.

ZAAIEN

Als je nog nooit een Brugmansia hebt gehad en er interesse in hebt: je kunt er zaden van kopen maar die zijn lastig te vinden, en vaak behoorlijk kostbaar. En de zaden zijn zeker niet heel makkelijk te zaaien, ze kiemt nogal onregelmatig. Daarnaast duurt het natuurlijk relatief lang voor je vanuit zaden een volwassen plant hebt. In Nederland geven de planten trouwens zelden zaden. Ik heb in mijn hele Brugmansia-leven zelf 2 keer zaden kunnen oogsten en dat was wel in de laatste 5 jaar: de klimaatverandering zorgt er blijkbaar ook voor dat de kans op zaden (die dan ook nog genoeg warmte en tijd krijgen om te rijpen) wat groter wordt. De planten worden graag bezocht, in onze tuin door vooral bijen.

STEKKEN

Brugmansia’s zijn dus lastig te zaaien, maar o-zo gemakkelijk te stekken. Je kunt een stukje van een tak afknippen (bij voorkeur 15 tot 20 centimeter lang), dat schuin onder een knop afsnijden en in een glas water laten wortelen. Verwijder bij het stekken de grootste bladeren want die zullen uiteindelijk slap hangen en meestal uiteindelijk toch afvallen en dat heeft de stek dan onnodige energie gekost. Zet het glas met de stek bij kamertemperatuur, niet in de volle zon). Ververs het water voorzichtig, om de 2 of 3 dagen. Binnen ongeveer 2 tot 3 weken hebben zich wortels ontwikkeld. Op de foto hieronder zie dat er amper nog blad over is (de grootste bladeren heb ik eraf geknipt, de kleinere bladeren blijven soms zitten maar zijn er in dit geval ook afgevallen):

Je kunt goed zien dat ze al flink wat worteltjes heeft gemaakt:

Dit is een mooi moment om haar op te potten, in een pot die groot genoeg is en met verse potgrond, zodat ze voeding krijgt en kan gaan groeien. Twee weken later:

Hier kan ze nog een aantal weken flink in groeien. Als ze er worteltjes onderuit de afwateringsgaten van de pot groeien kan ze in een definitieve grote pot worden gezet. Na ongeveer 6 weken is de voeding in de potgrond op en zul je de plant moeten gaan voeden.

Als je haar rond april (van nieuwe groei uit overwinterde planten) stekt zal ze deze zomer al bloeien. Ik heb zelf wel eens eind juni stekken stekken genomen en die planten bloeiden in september en oktober zelfs nog met een paar bloemen voor ze naar binnen moesten voor de overwintering. Bij later in het voorjaar of in de zomer stekken is het uiteraard beter om haar dan niet te snoeien voor ze de winter in gaat, de planten zijn dan ook nog niet zo groot.

Mocht je, na het lezen van deze pagina (en het zien van de foto’s) net zo verliefd op deze planten worden als ik, kan ik je van harte aanraden om in een tuincentrum te kijken of op internet rond te snuffelen. Je kunt in het voorjaar vaak jonge planten kopen en daarnaast kan er via internet/marktplaats/facebook, etc. stekmateriaal worden gekocht dat via de post wordt verzonden.

Tot slot nog een paar foto’s: