Plukbloemen

Een pluktuin hoeft helemaal niet alleen een tuin om te plukken te zijn hoor. In je eigen tuin kun je heel veel planten gebruiken die niet alleen heel mooi in de tuin zijn, maar ook erg leuk in een vaas zijn.

Ik ben er in de afgelopen jaren achter gekomen dat bloemen zich buiten wel heel veel lekkerder voelen dan in een huis. Bloemen die ik meeneem naar huis staan altijd wat minder lang mooi in een vaas dan dezelfde bloemen die ik op de volkstuin in een vaas op de buitentafel zet. En een vaas buiten is ook nog eens erg leuk en vrolijk, en nuttig voor insecten.

Sommige mensen zijn “anti-pluk” en vinden dat bloemen aan planten horen en niet in een huis in een vaas. Dat mag vooral iedereen zelf weten, ik vind een mooie tuin vol bloemen ook erg mooi. Maar ik geef ook eerlijk toe dat ik altijd wel vrolijk wordt van een mooie vaas met bloemen op tafel. In de zomer vind ik het heel jammer dat ik aan het eind van de middag naar huis moet en thuis dan de geur van Lathyrussen moet missen, dus pluk ik graag een bosje om ook thuis te genieten van de bloemen en planten op de volkstuin. Bovendien is bij een aanzienlijk deel van (zeker de éénjarige) planten het zo, dat plukken juist een verlenging van de bloei geeft (zoals bij Lathyrus odoratus maar bijvoorbeeld ook bij Calendula’s), of een herbloei later in het seizoen (zoals bij een aantal Salvia’s).

Je moet je tuin natuurlijk ook niet leeg plukken. Het is de kunst om vooral veel buiten te genieten (samen met insecten, die ook graag van je bloemen genieten en er van leven!), maar ook thuis nog een beetje na te genieten van de kleur en/of geur van de tuin.

Bedenk dat als je graag regelmatig bloemen wilt plukken voor in een vaas je dus moet zorgen dat er altijd wel wat bloeit; een planning maken is daarom heel handig. Niet altijd maar over het algemeen bloeien éénjarigen langer dan vaste planten; het is juist daarom leuk (maar ook nog genoeg andere redenen hoor) om in je tuin zowel vaste planten te hebben als éénjarigen.

En daarnaast is niet elk boeket compleet met alleen bloemen. Ook bladplanten, heesters, grassen, zaadpluizen, etc. passen allemaal wel in een bepaald soort boeket. Hoe meer diversiteit in je tuin, des te meer valt er het hele jaar door te plukken (en wat handig, diezelfde diversiteit lokt meer insecten naar je tuin, zorgt voor meer bevruchting, minder van hetzelfde is minder kans op ziekten en plagen omdat elk beestje zijn/haar voorkeur heeft en je zo natuurlijke vijanden en vrienden van elkaar in je tuin haalt).

Zijn er regels voor boeketten?

Wat mij betreft niet. Er zijn uiteraard wel mooie combinaties maar dan moeten die bloemen ook nog wel tegelijkertijd te plukken zijn. Mooi is wat je zelf vindt. Er zijn mensen die gruwen van rood met roze, ik vind het geweldig. Sommige mensen zoeken zachte tinten of slechts 1 kleur in een boeket, sommige willen graag een kakofonie van kleuren, of een boeket in 2 complementerende kleuren. Wat je wilt, plant en zaai vooral die bloemen die je zelf bij elkaar vindt passen.

Bedenk dat kleuren die dicht bij elkaar liggen een rustig boeket maken en kleuren die tegenover elkaar in de kleurencirkel staan een vrolijk en druk boeket maken. Zorg dat je bloemen passen bij de kleuren: een boeket wilde bloemen is juist erg mooi in meerdere kleuren maar een boeket met rozen is vaak mooier in slechts 2 kleuren, of 1 kleur met veel blad erbij. Zelf een keer een boeket gehad met feloranje Calendula’s, rode Zinnia’s en gele minizonnebloemen (gecombineerd met frisgroen blad). Het was zomer op tafel! Maar ook eens een boeket gekregen van zachtroze Astrantia’s met witte roosjes, zo van dichtbij lijken de Astrantia’s wel echte kunstwerkjes. Een combinatie in verschillende witte bloemen, met witbont blad en grijs blad is ook erg mooi. Oftewel; combineer zelf, kijk wat je in je tuin hebt, laat je inspireren door de kleuren en vormen om je heen en als het uit eigen tuin komt, dan is het altijd mooi!

Er zijn wel een aantal regels m.b.t. het zelf plukken uit eigen tuin. Vroeger dacht ik altijd dat er maar weinig te plukken was in eigen tuin, vaak hingen bloemen al snel slap of was de hele vaas met bloemen al na 2 dagen niet mooi meer. Als je je goed aan de regels houdt heb je echter veel meer succes. Ik heb eens een boek van Sarah Raven gehuurd, met de naam De Pluktuin, die in haar boek niet alleen erg mooie combinaties noemt (en vooral laat zien) maar ook handige tips en regels voor succes geeft. Een aantal hiervan vind je hieronder.

De regels m.b.t. keuze:

Er zijn een aantal planten waarvan bekend is dat ze goede snijbloemen leveren. Maar er zijn ook nog heel veel soorten waarvan het niet eens duidelijk is of ze geschikt zijn, soms omdat ze nog niet heel lang kunnen bestaan in ons land, en soms omdat het nieuwe species of Cultivars zijn. Probeer vooral zelf ook buiten de geijkte soorten eens iets te plukken, in het ergste geval verwelkt een soort snel, en dan weet je dat gelijk.

Bedenk dat niet alleen eenjarige bloemen en vaste planten materiaal leveren voor een mooi boeket; ook tussen de bollen, knollen, half-heesters, heesters, grassen, etc. vind je bloemen, takken, zaaddozen, etc. die decoratief zijn.

Regels met betrekking tot het plukken

Pluk in de koele tijd van de dag, vroeg in de ochtend of wat later in de avond (overdag verdampen planten meer door de zon/warmte en dat leidt tot het snel slap hangen van de bloemen (hetgeen wel weer goed komt maar het geeft uiteraard wel stress/vitaliteitsverlies en de bloem zal minder lang houdbaar zijn).

Neem een goede en scherpe knipschaar; een bot mes geeft beschadigingen en dat heeft gevolgen voor de houdbaarheid.

Pluk niet alles; als je zo links en rechts iets plukt, of een samenstelling maakt van een aantal soorten merk je amper in je tuin dat er regelmatig bloemen ‘verdwijnen’ voor in een vaas. Pluk van heesters bijvoorbeeld takken uit de achterkant en van vaste planten juist wat bloemen in een stuk waar veel nieuwe knoppen zitten.

Bloemen in aren (Consolida, Digitalis, Delphinium, etc. ) pluk je wanneer ongeveer de helft van de bloemen in de bloeiaar open zijn en de andere helft nog gesloten. Tijdens hun leven in de vaas moet je zo af en toe de onderste uitgebloeide bloempje weg nijpen zodat ook de bovenste bloemen nog gaan bloeien.

Niet alle maar de meeste bloemen pluk je het best als ze net uit knop komen en juist goed op kleur raken maar nog niet helemaal open zijn. Nog stijf in knop zullen een aantal soorten bloemen niet uitkomen, op een paar uitzonderingen na zoals bijvoorbeeld Camellia. Bedenk ook; soms kunnen bloemknoppen minstens zo mooi zijn of in het boeket passen als de bloem die ze zou worden)

Pluk bloemen met vooral rechte stelen en ook lange stelen (hoewel in sommige boeketten juist niet helemaal rechte stelen een natuurlijk effect geven). Lange stelen kun je altijd inkorten, korte stelen kun je echter niet langer maken.

Zet geplukte bloemen direct in water (neem dus een emmertje water mee als je bloemen gaat plukken) of zorg dat die in de buurt staat. Elke minuut zonder water geeft een geplukte bloem extra ‘stress’, zoals dat ook voor het nemen van stekken geldt.

Verwijder gelijk bij het plukken al de onderste bladeren – die moeten er toch af en met het gelijk verwijderen van de bladeren heb je dus minder verdamping en een betere houdbaarheid van de bloemen.

Zet de emmer met water en geplukte bloemen na de pluk op een koele plaats, en uit de zon. Zorg dat het water niet heel koud is maar een beetje lauw (bloemen kunnen dat water beter kunnen opnemen dan koud water).

Laat de bloemen nu een hele dag of hele nacht (afhankelijk van pluktijd, in ieder geval een uur of 5 tot 8) zo in flink wat water staan: de bloemen krijgen nu de kans om te herstellen. Als je ze nu gelijk zou verwerken zouden de bloemen veel minder lang goed blijven. In zo’n nacht of dag krijgen de bloemen de tijd zich te herstellen, dan is na zo’n tijd een tweede snede en het afplukken van meer blad (waardoor er minder verdamping plaats kan vinden bij toch al gehavende bloemen) beter door de bloem op te vangen dan wanneer je dat gelijk zou doen. laat ze dus een dagje rusten en herstellen.

Regels na de rust:

Doe altijd voldoende water in de vaas, meestal niet koud maar ook weer een beetje lauwig. Nooit een bodem of zo, altijd 2/3 van de vaas (en vul dus ook bij in de komende dagen tot 2/3e).

Verwijder van de bloemstengels alle bladeren die anders in het water zouden komen (zodat ze niet kunnen gaan rotten).

Alle stengels moeten opnieuw worden afgesneden, ook als ze al op lengte zijn (dan snijd je er gewoon alleen nog een centimeter vanaf). Doe dit vooral onder water (zeker bij de soorten met holle stengels); lucht kan de vaten van stelen afsluiten waardoor deze bloemen geen water meer kunnen opnemen, en dus sneller zullen verwelken. Snijd de stengels altijd schuin af – zo vergroot je het oppervlak waardoor de stengel/bloem vocht en voeding kan opnemen. Gebruik ook dan weer een scherp mes of snoeischaar.

Er zijn bloemen die ondanks bovenstaande verzorgingstips toch direct slap zullen gaan hangen (zoals Papaver, Acanthus, Artemisia, Euphorbia, etc.). Voor die soorten is er nog een ’trucje’:

Pluk de bloemen en zet die, zoals gewoonlijk, direct bij de plant al in een emmer met water. Zorg dat de bloemen gelijk op de goede lengte afgeknipt zijn. Zet een pannetje met water op het vuur en verwarm tot het kookt. Haal van het vuur en laat 5 minuutjes staan. Houd de stengels schuin zodat de bloemen niet in de hete stoom terecht komen (want dat is funest voor de houdbaarheid van de bloem!). Doop de schuin afgesneden stengels ongeveer 20 seconden in het hete water: zo stop je het ‘bloeden’ van melkachtige sappen en ‘schroei’ je de vaten dicht. Na de 20 seconden heet zet je de bloemstengels direct in een emmer met lauw water en laat je de bloeistengels enkele uren rusten. Je mag deze bloemen uiteraard daarna niet nog een keer afsnijden voor ze de vaas in gaan.

Regels na het schikken in de vaas:

Zet de vaas met bloemen niet in de zon of bij de verwarming; hoe koeler ze mogen staan des te langer zullen ze mooi blijven.

Als snijbloemen voeding krijgen zullen ze ook langer houdbaar blijven (vaak zit er in snijbloemenvoedsel ook gelijk een bacteriedodend middel). Koop het in een flesformaat in tuincentra (bekende merken zijn substral en chrysal). Als je het echt nergens kunt vinden kun je zelf aan het vaaswater een schepje suiker en 5 druppels bleekmiddel toevoegen (dat heeft niet helemaal hetzelfde effect maar het is beter dan alleen water).

Vul om de dag het water bij (de vaas moet voor ¾ deel vol staan met water, en niet een laagje). Als het water echt vies wordt terwijl de bloemen nog mooi zijn, vervang het dan door vers water en nieuwe voeding.

Tot slot volgt hieronder dan een lijst met bekende en minder bekende soorten die geschikt zijn om te plukken voor in een vaas. Bedenk dat er daarnaast ook nog veel soorten planten zijn die wellicht ook geschikt zijn. Wees dus niet bang en probeer vooral eens wat anders dan alleen de planten in onderstaande lijst! Zo kwam ik er zelf bij toeval eens achter dat de gele bloempjes van een doorgeschoten palmkoolplant (en ook andere koolsoorten) zeker een week mooi blijven in een vaas op een koele tuintafel:

Geschikt voor plukken zijn:

• Abutilon (gebruik de techniek met heet water)
• Acanthus (gebruik de techniek met heet water)
• Agapanthus
• Ageratum
• Agrostemma
• Alcea (gebruik de techniek met heet water, daarna in koel water)
• Alchemilla mollis
• Allium
• Alstroemeria
• Amaranthus (gebruik de techniek met heet water)
• Amelanchier
• Ammi majus
• Anchusa
• Anemone (van zowel de bollen als de vaste planten, gaat heel goed!)
• Anethum (gebruik de techniek met heet water)
• Anthriscus
• Antirrhinum
• Aquilegia
• Arctotis
• Artemisa (gebruik de techniek met heet water)
• Arum (groen of gemarmerd blad)
• Asclepias (gebruik de techniek met heet water)
• Aster (gaat heel goed!)
• Astrantia

• Brassica (doorgeschoten en dus bloeiende kool)
• Bupleurum

• Calendula
• Callicarpa (de kale takken met paarse besjes)
• Camellia (in de lente bloemen, in de herfst/winter takken met glanzende bladeren)
• Campanula
• Capsicum (chilipeper: kies de rassen met vrolijk gekleurde pepers, verwijder alle bladeren, de kale takken met vruchten kunnen in een vaas wel 3 weken mooi blijven)
• Cardamine
• Ceanothus
• Centaurea
• Chaenomeles
• Chrysanthemum
• Clematis
• Convallaria
• Coreopsis
• Cornus (in de zomer takken met bladeren, in de winter kale felgekleurde takken – gebruik de techniek met heet water, daarna lauw water zetten)
• Corylus
• Cosmos
• Cotinus
• Cynara

• Dahlia (bloemknoppen komen niet uit in een vaas dus pluk open bloemen, snijd de holle stengels onder water nogmaals af om luchtbellen te voorkomen want die verhinderen vochtopname)
• Daphne
• Delphinium
• Dianthus (vooral Dianthus barbatus = duizendschoon)
• Dicentra
• Digitalis (zet de stelen eerst een paar uur in warm water, dan 8 dagen mooi op vaas)

• Echinops
• Echium
• Eleagnus
• Epilobium (gebruik de techniek met heet water)
• Eremurus
• Eryngium
• Erysimum
• Erythronium
• Eucalyptus
• Euphorbia (gebruik de techniek met heet water)
• Eustoma

• Gaillardia
• Galanthus
• Gentiana
• Gladiolus
• Fritillaria

• Hamamelis (kale takken met bloeiwijzen)
• Hedera 
• Helenium
• Helianthus
• Helichrysum
• Helleborus (gebruik de techniek met heet water)
• Hesperis
• Humulus (groen blad en hopbellen in zomer en rood blad in herfst)
• Hyacinthoides (gebruik de techniek met heet water)
• Hyacinthus
• Iris

• Knautia macedonica
• Kniphofia

• Lathyrus (met Lathyrus odoratus voorop i.v.m. geweldige geur!)
• Lavandula
• Lavatera
• Leonotis (gebruik de techniek met heet water)
• Lilium
• Lonicera
• Lupinus
• Lychnis

• Magnolia
• Malva
• Matthiola
• Molucella
• Monarda
• Myrrhis

• Narcissus
• Nerine
• Nicandra
• Nicotiana
• Nigella

• Orlaya

• Paeonia
• Pennisetum 
• Penstemon
• Philadelphus 
• Phlox
• Physalis (de ‘lampionnen’ blijven lang mooi maar verwijder de bladeren want die verwelken snel)
• Pittosporum 
• Polygonatum
• Primula
• Pulmonaria
• Pulsatilla

• Ranunculus
• Roos (snijd schuin af en gebruik de techniek met heet water en daarna in lauw water laten rusten)
• Rubus (= braam/framboos: takken met blad en bessen)
• Rudbeckia

• Salix (kale takken met ‘katjes’)
• Salvia (gebruik de techniek met heet water)
• Scabiosa
• Schizostyllis
• Smyrnium
• Stachys (bloemen en het grijze wollige blad)
• Syringa

• Tithonia
• Triteleia
• Tropaeolum
• Tulipa
• Typha (de ‘bruine sigaren’)

• Verbena (gebruik de techniek met heet water)
• Viola (in verband met korte steeltjes vooral voor kleine boeketjes)
• Viburnum
• Zinnia (gaat erg goed, blijven lang mooi in een vaas)