Blij
Bij een manage besteld, voor ons project voor 2015 (hoewel dat project nu al start natuurlijk). Het werd gisteren bezorgd, en omdat we het niet gelijk kunnen gebruiken ligt het nu op een grote hoop in een leegstaand vak. We hebben het in de middag gelijk wel al in het vak van de aardbeien dat Ruud juist deze week had schoongemaakt gegooid, of beter gezegd rond de aardbeien gedrapeerd.
Het is de bedoeling dat we het elke keer dat we een vak schoon hebben gemaakt of hebben gespit de grond ermee bedekken.
Waarom?
- omdat het onkruid tegen houdt
- Omdat de grond er rust mee krijgt en het bodemleven zich er goed onder kan ontwikkelen
- omdat het vocht eronder vasthoudt
- omdat er allerlei insecten in kunnen schuilen komende winter
- omdat vogels dat ook wel weten en er juist wat te eten onder kunnen vinden als ze goed zoeken
Op de foto hiernaast zie je een verhoogde bak die ik heb schoongemaakt en eergisteren heb bedekt met stro. Dit is alleen nog oud stro, stro dat uit de strobalen vandaan kwam van het projectje van vorig jaar (dat helaas mislukte maar er niet voor zorgt dat ik niet met net zo veel zin aan dit project met stro begin :-)). Links zie je nog wat laat gezaaide rucola, rechts achterin een vaste plant die zich in de grond terugtrekt.
En zo zijn er ondertussen 7 verhoogde bakken schoon en bedekt met stro. Elke dag probeer ik er 2 te doen, dan zou ik dus eind volgende week klaar moeten zijn, ware het niet dat het volgende week wel echt herfst wordt en er dagen met regen zullen zijn.
Ook niet erg want dan hebben we genoeg in de kassen te doen, ook die moeten nog schoon en leeg, gespit, gemest en bedekt met stro (hoewel Ruud nog erg twijfelt over stro in de kas).
Ondertussen kwam naast het bestelde stro ook de eerste paardenmest. Dat krijgt de vereniging gratis van een nabijgelegen manege. En dus ook daar alvast 2 kruiwagens van meegenomen. Nu het volgende week slechter weer wordt zullen de paarden, die nu nog lekker buiten staan, naar binnen moeten en zal er wat vaker en meer mest komen.
En zo begint alles weer opnieuw. Zomer eindigt, laatste oogst, herfst begint, mest kruien, spitten, in januari gaan we weer zaaien. En dus gaan we al weer denken wat we volgend jaar willen, welke zaden we willen bestellen, we moeten nog een hek verzetten, er moet in de kas een looppad worden gerepareerd. Tuinieren is zeker geen zomerhobby, in de verte niet zelfs.
Op de foto zie je de paardenmest zoals die werd bezorgd. Ruud staat te scheppen terwijl ik foto’s maak (ja, de taken zijn hier goed verdeeld :-)). Je ziet de damp van de mest afkomen. Er fietsen wel eens mensen langs die afkeurend kijken of zeggen dat het stinkt. Ja natuurlijk stinkt het, dat is de amoniak in de urine, maar de stikstof die daar mede uit vrijkomt zorgt ervoor dat de mest al is begonnen met composteren. Als je goed kijkt zie je dat het op sommige plekken zelfs al wit uitslaat, een teken dat het al ruim warmer dan 60 graden is. De mest is zo warm (op de gok een graad of 60) dat we er volgend jaar al plezier van hebben.
Het gaat nu in de compostbak, daar mag het zich mengen met het groenafval dat er nu ook steeds bij wordt gegooid. En we gaan alvast een vak met mest vullen. Daar mag het de hele winter liggen tot we er in mei courgettes en pompoenen op kunnen laten groeien. Maar Ruud spit het ook wel onder, in de vakken waar volgend jaar kolen komen. Vooral niet in vakken waar uien, wortelen, bonen komen want die kunnen helemaal niet tegen deze verse mest. Maar kool blijkt er echt heel blij mee te zijn :-).
En dus maken we steeds meer vakken leeg, de laatste groenten oogsten en verwerken, het vak schoonmaken of spitten, mest of compost eronder en stro erop. Gisteren Parijse worteltjes geoogst, bietjes, peterselie en uit een verhoogde bak ook 2 winterrammenassen voor bij een bietensalade vanavond. Ze zijn nog niet heel groot, maar groot genoeg om al eens te proeven. De rammenassen mogen blijven staan tot in het voorjaar, we hebben ze in augustus gezaaid en kunnen ze de hele winter oogsten wanneer we willen, want winterrammenas heet niet voor niks zo, ze kunnen heel goed tegen vorst en mogen gewoon in de tuin blijven staan.
Dit was wel erg veel stro voor 1 tuindagboek, een berg stro, stro in verhoogde bak, stro in mest, en zelfs de rammenas ligt op stro. Om dan toch nog een beetje kleurrijk te eindigen nog maar eens een foto van een Salvia. Vorige week de microphylla uit de voortuin, deze week de x jamensis La Siësta uit de volkstuin. Ook deze bloeit al sinds mei, en nu nog steeds volop. De bloempjes zijn iets meer rokerig roze dan op de foto te zien is, maar ze geeft nog steeds kleur aan de tuin, terwijl andere planten al zijn verdwenen. Ze kan bloeien tot de vorst. Zou matig winterhard zijn maar overleeft hier in de vette klei toch gewoon elk jaar de winter. En ook belangrijk; de bloempjes en blaadjes zijn eetbaar, lekker in thee, ze ruiken en smaken natuurlijk wel wat naar Salie maar dan veel fruitiger, erg lekker (vind ik).
Je hebt het deze week druk, met al dat stro!! Succes.
Dag Diana,
Een vraag over het stro. Waait het niet weg als je de grond ermee bedekt?
Ik moestuintuinier nu vier jaar en bij mij op het complex zegt men dat de grond moet bevriezen (als het tenminste gaat vriezen deze winter -‘)). Met de stro blijft het toch warm?
Hallo Yvonne,
Grotere bonken kleigrond vriezen inderdaad kapot als het goed vriest. En ongetwijfeld blijft het minder koud onder stro dan kale grond. Maar als het een paar dagen onder nul graden blijft zal het stro de vorst niet meer tegen kunnen houden. Maar ik weet het ook niet, het is voor ons ook een nieuw probeersel. Ik zal alle voor- en nadelen en ervaringen op een aparte pagina gaan beschrijven komend jaar. In principe gaan wij niet meer elk vak spitten maar er gelijk compost en stro overheen gooien. Maar er blijven wat vakken waar de grond zo vast is dat we die wel moeten spitten of er mest onder moeten spitten. Hoe die grond bewerkbaar is (en trouwens ook de niet gespitte grond, ik durf het echt niet te zeggen. We gaan het maar ervaren :-).
groetjes,
Diana
Dank je wel voor je antwoord. Waait het stro niet weg als je het op de kale grond leg?
Ik ga ook eens proberen om de grond niet om te spitten. Ik tuinier in Zuid Limburg, de grond is lekker los. Dat komt ook wel denk ik omdat mijn man het vier jaar geleden heel goed en diep heeft omgespit.
Met een groet,
Yvonne
Hallo Yvonne,
Sorry, vergeten om je vraag in het vorige bericht te beantwoorden. Droog stro waait weg. En daarom ben ik blij dat het vandaag flink heeft geregend, want als het eenmaal nat is houden de strootjes elkaar vast en waait het amper nog weg.
In Zuid-Limburg is de kans heel groot dat je op zandgrond tuiniert en als dat zo, dan heb je veel minder last van het dichtslaan van de grond zoals dat hier op onze vette klei gebeurt. Maar elk nadeel heeft ook weer een voordeel, vette klei is voedzamer en houdt vocht beter vast dan zandgrond. Zo is er altijd wel wat :-).
groetjes,
Diana
Hoi Diane,
Ik heb dit najaar voor het eerst winterrogge op de lege percelen gezaaid (na verwijderen onkruid natuurlijk). Heb jij hier ervaring mee?
Gelukkig hebben wij de beschikking over een tractor waardoor we alles makkelijk kunnen omploegen/frezen/spitten in het voorjaar maar ik denk dat je het ook goed met de hand kunt omspitten. Dit zou als groenbemester en bodemverbeteraar moeten werken en omdat het zo hard groeit merk ik dat het nu ander onkruid geen kans geeft om te groeien.
Hallo Freya,
Ik wil ook een tractor 🙂
Wij hebben geen ervaring bij winterrogge maar ik snap wel wat je bedoelt. We hebben wel eens Phacelia gezaaid en dat gaat prima, alleen hebben onkruiden daar toch ook ruimte en tijd om ertussen op te komen. We hebben eens Westerwold’s Raaigras als groenbemester gezaaid en dat was wel echt heel erg dicht, daar kwam amper onkruid tussen op. Ik had verzonnen dat dit jaar weer eens te bestellen, weet nog niet voor welke vakken maar het heeft voor ons wel een meerwaarde ten opzicht van Phacelia (alleen komen daar altijd nog zoveel hommels en bijen naartoe en het bloeit zo lief – is ook wat waard :-)). Ik begrijp van jou dat winterrogge net zo dicht groeit als W. raaigras, ik ga het eens opzoeken in de zaadgids.
groetjes,
Diana
Goedemorgen,
Nou, als je me jou mail adres stuurt kan ik wat fotos sturen van het winterrogge als je wil?
Phacelia heb ik ook gehad vorig jaar in een zakje bijenmix zaad, komt nu overal terug, heel gezellig ja die bloementjes : )
Hallo Freya,
Hartelijk dank voor je aanbod. Maar lang leve internet :-), ik had al even gezocht en vond bijvoorbeeld dit:
http://nutstuin.nl/tuin15/index.php?option=com_content&view=article&id=127:201110&catid=25:2011cor&Itemid=50
Want ik was bang dat het wellicht zaden achter zou laten (als je googled op de Latijnse naam voor winterrogge – Secale sereale – vind je foto’s van de bloeiende planten), maar net als bij Westerwolds Raaigras is de tijd tekort en het weer te koel en de dagen te kort om haar te laten bloeien.
Mijn mailadres kun je trouwens altijd vinden op de pagina van de zadenlijst hoor. Maar ik weet nu wel hoe ze eruit ziet (eigenlijk hetzelfde als Westerwolds Raaigras, maar iets lichter van kleur).
groetjes,
Diana
Ik volg een cursus natuurlijk tuinieren en heb 30 botten stro verspreid met een dikte van 20-30cm om de grond te bedekken tegen het seizoen volgend jaar. Ik heb eerlijk gezegd nog niet echt iets van weggevlogen stro opgemerkt. Eens het nat is, beweegt het zelfs amper in de wind.
Hallo Diana,
na een moestuinjaar met vreselijk veel woelmuizen en de daarbij horende schade + phytophtora in aardappelen en tomaten toch nog redelijk tevreden over de opbrengst in de tuin. We eten nu nog steeds dagelijks vers, deels door het mooie warme najaar. Ik wil je bedanken voor je goede en volledige informatie die ik goed kon gebruiken bij het aanschaffen van een kas. Waar jij nu druk doende bent in de “strohandel” hihi, zijn wij bezig met het bouwen van een kas. Deze aangeschaft bij van Wijk welke jij ook noemt op je kasseninfo. De fundering zit erin, alles mooi op hartmaten van de kas. Ik heb de schuine kas gekozen, twee ramen erin, schuifdeur en aan de achterzijde heb ik ook gekozen voor een planttafel. Kortom, het is herfst, de winter staat voor de deur, maar volgens mij hebben tuinierders altijd voorjaar en zomer, in ieder geval in hun hoofden. Plannen te over, maar nogmaals dank voor het delen van jouw ervaringen,
veel plezier en succes met je stroproject, ik verheug me op je zadenlijst en zal zeker nogmaals bestellen,
groetjes, Hetty.
Hoi Hetty,
Van harte gefeliciteerd met je kas! En op zo’n mooi moment, de hele winter de tijd om goed te plaatsen, in te richten, plannen te maken, etc. En dan lekker in januari erin gaan zaaien. Tenminste, zo doen wij dat :-). Ik zie het nu al voor me, in januari vorst overdag, zonnetje erbij, en met de kasdeur dicht daardoor wel 17 of 18 graden. Heerlijk om dan prei en uien voor te zaaien, sla, rucola, lathyrussen, koudekiemers, etc.. Met een kas kun je al vroeg in het jaar heel veel voorbereiden en voorzaaien.
Veel plezier met het maken van alle plannen en de eerste zaaisels die er ongetwijfeld in zullen gaan groeien!!
Diana
Ik heb afgelopen jaar met stro gewerkt en het voedt de bodem heel goed. Van bijna geen enkele regenworm naar een flinke toename van regenwormen.
Het enige nadeel vond ik dat er grassen tussen groeiden (of is het tarwe??)dat tussen de planten groeide. Al weet ik niet zeker of dat nog in de nieuw aangevoerde grond heeft gezeten.
Ik ga nu zaagsel als mulch gebruiken, dat onder andere uit het kippenhok komt.
Verder gebruik ik ook bruin karton om stukken met veel onkruid tegen te gaan, en dat werkt ook prima en voedt ook de bodem. Ik heb ook houtsnippers als mulch gebruikt om de grond te verbeteren, ook dat werkt .
Mijn probleem is nog steeds dat ik op klei werk die nog heel wat voeding/ compost kan gebruiken. Daar heb ik nog wel wat werk aan.
Ik ben nu voor het tweede jaar bezig met de moestuin. De opbrengst was ondanks de zware grond redelijk te noemen.
Hallo Francoise,
Dankjewel voor het delen van je ervaring. Het gras is inderdaad tarwe (of een ander graan), dat hadden we al ondervonden bij de teelt in de strobalen dit jaar, daar kwam ook heel veel van op in de eerste weken.
Wij hebben onze tuin sinds 1988 en hebben elk jaar compost en mest ondergespit. En zo is de structuur van onze vette klei al heel veel verbeterd. Maar klei blijft klei, als we hier in natte perioden veel op de grond lopen lopen we het ook weer vast. Misschien kun je eerst compost over de grond verdelen en dan het stro/zaagsel/compost erover verdelen. Als het goed is doen de wormen dan de rest, zij zullen de compost moeten vermengen met de grond en de structuur zo beter maken. Maar daarvoor is er ook luchtigheid in de grond nodig, als het zo vast is als natte, vette klei kan zijn, dan is het lastig werken voor wormen (en andere beestjes natuurlijk :-)).
Veel succes ermee!
Diana
Hoi Diana,
Ik vind jouw site/blog erg interessant om te lezen!
Mijn vriend en ik zijn pas dit jaar begonnen (eerder wel enkele planten, maar nooit een moestuindeel) en hebben nu ook bijna een kas in de tuin staan.
Ik doe erg veel inspiratie op uit jouw stukjes en alle tips op de site :).
Groeten,
Ilse
Hallo Ilse,
Allereerst gefeliciteerd met jullie eerste moestuinjaar en aanstaande kas!
En leuk om te horen dat je handige informatie op de website kunt vinden.
Veel plezier in jullie volgende moestuinjaar (met hopelijk een even mooie zomer, dat scheelt altijd al de helft :-))
Diana
Hallo Diana en Francoise,
Ik heb een deel van mijn tuin in verband met tijdgebrek afgedekt met bruin karton. Het heeft best goed gewerkt tegen onkruid. Alleen distels en heermoes (paardenstaart) trekken zich er niet zoveel van aan. Ik vraag me af of ik nu het karton moet laten liggen tot het voorjaar en is het dan voldoende vergaan? Of moet ik er paardenmest overheen gooien? Daarmee zal het karton wellicht sneller vergaan en de paardenmest zorgt ook meteen voor bemesting. Of moet is dat dan in het voorjaar onderwerken? Met andere woorden ik weet het gewoon even niet…
@ Diana, ben je van plan het stro onder te werken in het voorjaar?
Hallo Marieke,
Ik vrees dat ik je niet kan helpen met je vraag, het wordt ook eerste ‘karton’-jaar en ik ben benieuwd hoe het karton er over 3 maanden, 6 maanden en 12 maanden zal zijn en wat ik er dan mee kan. Met paardenmest op het karton zal het wellicht sneller vergaan, maar het zal dan ook stikstof uit de bodem gaan opnemen om te kunnen composteren. Ik denk dat ik zelf zou kiezen om het karton zo lang mogelijk te laten liggen en dan maar op de composthoop te gooien, en paardenmest altijd onder de grond te werken, zodat daar het bodeleven voor vertering kan zorgen. Wij gaan dus ook het stro niet onderspitten, want ook dat zou stikstof uit de bodem nodig hebben. Boven zal alle stro niet snel composteren/verteren, daarvoor heeft ze niet de juiste eigenschappen (mest met stro samen kan dat veel beter). We laten het stro zoveel mogelijk liggen volgend jaar, alleen als het in de weg gaat liggen (bij groenten die er niet goed langs kunnen groeien) halen we het weg en dan mag het op de composthoop.
groetjes,
Diana
Hoi Marieke en Diana,
Ik gebruik het karton vooral op de stukken waar geen groenten staan. Het vergaat langzaam en gaat langzaam op in de bodem.
Heermoes heeft gewoon na 3 of 4 maanden een nieuwe laag karton nodig. Ik ben ook nog aan het experimenteren.
Ik laat het gewoon liggen tot het voorjaar, dan is het door het weer al grotendeels vergaan denk ik.
Groetjes Francoise
Hallo Francoise,
Dankjewel voor je feedback. Leuk en leerzaam om van verschillende mensen verschillende tips en methodes te lezen!
groetjes,
Diana
ha Diana,
Leerzaam stuk over je stro-experimenten!
Wij gaan het dit najaar ook anders aanpakken, nadat was gebleken dat het spitten eigenlijk weinig oplevert op onze klei en wel veel (tijd/energie) kost.
Ik ga nu een aantal manieren uitproberen en kijken hoe het uitpakt.
Op het vak waar uien en knollen komen staat nu nog Phaecelia te bloeien. Komend weekend gaan we dat in de grond werken (als de bijen dat goed vinden althans – mijn man is al eens gestoken toen hij iets met de Phaecelia wilde doen…), samen met paardenmest.
Op het vak waar kapucijners en peulen komen heb ik mosterdzaad gezaaid – dat blijft staan / vriest kapot. In het voorjaar maak ik de grond los. Bemesten doe ik daar niet.
De helft van het aardappelvak krijgt dit najaar alleen paardenmest, zoals gebruikelijk. De andere helft ga ik ook nog bedekken met een mengsel van bladeren en compost. (Blad is gratis op te vegen :-))
Op de meeste andere vakken staan nog/al teelten (boerenkool, tuinbonen, veldsla, knoflook, prei). De stukken die braak zouden komen te liggen ga ik nu maar bedekken met stro! Ze zullen wel raar opkijken op het complex, want een tuin is pas ‘winterklaar’ als hij keurig grofgespit is, met alleen de boerenkool en aardbeien nog groen 🙂
Nogmaals bedankt voor de tips en groeten,
Christa
Hallo Christa,
Ja ook hier zal er zo links en rechts wel vreemd worden gekeken, uiteindelijk hebben we zelf tenslotte ook 20 jaar gewoon alles omgespit in de winter, en Ruud vindt het stro ook niet mooi, vindt goed gespitte grond (met van die mooie donkere plakken, allemaal dezelfde kant op) veel mooier. Het wordt dus nog wel een kleine omslag in het denken. Grootste discussiepunt is op dit moment nog de kas. Wij gaan vooral stro en karton gebruiken, maar natuurlijk is blad, compost, mest, houtsnippers of wat dan ook heel leuk om te proberen, en vooral ervaren wat de beste manier voor welke tuin is. Leuk!
Diana
Hallo Diana,
Mijn stro is al jaren ingebed tussen planken een echt ” strobed” dus op vragen van de “echte” tuinierders zeg ik altijd .
Oh dat is de paddock voor de pony die nog komt.
:-). Als ik dat hier zou zeggen schrikken ze zich een hoedje 🙂
Diana
Hallo Diana en iedereen erover denkt om alle kale bodem met stro te mulchen,
Dit is het principe van met de natuur mee tuinieren, in plaats van er tegen in door bijv. te spitten. Ik wil iedereen aanraden om een hele goeie site op dit gebied te bezoeken. Vorig jaar ben ik op deze manier mijn tuin gaan “omturnen” en ik ben heel blij dat ik hiermee in aanraking ben gekomen. Het doet de grond enorm goed en als je alle info erover leest is het eigenlijk zo logisch om op deze manier te werk te gaan. het adres is: http://blog.natuurlijkemoestuin.be/ en ik kan het iedereen aanraden. Neem de moeite er meer over te lezen en schrijf je in voor de nieuwsbrief. Het is de moeite waard!
Groetjes, Marian
Hallo Marian,
Hartelijk dank voor de tip/link!
groetjes,
Diana
Hall Diana,
Wat een verandering met dat stro e.d. Ik ben het ook aan het proberen met karton en houtsnippers erover uitgestrooid. En een stuk perceel afgedekt met maaigras.
Ik moet wel, mijn man heeft een tennisarm op het moment, en ik kan wel een stukje spitten, maar niet zo veel, dus we proberen het gewoon eens.
Diana, ik heb nu twee jaar in de kas tomaten gehad, wel een beetje verdeeld over de ruimte, maar toch kom ik nu wel in de problemen denk ik met de wisselteeld, hoe doe jij dit? Ik heb de kas vandaag goed losgemaakt en onkruid vrij, wat paardenmest erdoor gewerkt, maar ik weet niet goed raad hoe ik dit nu komend seizoen moet aanpakken met de tomatenplanten . Heb jij een tip misschien? B.v.d. groetjes, Inge
Hallo Inge,
Leuk! Ik ben benieuwd wat jij er van gaat vinden! Hier in ieder geval al enthousiast begonnen om de berg stro weg te werken :-).
Over je vraag: in principe houd ik geen wisselingsschema aan in de kas, omdat het nu eenmaal een erg krappe ruimte is. Ik zet wel elke jaar de komkommerplanten tegen een andere kant van de kas aan, maar tomaten, paprika’s en pepers groeien hier maar gewoon elk jaar min of meer naast elkaar. En om die reden spitten we eens per 3 of 4 jaar 1 spade diep de grond uit de kas en vervangen die door gezonde grond van buiten (waar geen vruchtgewassen, aardappelen of planten met schimmels/ziekten hebben gestaan).
Komend jaar gaan we voor het eerst eens proberen om in ieder geval zoveel mogelijk peper- en paprikaplanten in potten in de grond in te graven. Met tomaten doe ik dat liever niet (omdat die zo’n breed/groot wortelgestel maken), maar misschien, als ik potten genoeg heb, toch ook wel eens een paar planten proberen. Kijken wat het wordt :-). Je zou ook kunnen overwegen om de tomatenplanten in een groeizak te planten (een plat neergelegde zak potgrond).
groetjes,
Diana
Hallo Diana,
Bedankt voor je reactie, ik ga me nu ook maar niet te druk maken waar ik mijn tomatenplanten zal poten, ik probeer ook niet te veel op hetzelfde plek, maar ik vind de tomaten het aller leukst, vooral wat verschillende rassen.
Ik heb afgelopen zomer geen ziekte in mijn kas gehad, dus we zien het wel.
Ik ga morgen ook nog stro leggen over een stukje land, dus van alles wat.
Ik laat je het wel weten hoe dit verloopt.
Veel tuinplezier nog deze laatste mooie dagen!
Groetjes Inge.
Wat een geweldige tips allemaal! Sinds twee maanden heb ik een tuin en ben er elk weekend wel te vinden, veel werk, maar erg leuk. Ik ga ook proberen om via twee maneges een lading mest te regelen, ik ga medetuinders op het complex oproepen om mee te doen in plaats van zelf met een kruiwagen of emmer mest te gaan halen…
Hallo Hannah,
Dankjewel! En gefeliciteerd met je tuin!
Tuinieren is sowieso veel harder werken dan wat heel mensen denken :-).
Veel succes met het regelen van mest, en natuurlijk je eerste moestuinjaar!
groetjes,
Diana