Bewaren

Ik wilde vandaag een uitgebreid blog schrijven, had genoeg te vertellen en er ook tijd voor. Maar terwijl ik in een overvolle bonbonwinkel (geen kerst hier zonder slagroomtruffels) op mijn beurt stond te wachten keek ik snel even naar een appje dat binnenkwam.

Het was een foto van de mestkar; zo waarschuwen we elkaar telefonisch even als er mest is gebracht. Ik heb zowaar nog even netjes op mijn beurt gewacht (ook met het idee dat het morgen misschien nog drukker in de bonbonwinkel zou zijn). Maar daarna snel naar huis; oude spijkerbroek, warme jas en modderige tuinschoenen aan en snel op de fiets naar de tuin.

Zoals altijd moesten geïnteresseerden er snel bij zijn want een volle mestkar lokt letterlijk en figuurlijk ‘vliegen naar een hoop stront’ 🙂 . En dus was ik bijna te laat, en dat alles door een doosje truffels. Maar gelukkig werd ik nog fijn geholpen door wat tuinburen en kon ik toch 12 volle kruiwagens mest bemachtigen.

Eigenlijk heb ik er nog geen plek voor; het ‘niet opruimen’ en de tuin een schuilplaats voor allerlei insecten en andere dieren laten zijn heb ik dit jaar bijna tot kunst weten te verheffen. Omdat ik er nog niet aan toe ben gekomen maar ook omdat 2023 het natste jaar sinds het eerste weerbericht lijkt te worden (werd gisteren verteld, weer een nieuw en onwenselijk knmi-record), en voor m’n gevoel viel een groot deel van die regen in de afgelopen 8 weken. Maar door de afgelopen droge dagen heb ik wel een beginnetje kunnen maken met opruimen. En kon ik nog even oogsten wat ik onder onkruid, tussen lege emmers, naast tonkinstokken, etc. vond. Zoals bleekselderij en knolselderij.

Voor de bleekselderij was het duidelijk te laat; het mooie was eraf en ik moest ook flink wat wegsnijden maar wat er nog goed was zit nu in ieder geval in reepjes in de vriezer. De knolselderij, toch een naast familielid, kan duidelijk veel beter tegen kou en natte omstandigheden (hoewel ook daarvan altijd wordt gezegd dat je ze het beste oogst voor de eerste serieuze vorst, en die ga ik daarom volgende week oogsten en invriezen).

Verder groeien er nog verschillende soorten kool in de tuin, wat pluksla, een paar kropjes radicchio, ik zag nog wat bieten, en snijbiet natuurlijk. In de kas (ik was dit jaar te laat) staan jonge zaailingen van peterselie, selderij, rucola, mosterdblad, palmkool, etc. Daar kan ik nu niet veel van oogsten maar uit ervaring weet ik dat die jonge plantjes in januari voorzichtig weer gaan groeien, wanneer het langzaam wat langer licht wordt (en hopelijk ook af en toe zonnig).

We eten dus nog uit de tuin, we eten uit de vriezer, maar we vriezen ook nog in. En verder staat er nog een krat met aardappelen in de schuur en een emmertje met knoflook. Dit jaar helaas geen uien en prei van eigen tuin; na 3 jaren met veel preimineervlieg-problemen besloten we om eens een paar jaar over te slaan. Jammer, maar we hopen dat eventuele larven die in de grond overleven nu geen nieuwe waardplanten meer vinden en het opgeven.

Wat warmer op een slaapkamer staat een kratje met zoete aardappelen, en daar staat ook het inmaakrek. Er wordt flink van gebruikt: elke week een pot jam, soms een potje zoetzuur, af en toe een nieuwe pot sambal en zeker eens per week een pot tomatensaus.

En in het rek ernaast staan onder andere onderzetters waar pompoenen op liggen.

En oude eierdoosjes gevuld met Ponderosa-tomaatjes.

Ik heb nog een testje gedaan met de Emalia-tomaatjes: de laatste hebben het nu duidelijk begeven. En dat is in bewaarpotentie ongeveer gelijk aan rassen als Mount Vesuvius, Black Keeper en andere ‘bewaartomaatjes’ die ik teelde. Heel handig want dan heb ik toch tot december nog tomaatjes van eigen tuin. Maar de Ponderosa-tomaatjes leven nog steeds, allemaal, ook de tomaatjes die in een open rekje aan de tros liggen.

De smaak is niet fantastisch meer, ik ben geen wetenschapper en weet niet hoe het precies werkt maar het zoet en zuur gaan voor een groot deel verloren. Waar de smaak in de nazomer nog fruitig en friszoet was, is die nu een beetje vergelijkbaar met gewone supermarkttomaten. Maar dan toch in ieder geval nog steeds van eigen oogst uit eigen tuin, en prima voor in salades, salsa, in stoofschotels, etc.. Tot nu toe de beste bewaartomaat die ik teelde (er zijn er 2 die ik eerder teelde en die ook tot in het nieuwe jaar bewaard konden worden – Khutoskoy Zasolochnyi en Granny Smith – maar die waren allebei heel hard en de smaak leek bijna meer op die van een tomatillo.

En zo komen we qua groenten de winter wel door. En het fruit zit dus in potten, net als de gember op siroop en de tomatenchutney, zoetzuur van courgette, etc. En het geldt ook voor de vorige maand geoogste smeerwortel; die heb ik schoongemaakt, gedroogd en in amandelolie gezet. Het grootste gedeelte gebruik ik zo (bij droge handen, schaafwondjes, spier- en gewrichtspijn, etc.) maar van een deel ga ik met behulp van bijenwas zalf maken, en heel fijn vind ik zelf ook de lippenbalsem van smeerwortelolie.

Tijdens de komende feestdagen zullen we veel plezier van al die bewaarde groenten, vruchten, etc. hebben, en natuurlijk ook weer in het nieuwe jaar.

Tot slot nog even voor de mensen die er interesse in hebben; ik hoop ergens rond de jaarwisseling de zadenlijst klaar te hebben en op de website te zetten.

Maar eerst kerst vieren. Bij deze wens ik iedereen heel fijne kerstdagen en een gezellige jaarwisseling!!