Planten of wachten
Over 2 weken is het IJsheiligen. Niet dat dat betekent dat er vanaf dat moment helemaal geen nachtvorst meer voorkomt, ik kan me jaren herinneren dat het toch eind mei plots nog eens sneeuwde en de temperatuur flink daalde, en zelfs een keer een kort moment van vorst aan de grond begin juni. Maar dat zijn wel uitzonderingen, over het algemeen kunnen we er vanuit gaan dat de kans op nachtvorst binnen 2 weken snel kleiner wordt.
En dus kijk ik nu elke dag naar de weersvoorspellingen, en dan vooral naar de nachttemperatuur. En voor Spijkenisse lijkt die dit weekend nog een dipje te krijgen, met 3 graden van zaterdag op zondag (en dan kan ik me voorstellen dat het dichtbij de grond een graadje kan vriezen…… en kan ik ook bedenken dat het in het noorden en oosten van Nederland nog wat kouder wordt).
Ik wil heel graag uitplanten; we hebben 3 kassen vol met zaailingen in potjes en tray’s staan. Het gros daarvan is echt wel groot genoeg om uitgeplant te worden (zie de foto van bloemenzaailingen bovenaan dit blog). Maar wil ik dat perse dit weekend doen of wacht ik dan nog even? Dat ligt natuurlijk aan de soorten: snijbiet, bietjes, raapjes, erwten, sla en rucola zijn al uitgeplant. Maar er staan ook nog heel veel soorten in de koude kas, en thuis.
Niet alleen de kou kan ervoor zorgen dat ik nog even wacht met verhuizen, hetzelfde geldt voor zon en wind. Ik zie op internet akelige foto’s van verbrande zaailingen voorbijkomen. In huis is het relatief donker, zelfs ook in een zonnig raamkozijn (uiteindelijk komt het licht toch maar van 1 kant – de raamkant). Als zaailingen vanuit het ‘donkere’ huis in een week met volop zon buiten of in een kas worden gezet kunnen ze zo ernstig verbranden dat ze het amper of niet overleven. Zeker als er dan ook nog een schrale wind staat. Een ietwat bewolkte week met gemiddelde temperaturen is altijd de beste periode voor het verhuizen van planten en zaailingen.
En dus probeer ik voorzichtig te zijn. Ik neem toch de courgettezaailingen maar niet op de fiets mee naar de koude kas, want volop zon en windkracht 4. En ik ga vandaag de Dahlia’s, die ik voorgetrokken in potten buiten op een tafel had gezet om af te harden, voor dit weekend toch weer even terug in de kas zetten.
In de tuin komen de eerste aardappelen boven de grond; daar ga ik in de namiddag even potjes ondersteboven overheen zetten (en morgenochtend er voor voldoende licht en lucht weer af halen, en morgennamiddag er weer overheen zetten), om eventuele nachtvorstschade dit weekend te voorkomen.
Het betekent ook dat we er de komende dagen nog even wat werk aan hebben want al die verschillende zaailingen op verschillende plaatsen moeten wel water krijgen. Daarnaast vul ik na het watergeven ook alle gieters en emmers die we hebben met water en zet die in de kas, in de hoop dat de zon nog even schijnt, het water opwarmt en die warmte in de nacht wordt afgestaan aan de koude lucht rond alle zaailingen en planten in de kas.
En in de kas is het al wel lekker warm. Als het koud en grijs is, is de lucht er net zo koud. Maar de zon heeft door al het mooie weer van de afgelopen 2 maanden de grond al flink opgewarmd. Sterker nog: de tomaten, pepers en paprika’s die nu in potjes in de kas staan warmen overdag (als de zon schijnt) flink op, maar koelen in de nacht sterk af. We zijn begonnen met het uitplanten in de kas, omdat de volle grond er al warm genoeg is en er minder grote verschillen tussen dag en nacht zijn.
Ook dit weekend gaan we door met het uitplanten van tomatenzaailingen. En aangezien we na het weekend buiten volop uit gaan planten kunnen we nu wel alvast voorbereidingen treffen: we hebben de bonenstokken alvast gezet, het vliesdoek rond de doperwten weggehaald, de mest met stro opzij geschoven zodat de grond wat op kan warmen (mest/stro dat nog niet verteerd is gaan we later als mulchlaag tussen de zaailingen terug leggen).
En verder ben ik druk met het maken van mijn eigen plantenvoeding (ondertussen heb ik het recept en de ervaring tot nu toe op deze pagina geschreven en ga ik die pagina de komende weken bij elke stap bijwerken: Zelf plantenvoeding maken). En verder vermaak ik me met het het zaaien van courgettes en pompoenen, met het opruimen van zakjes gezaaide zaden en het uitzoeken van soorten die ik nog kan gaan zaaien. En ik pluk elke week de aangetaste bladeren van de door krulziekte aangetaste perzikboom. En natuurlijk tiert het onkruid ondertussen welig. En we oogsten en eten sla, en de eerste groene asperges. Toch voelt het een klein beetje als stilte voor de storm; de tuin is nu nog voor 50% leeg maar zal volgend weekend (wanneer de nachttemperatuur richting de 9 graden lijkt te gaan) vol zijn. Eigenlijk wel goed dus, even relatieve rust voor een drukke week aanbreekt!
Tot slot van dit blog heb ik nog een verzoek voor mensen die in Amsterdam moestuinieren (en dat mag ook in eigen tuin zijn). Ik kreeg via instagram de vraag van student Romee of ik Amsterdammers wilde vragen of zij een korte vragenlijst in zouden willen vullen.
Het gaat om een onderzoek naar de relatie tussen moestuinieren en gezond(er) eten. Ik heb aangegeven dat het jammer is dat het alleen voor Amsterdam wordt onderzocht want ik denk dat er wel een overeenkomst is tussen het gros van de moestuinders (in Nederland maar zelfs over de hele wereld). Ik wil ook niet vooruitlopen op de resultaten van het onderzoek maar ik denk dat de meeste moestuinders wel iets gezonder eten. Want ik moet gelijk aan Ruud denken, die bij een bijna doorgeschoten bloemkool zegt: “Gooi weg”. Maar waarbij ik dan gelijk bedenk dat ik de zaden in augustus heb gezaaid, de zaaisels en zaailingen zo vaak water hebben gegeven, in oktober heb uitgeplant, vanaf februari weer water en voeding heb gegeven, beschermd tegen rupsen en slakken, dode bladeren heb afgebroken, elke paar dagen even heb gekeken hoe het met de kool ging……..natuurlijk eten we haar op!! Als ze heel lelijk, doorgeschoten, verkleurd, aangevreten of wat dan ook is kan ik de goede delen er vanaf snijden en nog bijvoorbeeld in een curry of soep gebruiken. Na zolang te hebben verzorgd ga ik zeker geen bloemkool weggooien. En zo kan ik nog heel veel voorbeelden opnoemen: van de overdaad aan boontjes waardoor we altijd wat meer bonen eten dan wanneer ik ze zou kopen, tot de tomaten uit eigen tuin die zoveel lekkerder zijn dan die uit de winkel dat we er vanzelf meer van eten (en daardoor dus automatisch ook wat minder vlees, pasta, dessert, etc. eten). Er is maar 1 tegenwicht, en dat is dat we zoveel groenten eten dat ik soms (zeker niet altijd) de neiging heb om er weer eens wat anders mee te maken, en daar komt dan heel vaak wel olie, room, boter, kaas, noten, spekjes, etc. bij om de hoek kijken :-). Afijn, mocht je in Amsterdam wonen, dan hoop ik dat je Romee wilt helpen en de korte vragenlijst via de link in wilt vullen.
Tot slot van dit blog nog 1 foto, van de snijbiet die in de kas nu doorschiet. En dat komt mooi uit, want dan hoef ik me niet schuldig te voelen dat ik de planten er dit weekend uit ga halen, ik heb de plaats in de kas nu snel nodig voor de tomaten, paprika’s, komkommers, etc.
Hallo, Diana,
Wat is het weer Heerlijk als op vrijdagavond jouw blog weer op de mail binnenkort, ik kijk er altijd erg naar uit
Dit jaar gebeurt er iets in mijn moestuin matje wat nog nooit is gebeurt. De mussen vreten alle bladeren van mijn tuinbonen op, laten de bloemtrossen zitten alleen de bladeren. De Jonge planten waren eerst allemaal beschermt maar alle tuinbonen staan in volle bloei en dan verwacht je dit toch niet, ook de doperwten die begonnen te bloeien zijn finaal gesloopt en heb ik inmiddels maar verwijderd,
Verder doen alle zaailingen het erg goed en geniet ik van de peper/paprika/tomaten plantjes waarvan ik zaad gekocht had bij jouw .wat betreft gezonder eten met een eigen moestuin, dat geloof ik wel, daarnaast is het ook nog eens veel smakelijker dan groente uit de winkel. Daarnaast kun je er het hele jaar van genieten, neem ik alleen de rabarber maar als voorbeeld.
Groetjes
Hallo Margrie,
Wat bijzonder! Hier hebben we helaas geen mussen, ik heb ze al zeker 15 jaar niet meer in de straat of op het tuinbouwcomplex gezien (gelukkig nog wel heggemussen). We hebben hier heel veel verschillende soorten duiven, alle soorten meesjes, roodborstjes, groenlingen, kauwen, eksters, vinkjes, etc. En steeds meer halsbandparkieten, en de merels komen gelukkig nu weer terug. Maar de mussen komen hier al zo lang niet meer dat ik niet weet of het normaal is dat ze van groenten eten. Als ik googel lees ik dat ze zaden, granen, insecten, bessen en bloemknoppen eten. Dat laatste is wel bijzonder. Misschien missen ze iets in hun ‘dieet’ en zijn er bepaalde insecten nog niet die ze normaal gesproken nu eten, of iets dergelijks. Ik hoop dat iemand anders je kan vertellen of het wel vaker voorkomt dat mussen doperwten- en tuinboonbladeren eten.
Goed om te horen dat de zaden van tomaten, paprika’s en pepers goed zijn gekiemd! Ik hoop dat je er een prachtige en vooral heerlijke oogst van krijgt!
groetjes,
Diana
Ze hebben behoefte aan water en als dat er niet is eten ze van de verse blaadjes.
door de kou hadden de mussen echt honger, dus moesten ze wel eten wat ze vonden om de nachten te overleven, hier zo dertig mussen of meer per dag;) samen met merel, roodborst, heggemus, kauwtje en turkse tortel
Dag Margie, Mussen hebben nogal eens dorst dus is het goed om water te voorzien in de tuin. En wat wij doen tegen vraat van mussen is enkele warmoesplanten ter beschikking stellen aan hen tegen bij de haag waren ze gezellig kwetteren. Ze zijn dol op de bladeren. Zo blijven ze misschien van de andere groenten?
Hallo Margrie,
Dat klinkt als een bekend verhaal. Waar ik vroeger woonde, had ik een kleine moestuin achter het huis. Het waren van die soort Makkelijke Moestuin bakken geplaatst op een terras. En bij de klimrekken had ik rijspeulen en sugar snaps. Nou, maar dat was in trek bij veel mussen die alle toppen opaten en gewoon de boel vernielden. Dat leek mij ook heel raar en vooral vervelend. Ik had alles onder de netten, maar ja, de toppen dan niet. Ik had ook van die speciale linten en uilen gekocht om de vogels af te schrikken. Het hielp niet. Dus het gebeurt wel vaker, zo te horen.
Groetjes,
Lili
Als beginnende moestuinier met- sinds een maand – een kas, steek ik enorm veel op van je blog en website. Bedankt!
Bij mij hebben in de kas ook een paar plantjes last van zonnebrand- toch te snel van de donkere bak in de kamer naar de zonnige kas geplaatst dus.
Maar ik zet dit weekend de snijbiet, rucola, erwten en sla plantjes alvast in de volle grond!!
Hoi Diana,
op buienradar zie ik de komende 14 dagen dat de nacht temp. niet onder de 6 graden
gaat bij ons in Rijpwetering. Ook zie ik de komende 14 dagen geen regen, en dat vind
ik minder leuk, eant dat betekent weer sjouwen met gieters.
Hallo Diana,
Ja hoor, wij hebben mussen in overvloed. Ook hier de blaadjes van de tuinbonen aangevreten. En na het uitplanten van de sugarsnaps en de blauwschokkers was het zo snel raak: alle topjes werden eruit gepikt. Zelfs nadat we een net hadden gespannen konden ze nog een gaatje vinden waar ze met z’n tienen door naar binnen vlogen, even lekker aten en vervolgens niet meer wisten hoe ze eruit moesten. Een aardige ravage!
in de kas weer een paar slaboorders gehad en onze jonge pup vond de toppen van de asperges die boven de grond kwamen ook wel de moeite waard.
Ach ja het moestuin leven gaat niet altijd over rozen….
Hi Diana,
Leuk stukje weer! Mede dankzij jouw website en de hierop opgedane kennis ben ik vorig jaar benaderd door de Libelle (n.a.v. onze Instagram pagina & posts) om een stuk in hun blad te schrijven over moestuinieren en bijv. de beginnersfouten die wij hebben gemaakt/tegen aan zijn gelopen. Bij deze dus nog mijn dank voor alle kennis die je op deze website deelt, mede hierdoor is mijn passie & liefde voor moestuinieren ontstaan en inmiddels uit de hand gelopen 😉
Vraagje; je schrijft in het stukje hierboven dat je het al aandurft om je tomaten- en peperstekken in je kas(sen) uit te planten, zou je de komkommers in je kas nu ook al aandurven? Momenteel worden mijn komkommerstekken erg groot maar twijfel ik..
Daarnaast zitten mijn tuinbonen momenteel ramvol met bloemen, alleen heb ik het idee dat de plant qua groei stilstaat, is dat voor volgend jaar op de een of andere manier te voorkomen (mits de bloei nu daadwerkelijk de groei belemmerd)?
Thanx in advance!
Hallo Jos,
Wat leuk dat je je moestuinervaringen in het tijdschrift Libelle gaat beschrijven!!
Heel veel plezier en succes met het schrijven!
Over je vragen:
Ik ben met komkommers en meloenen altijd wat voorzichtiger, voor m’n gevoel zijn ze net iets gevoeliger voor de combinatie van kou en natte grond. Maar ik heb ze toevallig gisteren van thuis mee naar de koude kas in de moestuin genomen. Hier worden voor de komende nachten tempareturen rond de 5 graden beloofd en dat vind ik prima. Voor de gebieden waar er nog 2 graden wordt voorspeld zou ik zelf nog even die laatste koude nachten wachten en ze volgend weekend brengen want dan loopt de nachttemperatuur nog wat verder op en dan is het ondertussen al dichtbij ijsheiligen.
Ik weet niet of de bloei de groei van je tuinbonenplanten remt, mijn ervaring is dat tuinbonen prima kunnen bloeien en tegelijkertijd doorgroeien. Het kan ook aan het ras liggen, er zijn rassen die wat lager blijven (het ras Stereo werd hier bijvoorbeeld niet veel hoger dan 60 of 70 centimeter terwijl het ras De Monica wel ruim een meter hoog werd. En anders kun je denke aan wat stikstoftekort in de grond maar ik weet natuurlijk niet hoe en met wat je je tuin voedt en op welke grondsoort je tuiniert. En tot slot kan ik nog bedenken dat het aan de omstandigheden zou kunnen liggen: het was weer een vreemde winter, met weinig vorst maar het is hier zo lang kletsnat geweest dat nuttige stoffen uit de grond zijn uitgespoeld en de afwisseling tussen een warme maart en juist weer koude april kan ook nog invloed hebben. De droogte zal nu ook niet meehelpen.
Er is dus helaas geen pasklaar antwoord maar ik hoop dat je hier iets aan hebt!!
groetjes,
Diana
Hi Diana,
Ik heb de komkommers in het weekend ook naar de kas overgebracht om af te harden, woon in Zeeland dus de nachttemperaturen zijn wat milder, maar met daadwerkelijk uitplanten wacht ik nog een week dan, kan geen kwaad nog even te wachten.
Wat betreft de tuinbonen zijn het de Driemaal Wit ‘Double Red’ / ‘Crimson Flowered’ van Vreeken. Ik teel dus op klei maar inmiddels allemaal in verhoogde bakken, voeding o.a. d.m.v. wormencompost, stro als mulch en door de grond gewerkt om meer luchtigheid te krijgen, die Zeeuwse klei is mega compact. Toevallig gisteren even kleine inspectie gedaan maar kan nu toch ook wat groei zien. Ik zal ze in ieder geval een waterbeurt met brandnetelgier geven, ik heb rondom de tuinbonen stro liggen dus die zullen ook wat stikstof onttrekken aan de grond. Wat is jouw mening over de plant afstand, ik zie dat jij 15 cm hanteert in je tabel, is dit dicht op elkaar zetten ergens goed voor? Ik zou juist denken dat meer afstand luchtigheid & licht voor de plant geeft.
Succes dit seizoen, ben benieuwd naar je volgende blog!
Jos
Hallo Jos,
De plantafstand varieert natuurlijk ook nog wel iets naar gelang het ras maar met gemiddeld 15 centimeter is mijn ervaring dat de planten genoeg wortels kunnen maken om goed te groeien, terwijl de opbrengst ook heel hoog is. Het is altijd een beetje zoeken naar de balans tussen plantafstand voor gezonde planten/groei en toch ook een goede opbrengst in de beperkte ruimte van een moestuin :-). Maar in dit geval zie ik dat de meeste boeken toch ook een plantafstand van 15 centimeter aanhouden (ik houd alleen een wat krappere rijafstand van 50 cm aan, in plaats van 70 tot 75 centimeter die de meeste tabellen adviseren).
groetjes,
Diana
Hoi, wij hebben een volkstuintje. Een paar jaar op gewerkt, maar door tijdgebrek is deze op dit moment overwoekerd met onkruid. Ik ga het overnemen. Tot nu toe nog niets mee gedaan. Nu wil ik dit voorjaar overbruggen omdat we al later in het seizoen zijn.
Mijn plan: De bodem bedekken met karton/stro oid en mulch/compost. Dan op een deel in de moestuin 4-6 houten bakken met worteldoek er in en daarin dit voorjaar/deze zomer op de ‘makkelijke moestuin’-manier werken. Dan in het volgende voorjaar op tijd beginnen met het klaar maken van de tuin en dan de bodem weer gebruiken. Dit wil ik doen doen volgens de mulchmethode en niet door te spitten.
Mijn vragen
– als ik nu ga afdekken, kan het dan tot het volgende vroege voorjaar blijven liggen?
– wat moet ik iig doen voor ik ga afdekken? Of kan ik gewoon alle onkruid afdekken en het een klein jaar laten liggen?
– verder nog tips?
Dank jullie wel vast!
Ik weet niet goed of dit de juiste plek is voor dit bericht, maar kon geen algemene plek vinden. Wees vrij om het ergens anders te plaatsen. Dank je wel!
Hallo Tanja,
Als je de grond wilt gaan bedekken zou ik altijd met karton beginnen; dat sluit de grond voor ongeveer 3 tot 5 maanden (afhankelijk van de dikte van het karton, de laag die je erop aanbrengt en de temperatuur en regen) af tegen onkruid. En op dat karton kun je dan een laag compost of teeltaarde leggen en daar kun je in zaaien en planten. Als je gaat afdekken met stro blijft dat wel langer liggen maar bedenk dat stro uiteindelijk composteert en voor dat proces is stikstof nodig (die je dus extra zult moeten geven om te zorgen dat het niet uit de grond wordt gehaald en je planten minder goed groeien. De meeste wortelonkruid zoals heermoes, winde en kweekgras groeien gemakkelijker door stro dan door karton.
Ik kan je van harte adviseren om eens wat filmpjes van Charles Dowding van het ‘No Dig-principe’ op youtube te bekijken, dit is wel een goede: Start out no dig
groetjes,
Diana
Dank je wel Diana, daar ga ik zeker naar kijken!
Leg bij het uitplanten van de tomaten eieren onder de plantjes, dan blijven de plantjes kleiner maar geven ze wel meer vruchten!!
Hallo Bastien,
Ik heb dit tip ondertussen een paar keer gehoord, ook op instagram en facebook wordt het geadviseerd.
Ik durf niet te zeggen of het een ‘broodje aap-verhaal’ is, ik heb nog niemand uit ervaring horen vertellen wat het nut er van is. Ik kan me voorstellen dat tomatenplanten baat hebben bij de kalk die in de schil zit. En als het ei gaat rotten komt er zwavel vrij en dat helpt wellicht bij de preventie van phytophthora in tomatenplanten.
Maar je schrijft dat de planten kleiner blijven, dat lijkt me dan eerder door een gebrek aan stikstof te komen dan door een toevoeging van ei. En je schrijft dat de plant meer vruchten geeft, maar het aantal potentiële vruchten per plant ligt genetisch vast, een bepaald ras geeft bijvoorbeeld trossen van 3 of juist van 25 bloempjes/tomaten. Het zou wel kunnen dat de vruchtzetting beter is, kalium heeft een gunstige invloed op de vruchtzetting en dat zit in een ei, dus dat zou dat kunnen verklaren.
Ik hoop dit jaar wat meer te horen van ervaringen van mensen die het proberen. Zelf ben ik nu eerst eens mijn zelfgemaakte plantenvoeding aan het testen, en vooralsnog heb ik daar wel iets meer gevoel bij (ook omdat ik voor 80 planten 80 eieren nodig zou hebben, een plantaardige voeding lijkt me dan een betere oplossing).
groetjes,
Diana