Waarom een Volkstuin

Waarom zou je een moestuin huren? Sommige mensen denken en twijfelen er wel eens over, sommige mensen overschatten het en eerlijk gezegd wordt het nog veel vaker door mensen onderschat.

Ik zou hier één lange lofrede over de moestuin en in het bijzonder een volkstuin kunnen schrijven, dat zou niet moeilijk zijn want ze is mijn grote liefde 🙂 Maar ik wil hieronder eerlijk en hopelijk ook duidelijk uitleggen wat de voor- maar ook nadelen zijn van het huren van een moestuin/volkstuin.

En onderaan deze pagina vind je dan in de toekomst een lijst met alle provincies van Nederland met daarin de links naar websites van volkstuinverenigingen. Zodat je eens kunt kijken wat er in je buurt beschikbaar is. Mocht je een website van een leuke een aanbevelenswaardige volkstuinvereniging toe willen voegen, meld het dan vooral hieronder in reactie – dan komt die in de lijst erbij.

Bedenk daarbij dan wel dat het dan wel om echte volkstuinen gaat: dus voor een leuke prijs een stukje grond voor de eigen teelt van groenten, fruit, kruiden en bloemen. Het is niet de bedoeling om hier de (vaak veel duurdere) tuinverenigingen te vermelden waar huisjes op staan, je kunt blijven slapen, met alle gemakken voorzien (ook leuk, maar heel anders qua prijs en instelling, niet de bedoeling hier).

Dus nogmaals………. waarom een volkstuin?

Nou, eigenlijk is het antwoord heel simpel; waarom eigenlijk niet?

Waarom, als je twijfelt, het niet gewoon eens een jaar proberen? Je betaalt per jaar, vind je het niets, dan kun je aan het einde van het jaar je tuin gewoon weer opzeggen en is er niets verloren; maar ben je een ervaring rijker en hoef je niet meer te verzinnen of te twijfelen. Het was het waard, of het was het niet waard. Dus mocht je twijfelen, lees dan vooral het stuk hieronder en probeer het gewoon eens!

Persoonlijk vind ik dat een volkstuin vooral heel veel voordelen heeft en slechts een paar nadelen (waarvan 2 die wel erg bepalend zijn). Voor andere mensen zullen sommige zaken die ik een voordeel noem misschien juist een nadeel zijn, het is maar net wat je wilt.

De voordelen van een moestuin:

Je bent niet alleen. Dat betekent dat je leuke contacten met andere mensen kunt hebben. Vaak zie ik op onze volkstuin dat mensen zaden, zaailingen en planten uitwisselen, maar ook recepten, etc. Altijd leuk om gewoon een gezellig praatje te maken met mensen die dezelfde hobby hebben. En mocht je ergens hulp bij nodig hebben (zoals het versjouwen van een watervat, het snoeien van een hoge fruitboom of het verzetten van een hek) kun je altijd vragen of mensen je even willen helpen.

Hier wordt op zaterdag voor een klein prijsje een kopje koffie en in de middag een pilsje en glaasje wijn geschonken, gezellig nog even nakletsen na het werken in de tuin. Soms maakt er iemand iets lekkers (van rabarbertaart tot tomatensoep, in ieder geval bijna altijd met groenten uit eigen tuin). Op andere volkstuinverenigingen is dat niet altijd zo maar soms wel; of er is een soort van koffie-uurtje, etc. Elke vereniging probeert wel zijn best te doen mensen samen te brengen in het tuinieren, maar uiteraard is elk lid vrij om daar wel of niet aan mee te doen. Mocht je liever op jezelf is dat ook prima.

Er zijn alleen maar vrolijke mensen. Dat is natuurlijk niet zo; ik heb zelf jarenlang een tuinbuurman uit Sri Lanka gehad die nooit wat zei, zelfs geen gedag. Het maakte mij niets uit hoor, graag of niet :-). Maar dat was dan ook wel een uitzondering. Ik bedoel met ‘alleen maar vrolijke mensen’ eigenlijk te zeggen dat iedereen naar de volkstuin komt voor zijn of haar hobby, niemand komt er met tegenzin, het is voor iedereen in mindere of meerdere mate ‘lekker buiten zijn en in de grond wroeten’.

Je kunt je tuin thuis voor alleen siertuin bewaren. Alle groenten, fruit en kruiden kunnen op de moestuin worden geteeld (tenzij je natuurlijk ook een deel thuis wilt telen, zeker voor kruiden kan dat handig zijn).

Je leert er andere mensen kennen. En mensen leren kennen kun je natuurlijk overal maar ook het publiek op een volkstuin kan zeer divers zijn. Onze buren zijn een ICT-manager, een oud-lerares, een stratenmaker, een huisvrouw, een echtpaar uit Suriname, een gepensioneerd architect, een havenarbeider, een vluchteling uit Iran, etc.. Leuk om te zien dat mensen uit alle lagen van de bevolking en van alle nationaliteiten en leeftijden er tuinieren, het goed met elkaar kunnen vinden en elkaar helpen waar nodig.

‘Vroeger’ stond de moestuin/volkstuin ook bekend als plaats en hobby voor oudere gepensioneerde mannen die hun tijd in ‘moesten’ vullen. Dat is allang niet meer zo; er zijn gepensioneerden die een nieuwe hobby hebben gevonden, maar ook jongere mensen die graag biologisch willen eten, mensen die met hun kinderen graag iets met tuinieren en de natuur willen doen en leren. Alleenstaande vrouwen, echtparen, mensen die het eten uit de supermarkt niet lekker vinden, of te duur, etc., etc., iedereen op onze volkstuin heeft zo zijn redenen om een tuintje te huren. Ons jongste lid is nog geen 20 jaar, ons oudste lid is bijna 80.

Je eet zo biologisch als je zelf wilt. Je kunt zelf bepalen wat je wel of niet aan meststoffen, bestrijdingsmiddelen, etc. gebruikt. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen wordt trouwens vaak wel door verenigingen wel enigszins ontmoedigd; je mag zeker geen middelen gebruiken die niet in Nederland zijn toegestaan en je mag ook geen schade berokkenen aan de gewassen van je buurman of buurvrouw. Op onze volkstuinvereniging wordt overigens, voor zover ik kan zien, heel weinig aan chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt, juist moestuinders kunnen de gevolgen van overbemesting, gebruik van gif, etc. op het leven in de tuin en de oogst die ze zelf later opeten goed inschatten.

Je kunt je tuin zo duur of goedkoop maken als je zelf wilt. De prijzen per vierkante meter is heel verschillend. Wij betalen euro 0,45 per vierkante meter + euro 12,50 contributie per jaar. Dat komt voor een tuin van 100 vierkante meter (je kunt daar gemakkelijk met 4 personen van eten) neer op zo’n 60 euro per jaar. En wij tuinieren op een volkstuin midden in de Randstad en dan ook nog midden in de stad. In dorpen en andere provincies is de prijs per vierkante meter vaak goedkoper. Soms zijn het stukjes grond zonder vereniging, soms met vereniging.

Sommige volkstuinverenigingen hebben vaste stukjes grond van een bepaalde afmeting. Zelf heeft onze vereniging daar geen limiet in. Wil je 50 vierkante meter, is prima. Wil je 250 vierkante meter, is ook prima (hoewel je in dat laatste geval wel eerst een soort van proeftijd hebt, of je zo’n grote tuin ook een beetje kunt onderhouden).

Je volkstuin is van jezelf (als je de huur betaalt :-)). Ook al zijn er regels op een volkstuincomplex (vaak over zaken als kasjes, maximale hoogte van een afscheiding, etc.), voor 90% kun je zelf bepalen wat je wilt op je eigen volkstuin. Wil je groenten, fruit, kruiden, bloemen of allemaal. Hoe wil je het indelen, invullen, aankleden; je kunt al je creativiteit kwijt in het ontwerpen en creëren van je eigen moestuin. Je kunt er tuinieren op de manier zoals jij wilt, zo lang je buren geen last van je hebben.

Je kunt, als je wilt en als je het allemaal teelt, bijna jaarrond van eigen tuin eten. Het is goedkoop (al hangt dat uiteraard af van de huur van je tuin en de gereedschappen / zaden / planten / grond / etc. die je aanschaft). En veel lekkerder dan uit de winkel: al is het maar omdat je het zelf hebt gezaaid en opgekweekt, maar wel degelijk ook voor de smaak. Als je een beetje goede planning maakt kun je van april tot februari van de tuin eten. En daarnaast kun je natuurlijk ook invriezen, drogen, inmaken……

Het is een gezonde hobby: je bent fysiek bezig, in de buitenlucht, je eet je zelfgeteelde groenten en fruit. En het nodigt uit tot een andere hobby: koken. Want niets zo leuk als koken met je zelfgeteelde en geoogste groenten. Op ons volkstuincomplex worden heel veel recepten uitgewisseld, nationaal en internationaal. En dat nodigt dan vervolgens weer uit om ook eens andere soorten groenten te telen dan gewend.

Zo hebben wij begin jaren ’90 voor het eerst courgettes gegeten omdat een Spaanse meneer op de volkstuin die aan ons liet zien en proeven. In die dagen hadden we ook nog nooit gehoord van tayerblad, amsoi, bittermeloen, kailaan, kangkung, etc. En misschien dat wij juist andere mensen eens kennis hebben kunnen laten maken met ouderwetse Hollandse groenten als pastinaak, koolraap en spekbonen. Je doet dus altijd inspiratie op, zowel tijdens het tuinieren als tijdens het koken.

Ik vind het zelf heel rustgevend om in mijn eigen tuin bezig te zijn. Soms is het zwaar werk, soms inspannend, soms ontspannend. Het is heerlijk om alle gedoe even te vergeten en je hoofd leeg te maken.

En ik leer zelf ook veel van de tuin en het leven daar; als je logisch denkt en je ogen en oren open houdt zie je van alles gebeuren; vogels die nestjes bouwen, je hoort het paniekerige geluid van meesjes als er een ekster in de buurt komt, groenten die op de ene plaats beter groeien dan op een andere plaats, eenden die een nest in je tuin willen maken, hoe makkelijk en natuurlijk het eigenlijk is om zelf compost te maken en wat een leven en bedrijvigheid er in zo’n composthoop is, hoe planten zien te overleven ondanks droogte of juist storm, welke bloemen welke insecten aantrekken, etc., etc..

Er valt voor ons veel te leren, maar natuurlijk ook voor kinderen; ze vinden het vaak heel leuk om mee te gaan naar de volkstuin; aardbeien plukken, cherrytomaatjes proeven, leren dat aardappelen onder de grond groeien en walnoten aan een boom, slakkenhuisjes verzamelen, insecten die in de waterton zijn gevallen redden, helpen met water geven, Lathyrussen plukken voor in een vaasje, etc.

De nadelen van een volkstuin:

Nou, nummer 1 dan maar gelijk; onkruid. Denk niet dat een volkstuin net zo eenvoudig is als een achtertuin. Achtertuinen zijn beschut en er waait niet zo veel onkruid naar binnen (tenzij je een heel grote tuin buiten de stad hebt). Volkstuinen liggen vaak aan de rand van een stad, in de buurt van een park of braakliggend grond. Geen idee hoeveel meer onkruid er op onze volkstuin groeit ten opzicht van onze rijtjesachtertuin ; iets als x 500.000 denk ik :-). Maar zonder grapjes; het onkruid wieden is vaak iets dat ik van nieuwe volkstuinders hoor als iets waar ze zich ernstig in hadden vergist. Nieuwe leden zaaien wel eens wat in april en komen dan 3 weken niet – dan is het onkruid al 3 x keer groot als het groentezaailingetje (dat ook niet verder groeit want het onkruid eet en drinkt alle voeding en vocht dat er is). Onderschat het werk en de tijd dat noodzakelijk onkruid wieden kost niet (al kun je uiteraard onkruidgroei flink verminderen door bijvoorbeeld mulchen).

Tijd. Bedenk dat tuinieren veel tijd kost. Hierboven schreef ik al dat er mensen zijn die wat zaaien en dan 3 weken niet komen. Prima natuurlijk, dat mag iedereen zelf weten, maar bedenk dat dat niet leidt tot veel succes en een goede oogst. Volkstuinieren/moestuinieren is vooral veel zaaien, verspenen, planten, wieden en water geven, dat zijn de belangrijkste handelingen en die moeten regelmatig uitgevoerd worden om een goede oogst te krijgen. Ik ken wel mensen die naast tuinieren ook nog sporten, in een kaartclub zitten, 40 uur per week werken en jonge kinderen hebben; het wordt dan rennen en vliegen om alles te doen wat je wilt. Kwaliteit voor kwantiteit vind ik zelf, maar er zijn ook mensen die het op die manier prima vinden gaan……..het is maar waar je voor kiest.

Om een kleine richtlijn te geven (en dat is maar een beetje een wilde greep hoor, het hangt allemaal af van van je wilt, wat je zaait, waar je volkstuin gelegen is, etc., etc.), zou je kunnen zeggen dat voor een tuintje van 100 vierkante meter je per week minimaal 5 uur nodig hebt om in ieder geval alles goed te kunnen verzorgen. Bedenk dat als je jonge zaailingen hebt uitgeplant en het een week niet regent, je wel om de 2 dagen even water zult moeten geven. En bedenk dat de zomer de hoogtijdagen zijn op de tuin (het zaaien, planten, wieden, etc. heb je in het voorjaar gedaan), de oogst valt over het algemeen van juli tot eind oktober.

Ik heb genoeg mensen gezien die niet vrolijk werden als ze na 4 weken vakantie thuis kwamen en even op de volkstuin gingen kijken; heel veel onkruid, bonen die te dik waren om nog te eten, doorgeschoten sla, door vogels opgevreten peultjes, leeggevreten bessenstruiken, en noem maar op. Zonde van al het werk. Een mens moet wel op vakantie kunnen natuurlijk maar zorg dat de tuin in orde is als je weggaat, regel met iemand op de volkstuin dat hij/zij water voor je geeft als het nodig is (en doe dat vooral dan ook terug). Soms zie ik mensen die een vriend of buurvrouw vragen om de tuin een klein beetje bij te houden, al is het maar het hoognodige – en dat in ruil voor het plukken van verse groenten.

Regels. Op een volkstuin waar je lid van een vereniging wordt zijn altijd wel regels. Niet veel en om ze als nadeel te beschouwen is eigenlijk wel overdreven. Maar wel iets om rekening mee te houden als je een tuin huurt. Er zijn volkstuinen waar geen kasjes mogen worden gebouwd, of waar geen (hogere) fruitbomen mogen worden geplant. Lees bij het inschrijven gewoon goed het reglement en stel vragen, dat bespaart je misschien later veel werk of ergernissen. Op onze volkstuinvereniging mogen we kassen plaatsen, maar de gemeente Spijkenisse heeft wel een limiet gesteld (er is een maximaal formaat en alle kasjes moeten op rij staan en mogen dus niet in alle richtingen worden geplaatst en op alle plaatsen). Verder zijn hier fruitbomen uiteraard ook toegestaan maar wel minimaal 1 meter van de afscheiding met de buren zodat zij geen last hebben van overhangende takken, etc.

Nou, meer nadelen kan ik zelf niet verzinnen, maar zoals gezegd; ik ben misschien wat bevooroordeeld. Het belangrijkste is dat je je niet verkijkt op het werk en de tijd die het kost om er wat leuks van te maken (geldt dat trouwens niet voor elke hobby?). En zoals gezegd; wat let je om het gewoon eens een jaar te proberen? Opzeggen kan altijd, maar voor hetzelfde geld word je ‘gegrepen’ door het volkstuin-tuinieren en heb je spijt dat je niet eerder de stap hebt gezet (heb ik van andere mensen meerdere keren gehoord).

Zelf hebben wij al sinds 1991 een volkstuin. In de jaren 90 waren volkstuinen blijkbaar “uit de mode”, we hadden toen bijna elk jaar een leegstand van wel 15 tot 20 niet verhuurde tuinen (op een totaal van ruim 65 tuinen). Op dit moment is echter elke tuin op ons volkstuincomplex verhuurd, en er is zelfs een kleine wachtlijst. Misschien met als oorzaak zaken die ik al eerder noemde; betere smaak van groenten en fruit, onbespoten, gezonde hobby, iets met je kinderen willen doen, meer bewustzijn m.b.t. gezond voedsel, buiten zijn, etc.

In ieder geval zijn we er blij mee want in de tijden dat er veel leegstand was zijn er wel overwegingen geweest om volkstuinen op te heffen. De revival van de volkstuinen is dus een feit :-)!!

Er zijn ongeveer 250.000 volkstuinen in Nederland (volgens VROM). Het schijnt een behoorlijk Nederlands fenomeen te zijn, in de ons omringende landen als België, Duitsland, Frankrijk, etc. zie je eigenlijk heel weinig volkstuinen. Engeland is echter ook een volkstuinrijk land (een volkstuin wordt daar ‘allotment’ genoemd, misschien leuk om eens op die term te googelen voor leuke foto’s, inspiratie voor wat je er allemaal mee kunt doen, etc.).

Hoe dan ook, ik kan hier natuurlijk niet een volledige lijst met volkstuinen maken, maar ik probeer in ieder geval een lijst met websites van volkstuinverenigingen bij te houden. Als je interesse hebt, kijk dan hieronder dan eens welke tuinbouwverenigingen er zijn, misschien wel bij je in de buurt…….

Nogmaals, mocht je enthousiast zijn over je eigen volkstuinvereniging, hebben zij een website en wil je die in de lijst laten plaatsen, meldt het dan vooral hieronder even in reactie (en vermeldt dan even duidelijk de naam van de vereniging, de plaats, provincie, en het websiteadres).

Voor alle duidelijkheid, de afkortingen ATV, VTV, etc. die je soms voor een maan ziet zijn vaak de afkortingen voor VolksTuinVereniging, AmateurTuindersVereniging, etc.)

DRENTHE

VTV Ons Domein   (Hoogeveen)

FRIESLAND

VTV Nocht en Wille   (Dokkum)

Volkstuinen Leeuwarden   (Leeuwarden)

VTV Heerenveen   (Heerenveen)

VTV Grouw   (Grouw)

GELDERLAND

VTV De Berkelhoek (Lochem)

VTV Vorden   (Vorden, gemeente Bronckhorst)

Ecologische Tuinvereniging Zesweg    (Nijmegen)

GRONINGEN

ATV Piccardthof   (Groningen)

Tuinvereniging het Noorden (Groningen)

Vereniging Tuinrecreatie De Toene   (Veendam)

VTV Vinkhuizen   (Groningen)

LIMBURG

VTV Sittard   (Sittard)

Volkstuinen in de Lemmender   (Brunssum)

NOORD-BRABANT

Bredase Amateurtuinders   (Breda)

NOORD-HOLLAND

De Meerweg   (Alkmaar)

ATV Hilversum (Hilversum)

ATV Rijksweg   (Den Helder)

ATV Zandlaan   (Bennebroek)

Duinlandjesvereniging De Noord (Egmond aan Zee)

Het Westen   (Wormerveer)

VTV Hoorn (Hoorn en omstreken)

VTV Krommenie (Krommenie)

TV Lang de Akker (Amstelveen)

VTV Lisse (Lisse)

VTV ZWN (Haarlem)

De Boogerd (Hoorn)

De Kromme Elleboog   (Hoorn)

Achter de vuurlijn   (De Kwakel)

VTV Naarden (Naarden)

OVERIJSSEL

’t Boeskoolhöfke   (Oldenzaal)

UTRECHT

Galecop (Nieuwegein)

Flora’s Hof (Utrecht)

De Doordouwers (Utrecht)

ATV De Pioniers    (Utrecht)

Ons Genot (Utrecht)

ZEELAND

VTV Terneuzen   (Terneuzen)

ZUID-HOLLAND

De Uithof   (Den Haag)

De Noort Bonnen   (Hoek van Holland)

Klein Grond Bezit Dirksland   (Dirksland)

TBV Baljuw   (Spijkenisse)

Berkelhof   (Berkel en Rodenrijs)

De Amateurtuinder   (Zwijndrecht)

De Geer   (Lexmond)

Elsgeest (Voorhout)

Eurohof Rozenburg   (Rozenburg)

Groenewoud   (Spijkenisse)

Hellevoet   (Hellevoetsluis)

Ons Belang (Hoogvliet)

Ridderspoor   (Alphen aan de Rijn)