Multiflora

Jawel, ook dit jaar teel ik ze weer:-): multiflora tomaten. Omdat ik ze zo bijzonder vind, bijna als oertomaatjes: vrijwel altijd heel gezonde en sterke planten, een vrij vroege oogst en een belachelijk grote opbrengst.

Eerst even voor alle duidelijkheid; de foto’s van de rijpe tomaatjes zijn niet van dit jaar maar van vorig jaar of nog eerder, we hopen de eerste rijpe tomaatjes van 2021 waarschijnlijk begin juli te kunnen oogsten.

Ik maakte ruim 20 jaar geleden voor het eerst kennis met een mutliflora-tomaat: het ras Ildi:

Wat een opbrengst per tros!! Daar wilde ik meer weten! Want ze leek en rook en smaakte wel als een ´gewone´ cherrytomaat maar toch een beetje anders (want ze maakt maar weinig blad, moet zorgvuldig worden opgebonden om te voorkomen dat de planten omvallen door de enorme trossen, etc.).

Multiflora betekent niets anders dan multi = veel en flora = bloemen, dus ‘veel bloemen’. Er zijn wel meer planten die ´multiflora´ in de naam hebben (zoals bijvoorbeeld sommige rozen, begonia’s en orchideeën). Een multiflora tomaat is gewoon een tomaat, maar dan een ras dat de eigenschap heeft grote trossen met enorme hoeveelheden bloempjes te maken. In het Engels vind je multiflora-tomaten trouwens vaker onder de term ‘compound inflorescence’.

Ik heb geprobeerd uit te zoeken wat het verschil is met andere tomaten maar in het Nederlands vind ik geen informatie en de informatie in het Engels is zo ingewikkeld dat ik het precieze ervan niet begrijp. Mocht je er meer over willen weten/zoeken, googel dan eens op ‘Tomato compound inflorescence’, dan vind je bijvoorbeeld uitleg op websites als deze: Plant breeding Genomics. Als iemand die dit leest verstand van plantengenetica heeft en er iets over kan vertellen, dan heel graag!

Ik heb natuurlijk wel de ‘lekenversie’ van een soort verklaring gevonden: bij de vorming van de bloemtrossen van multiflora-tomaten vinden er telkens nieuwe vertakkingen plaats, en elke vertakking levert weer nieuwe bloempjes op. De tomaten Ildi en Blondköpfchen zijn 2 rassen waarvan beschrijvingen zijn gevonden uit de jaren 1940-1942, het zijn dus zeker niet altijd nieuwe rassen (al worden deze tomaten natuurlijk wel vaak weer gebruikt om te kruisen zodat er weer nieuwe rassen worden ontwikkeld).   

De tomaat zoals wij die kennen heet Solanum lycopersicum, synoniem Lycopersicon esculentum (en esculentum betekent ‘eetbaar’). Er zijn echter veel Solanumsoorten (de grote nachtschadefamilie). Eén ervan is Solanum pimpinellifolium (synoniem Lycopersicon pimpinellifolium). Dit is een soort wild tomaatje. En die soort lijkt voor een deel aan de basis te staan aan de ontwikkeling van de multiflora-tomaten. Een multiflora-tomaat is dus een tomatenras met in het DNA iets van de Solanum pimpinellifolium).

Die bloemtrossen kunnen soms wel meer dan 250 bloempjes per tros bevatten. Niet elk bloempje kan een tomaatje worden, daar is simpelweg niet genoeg kracht maar vooral ook ruimte voor. Maar ruim 100 van die bloempjes per tros kunnen onder ideale omstandigheden wel uitgroeien tot tomaatjes. En dat zorgt voor een zeer grote opbrengst. Het zijn heel vaak cherrytomaten of cocktailtomaten; je kunt bedenken dat een tomatentros nog wel 100 cherrytomaatjes zou kunnen dragen maar hetzelfde aantal in grotere tomaten zou de kans op afscheuren van de hele tros erg groot maken.

Een aandachtspunt bij de teelt is de plantafstand: je kunt je voorstellen dat de trossen met bloempjes en later tomaten zo breeduit groeien dat ze iets meer ruimte nodig heeft. Ik houd bij tomaten standaard een afstand van 55 tot 60 centimeter aan maar bij multifloratomaten tel ik daar altijd nog 10 centimeter bij op.

Een ander aandachtspunt is het aantal trossen tomaten dat je wilt laten groeien. Bij de teelt in de kas zijn er geen beperkingen en kun je de planten laten groeien en bloeien tot je er niet meer bij kunt maar in de buitenteelt zul je moeten voorkomen dat de planten alleen maar nieuwe trossen met bloemen maken en er te weinig tijd is om die ook allemaal nog tomaatjes te laten maken die kunnen rijpen. Om die reden top je de planten in de buitenteelt boven de 2e of 3e tros. Op die manier stimuleer je niet de groei en bloei maar juist de vruchtzetting en rijping van zoveel mogelijk tomaatjes voor de herfst begint.

Alle multiflora-rassen die ik zelf tot nu toe teelde waren vroege tot middelvroege rassen, zeker ook vroeg genoeg voor de buitenteelt (en ook dat verraadt weer dat er iets van een wild tomaatje in haar schuilt). Een andere eigenschap is dat de tomaatjes heel onregelmatig rijpen, er kunnen in de onderste tros nog jonge tomaatjes groeien terwijl er in de 2^e of 3^e tros al tomaatjes rijpen en andersom.

Nog één tip: de onderste tros kan zo zwaar zijn dat die op de grond hangt, met daardoor kans op het schimmelen van vruchten. Het is handig om onder de plant wat stro te draperen zodat de tomaatjes droog blijven. Of zet een krukje (of emmer ondersteboven) naast de plant zodat die onderste tros op een ondergrond kan rusten.

Grote multiflora-tomaten zie je zelden of nooit, en dat zal dus ongetwijfeld te maken hebben met het gewicht van die tomaten. Toch zie je ondertussen al wel wat rassen waarbij de grote bloemtrossen wat grotere tomaten geven. Twee voorbeelden daarvan zijn Fireworks en Tarasenko Hybrid #2. Het is wachten op de eerste multiflora-struiktomaat, of een blauw multifloraras….. wie weet wat de toekomst brengt!

Ik ben nogal verslaafd aan tomaten (in het algemeen :-)), en zoals ik aan het begin van dit blog al aangaf wil ik eigenlijk ook elk jaar wel multiflora-tomaten telen. Omdat ze zo bijzonder zijn, en sterk, en gezond, en zoveel opbrengst geven. Uiteraard is ook de smaak heel belangrijk. Solanum pimpinellifolium lijkt in origine niet de allerbeste smaak te hebben want niet elk ras is even lekker. Ik heb wel multiflora-tomaten geteeld die niet perse heel erg lekker waren, maar bijna alle rassen hadden wel een friszoete, fruitige, lekkere smaak.

Mocht je voor volgend jaar eens een multiflora-tomaat willen telen, hieronder vind je een lijst met een aantal rassen. Als een naam blauw van kleur is heb ik die zelf al eens geteeld en kun je via de link op de pagina van dat ras in de database kijken. En op de linkpagina van moestuinzaden vind je een aantal zadenwebshops die gespecialiseerd zijn in bijzondere tomatenrassen.

• Anna’s Multiflora (wat grotere tomaatjes, rood met een puntje onderaan, deze teel ik in 2021 voor het eerst)
• Barry’s Crazy Cherry (crèmegeel, wordt wat minder breed, erg lekker)
• Blondköpfchen (geel)
• Britain’s Breakfast (roze)
• Centiflor (ik teelde de gele maar er zijn ondertussen ook rassen met rode, oranje en donkerpaarsbruine tomaatjes)
• Citrina (geel, staat op mijn verlanglijstje)
• Clementine (oranje)
• Dark Stripe Micro (de eerste multiflora in kleine struikvorm, plant wordt maximaal 60 centimeter hoog)
• Fireworks (rood, heb ik nog niet geteeld)
• Geranium Kiss (vrolijk rood met puntje onderaan de tomaatjes maar helaas niet zo zoet van smaak)
• Golden Grape (geel)
• Hundreds and Thousands (naar mijn mening geen echte multiflora want er zijn geen herhaaldelijke vertakkingen in de bloemtrosjes, er zijn gewoon belachelijk veel bloemtrosjes :-))
• Ildi (één van de oudste bekende multiflorarassen, gele tomaatjes)
• Lucfichoise (peervormig, bicolor oranje)
• Michael Pollan (relatief nieuw ras, wat grotere cocktailtomaatjes in groen gestreept)
• Millefleur (oud en bekend ras, gele tomaatjes)
• Mirabelle (oud en bekend ras, gele tomaatjes)
• Rebel Alliance (relatief nieuw ras, donkerpaarsbruin, nog niet geteeld, ik heb gehoord dat de smaak wat tegenvalt)
• Red Cluster Pear (rode peervormige tomaatjes, heb ik nog niet geteeld)
• Reverend Michael Keyes (rode tromaatjes)
• Riesentraube (rood, smaak niet heel bijzonder)
• Rose Quartz (rozerood, misschien wel de beste multiflora die ik tot nu toe teelde)
• Stormin Norman (mahoniebruin)
• Sweet Beverley (geel)
• Tarasenko Hybrid2 (rood, wat grotere tomaten)
• Zluta Kytice (staat op mijn verlanglijstje)

Deze lijst is niet compleet hoor, maar het komt wel enigszins in de buurt. Het is voor de telers van tomatenzaden natuurlijk heel interessant om uit deze tomaten weer nieuwe rassen te ontwikkelen (denk bijvoorbeeld aan de Barry’s Crazy Cherry die pas in 2015 door Wild Boar Farms is ontwikkeld, en door de gele Centiflor die nu ook in rood, oranje en paarsbruin te koop is). Dat zorgt er ook voor dat er rassen worden ontwikkeld die een heel grote opbrengst per tros geven maar net iets te ver van het wilde tomaatje met de enorme opbrengst afstaan om ‘multiflora’ te mogen heten. Maar wel heel leuk om daar eens verder in te zoeken, want uiteindelijk komen er vast ook eens nieuwe rassen met blauwe invloeden en bicolors in voor. Maar eerst wil ik mijn lijstje met multiflora’s af kunnen vinken :-). Ik maakte eens een 10-secondenfilmpje van een multifloratomaat (het ras Golden Grape), het is al wat later in het seizoen (dus er is ook al flink geplukt!) en dan heb ik al vrij veel blad verwijderd, maar je kunt in ieder geval goed zien hoe groot de trossen tomaatjes kunnen zijn:

p.s.: denk niet dat ik alleen van deze tomatenrassen met enorme opbrengst van cherrytomaten houd hoor, ik houd van cherry’s en roma’s, van bonkige vleestomaten en plompe buideltomaten, van rood, geel en paarsbruin, van groot en klein, van effen en gestippeld, van zoet en van hartig, van rauw en gebakken, van dwerg- en hoge stamtomaten; juist die enorme rijkdom aan rassen en alle manieren waarop je tomaten kunt eten maken het tot één van mijn lievelingsplanten. En uiteindelijk is er 1 eigenschap die altijd bovenaan staat en dat is de smaak.

Tot slot van dit blog nog even 1 kleine tip/herinnering: vergeet niet dat de vlierstruiken nu bloeien!! Het duurt maar kort (ongeveer 2 tot 3 weken). Dus komende week kun je nog vlierbloesemsiroop, vlierbloesemgelei en andere lekkere dingen maken (ik ga dit jaar voor vlierbloesemlikeur en vlierbloesemwijn). Dat is dan ook de laatste foto van dit blog; vlier Black Tower die gaat bloeien, met op de achtergrond de klimroos James Galway.