Winterklaar

Vroeger, dat is volkstuintechnisch gezien in ons geval 29 jaar geleden, moestuinierden we op vette klei. Klei blijft altijd klei maar er zijn in de afgelopen 29 jaar wel karren vol met mest en compost onder gespit, doorgewerkt en opgebracht. Als ik erover nadenk; wat hebben we in ons leven al een hoop gesjouwd, de volle kruiwagens en lange armen zijn niet te tellen :-).

Maar goed, 29 jaar geleden had ik nog geen website, en maakte ik nog geen foto’s. De eerste foto die ik kon vinden waar iets op staat van wat wij toen winterklaar noemden is deze, uit november 2010:

Nog niet helemaal winterklaar maar wel onderweg. Op wat winterprei en kool in platgetrapte natte kleigrond met onkruid na was de tuin gespit. Ruud spitte altijd graag vroeg (maar natuurlijk wel pas vanaf november). Zodra er verse paardenmest werd bezorgd maakte hij een ‘voor’ (een rij van 1 spade diep de grond eruit). Daar ging dan 1 spade diep verse mest in, en dan spitte hij de volgende rij grond en de plakken kleigrond gooide hij op de mest. In 1991 was het nog echt vette blauwgrijze klei waar je mee kon boetseren, de foto is dus al 20 jaar later gemaakt en je ziet dan ook dat de plakken klei dan al meer bruin dan blauwgrijs zijn, en ook al uit elkaar vallen bij het omgooien. In het 3e vak links zie je nog wel wat van die glimmende kleiplakken.

Dat was toen. Nu, 10 jaar later, hebben we een aantal verhoogde bakken en nog een stukje gewone grond. Nu is dit winterklaar:

Het onkruid rond de bak is weggehaald. In deze bak stonden 2 zoete aardappelen (waar we dus alleen nog wat stukjes knol van vonden en verder niets. En hierin staat de chayote. En ik schrijf ‘staat’ want ik hoorde van iemand dat de knol soms de winter kan overleven. De plant hebben we daarom terug geknipt en gaan we, als het gaat vriezen, afdekken met misschien wat takken en blad of stro. Wie weet.

Natuurlijk is niet de hele tuin winterklaar. En wat is nou winterklaar. Dertig jaar geleden was een gladde en omgespitte tuin winterklaar. Ondertussen weten we allang dat er andere mogelijkheden zijn: wel of niet de grond spitten, wel of niet de grond bedekken. En vooral ook planten laten staan, want die nemen vocht op, er kunnen insecten in/onder schuilen en dus kunnen er vogels, egels, etc. voedsel vinden. Onze tuin is al enige jaren nooit meer winterklaar. Het klimaat is in die jaren veranderd, en er zijn heel veel nieuwe soorten en rassen groenten die meer kou verdragen (denk aan palmkool, boerenkoolspruitjes, koudebestendige snijbiet, winterslarassen, etc.). Daarom staan er in de winter nog allerlei groenten in de tuin. Nu nog heel veel, in de komende weken en maanden zullen we daar telkens weer uit oogsten, en zo zal de tuin uiteindelijk in maart weer leeg zijn, klaar voor een nieuw tuinjaar. Maar zo links en rechts houden we een vak leeg, bedekken die alleen met mest, want ook dat is op z’n tijd goed en gezond; even niets en een winter lang rusten en herstellen voor een nieuw moestuinjaar in 2021.

Zo ziet de tuin er nu uit (de foto vanuit hetzelfde punt gemaakt als in 2010, zodat je het verschil goed kunt zien):

Ja, dat is dezelfde tuin in dezelfde maand maar dan 10 jaar later :-). De tuin staat nog vol met verschillende soorten kolen, pastinaken, knolvenkel, bieten, snijbiet, radicchio, pluksla, mosterdblad, zuring, rucola en zo nog wat soorten. Het één kan wat beter tegen kou dan het ander. Deze weken eten we vooral knolvenkel, sla en Chinese kool, de boerenkool, spruiten en pastinaken laten we nog even staan want die kunnen nog beter tegen kou (sterker nog, ze worden alleen maar lekkerder na een paar nachtvorsten).

Dit hele verhaal geldt trouwens ook voor de kassen, vroeger spitten we de grond daarin en werkten we paardenmest onder. Nu planten we allerlei groenten in de kas, leggen er bruin karton tussen en verdelen we er paardenmest over. We hoeven geen water te geven (de grondwaterstand is hoog genoeg om de hele winter ervoor te zorgen dat de grond nat genoeg blijft). En zo verteert de mest en het karton heel langzaam en krijgen de groenten dus ook heel langzaam voeding en andere goede stoffen uit de mest.

Deze foto maakte ik 2 weken geleden en liet die in een blog zien:

Dat ziet er ondertussen al zo uit:

Nu het kouder wordt zal de groei steeds langzamer gaan maar het ziet er zeker niet winters uit. Sterker nog, er kiemt in de andere kas van alles; spinazie, pluksla, veldsla, etc. De derde kas houden we dit jaar leeg, daarin gaan we weer eens ouderwets mest onderspitten en de grond laten rusten, in ieder geval tot februari.

Buiten loopt de 2 weken geleden geplante knoflook uit, en dat geldt ook voor de winteruien. En ik heb dit jaar weer eens tuinbonen voorgezaaid (2 weken gelden, in de kas). Doordat de zon af en toe scheen warmde de kas nog wel wat op en is dit het resultaat:

Het lijkt wel lente 🙂 . Ik weet nog even niet of ik de zaailingen de komende winter in pot in de kas ga houden en in februari buiten uit ga planten, of dat ik de zaailingen over een paar weken, wanneer ze groot genoeg zijn, al uit ga planten. De uitkomst is ongeveer hetzelfde (een wat vroegere oogst in juni) maar die laatste ‘methode’ kan nog wel eens mislukken omdat de houtduiven hier in de winter graag mee snacken uit de tuin (ze zijn al begonnen aan de toppen van de boerenkoolspruitjes). Ik kan ze in de tuin natuurlijk afdekken, met bijvoorbeeld vliesdoek of gaas, dat beschermt gelijk tegen kou, maar ik kan de potjes met zaailingen dan wellicht net zo makkelijk gewoon in de kas houden tot februari. Ik verzin er nog even over.

Tot slot nog 1 foto. Ik heb 2 rijtjes snijbiet in de volle grond van de kas geplant, maar had ook nog wat zaailingen over. En omdat ik toch wat grote speciekuipen over had (ik heb ze omgekiept, zoete aardappelen geoogst, de grond er weer in teruggedaan en 1 klein handje koemestkorrels er doorgemengd), heb ik die in de kas gezet en er wat restjes in geplant. Zoals deze gele en roze snijbiet. Zo in het zonnetje lijkt het wel lente!

p.s.: de komende dagen of wellicht weken heb ik het even druk met de zadenlijst (die gaat eind van donderdagmiddag of begin van de avond open), dat kan betekenen dat ik minder tijd heb om vragen te beantwoorden, ik hoop dat later weer in te halen maar het kan dus wat langer duren dan normaal.