Druppel

We hebben al jaren 2 pruimenbomen achterin de tuin, een Reine Victoria en een Avalon. Ze hebben het een paar jaar prima gedaan. Maar nu hebben we al drie jaar geen pruim meer gegeten. Niet één, niet eens een halve.

Elk jaar zit elke vrucht vol met poep en soms kruipt daar ook nog iets levends langs. Het is niet heel lekker om te bekijken dus meestal gooien we de betreffende pruim maar snel weg. Maar een volgende opengesneden pruim heeft hetzelfde, en de volgende ook, en die daarna ook weer.

Na vorig jaar, met 2 bomen vol pruimen maar niet één eetbaar, waren we het zat. Afgelopen 2 jaren hebben we al boomlijmbanden gebruikt maar die hielpen niet of nauwelijks – het was blijkbaar al te erg, de generaties motten hielden zichzelf zo in stand dat er voor ons niets meer overbleef.

Of de bomen belaagd en geplaagd worden door de pruimenmot of door de pruimenzaagwesp, ik vermoed door allebei, maar zeker door de pruimenmot. En afgelopen winter, na weer een zomer met alleen maar larven en/of poep in de pruimen, hebben we de motten, larven en/of zaagwespen de oorlog verklaard.

Ruud zei: ”Als je zaden bestelt, koop dan gelijk maar pyrethrum”. En dat heb ik dus gedaan (ik luister zeker niet altijd maar soms wel). Het doosje met biologisch bestrijdingsmiddel lag tot het voorjaar in de kast. Toen hebben we het tevoorschijn gehaald, de gebruiksaanwijzing en waarschuwingen op het etiket gelezen, en het met dezelfde vaart weer terug in de kast gelegd. We vonden het uiteindelijk geen optie.

Maar wat moesten we dan? Feromoonvallen aanschaffen? Of het toch maar weer proberen op te lossen met boomlijmbanden? En in ieder geval met goede zorgen, zoals een gezond bodemleven door compost onder de bomen te leggen waar nuttige dieren kunnen leven die de plaagdieren eten.

“Zal ik dit jaar eens gewoon het ‘sopje’ maken”? stelde ik in april voor. Ik bedoel daarmee het mengsel van 1 liter water, 2 eetlepels zachte groene zeep en 2 eetlepels zonnebloemolie dat zo goed helpt tegen luizen en spinselmot. “Wie weet, helpt het”.

En zo begonnen we dit jaar uiteindelijk toch iets minder oorlogszuchtig aan onze kruistocht tegen alles wat in onze pruimen woont (en die pruimen zowel als keuken alsook toilet gebruikt).

Ik heb helemaal niets met ziekten en plagen, weet er bijzonder weinig van, allemaal veel te negatief om leuk te kunnen tuinieren. Dan maar wat minder sla, of kool. Tot het te erg wordt en er uiteindelijk toch maar ingegrepen moet worden. Met tegenzin, maar toch.

Om wel een beetje met een strategie aan de strijd te beginnen hebben we in de boeken en op internet naar informatie gezocht (bijvoorbeeld op deze website: De Houtwal. En dit is wat we hebben gevonden over onze vraatzuchtige pruimhuisdieren met buikloop:

De pruimenmot is een nachtvlinder, tussen april en juni verpoppen de rupsen die in de boom of in de grond hebben overwinterd. Eind mei en/of in juni worden de kleine eitjes op de vruchten of het blad gelegd. De larven worden een week of 2 na het leggen van de eitjes geboren, ze boren zich in de vrucht, tot aan de pit, en voeden zich met het nog onrijpe pruimenvruchtvlees tot ze verpoppen en uitvliegen. Die eerste generatie zorgt voor de minste overlast; de kleinere pruimpjes rijpen te vroeg en vallen af. Als je die pruimen opensnijdt zie je de larven vaak nog in de pruimen zitten. En je kunt de aangetaste pruimen herkennen aan het druppeltje op de pruim:

Tussen half juli en eind augustus leggen de motten van de tweede generatie vervolgens hun eitjes.

Er zijn dus 2 belangrijke momenten: eind mei en juni voor de eerste generatie en half juli tot eind augustus voor de tweede generatie. Die tweede generatie larven/rupsen geeft veel meer schade. Vaak verkleuren, verschrompelen en schimmelen de vruchten aan de boom, maar soms lijken ze ook schijnbaar gezond en rijp maar blijken ze van binnen toch oneetbaar te zijn. Als je die pruimen plukt, opensnijdt en er geen larve in zit, betekent dit dat de larve al als rups de overwinteringsplaats heeft opgezocht en volgend jaar dus voor opnieuw veel ellende zal zorgen. De rupsen van de pruimenmot overwinteren in een cocon in de boom (achter de schors) of in de grond.

Met het eenvoudige idee dat als we die eerste generatie eens zouden kunnen behoeden voor het maken van een tweede generatie zouden we dus wellicht al op de goede weg zijn. En dus bonden we in het voorjaar de boomlijmbanden maar weer om de bomen. En ik maakte het ‘sopje’. En dat hebben we geprobeerd om tussen de laatste week van mei en de laatste week van juni eens per week over de vruchten en het blad te vernevelen. Dat lukte niet helemaal, iedereen weet hoe druk het in mei en juni is, met wieden, water geven, zaaien en planten, maar het is in ieder geval gelukt om een aantal keren het grootste gedeelte van de 2 bomen te vernevelen met het ‘simpele sopje’.

Late rassen zijn gevoeliger voor aantasting dan vroege rassen. Dat begrijp ik nu, late pruimen zijn letterlijk voer voor de tweede generatie. En vandaar ook dat de vroege Opal bij de tuinbuurman er heel veel minder last van heeft dan onze middelvroege Avalon en late Reine Victria.

En wat we zelf ook al hadden bedacht en elk jaar doen: gooi aangetaste en op de grond gevallen pruimen weg (niet op de composthoop).

En ik las ook nog dat de pruimenmot niet alleen actief is in de pruimen maar ook kersen, abrikozen en perziken lekker vindt. Nog meer reden om korte metten te maken met deze plaag want we zijn zo blij met onze nieuwe aanwinst, een bosperzik, waar we dit jaar 3 heerlijke vruchten van hebben kunnen plukken (en nu nog zonder levende have erin).

We zijn nu eigenlijk te laat met het bestrijden van de tweede generatie. Hmmm…… dat gebeurt ons volgend jaar niet meer. En ik ga nu (nou ja, morgen) alsnog alle gevallen en aangetaste pruimen zorgvuldig oprapen en weggooien.

Niet iedereen vindt die pruimen trouwens vies, vliegen en wespen eten op wat er overblijft:

Er is dus ook nog een pruimenzaagwesp, die is te herkennen aan juist een bruine natte plek op de plaats waar ze de vrucht heeft ingeboord en ook weer het druppeltje. Ook dat heb ik wel bij onze pruimen gezien maar in veel mindere mate dan de pruimenmot (die dus alleen maar het druppeltje heeft op een verder schijnbaar gave pruim.

Tot slot: heeft het sopje geholpen? Ik durf het niet met zekerheid te zeggen. Ik kan alleen maar zeggen dat we pruimen hebben kunnen oogsten. Zonder larve, zonder gangetje, en zonder poep. Zeker niet allemaal, ongeveer 1/3e van de pruimen was aangetast maar 2/3e was schoon en hebben we dus gewoon kunnen oogsten. Al vertrouw ik waarschijnlijk nooit meer een pruim en snijd die eerst doormidden voor ik er een hap uit neem 🙂 .

Eindelijk: heerlijke, gezonde, rijpende Reine Victoria’s, hoera!!

Ik vind het zelf na 3 pruimloze jaren een groot succes. Met dank aan de lijmbanden, of het sopje, of natuurlijke belagers, of het vernietigen van alle pruimen die aangetast leken of zelf loslieten en vielen. Of een beetje van alles. We kunnen volgende week de laatste pruimen oogsten, gaan direct daarna de bomen goed nakijken en alles wat er dan nog is achtergebleven verwijderen. En dit volgend jaar herhalen, misschien ook in augustus nog een keer vernevelen. Maar we hopen in ieder geval dat we een soort neerwaartse spiraal hebben doorbroken.

Ik heb zelfs nog een paar potten jam kunnen maken, en lekkere! Het recept heb ik ondertussen al geplaatst: Jam van pruimen en appels met amandelschaafsel.

Dan nog even: nogmaals, ik heb geen verstand van ziekten en plagen, ik heb de informatie op internet en in boeken gevonden. Mocht je een betere uitleg, of aanvullingen, oplossingen, etc. hebben, dan hoor ik het graag, elke tip die helpt om de pruimenmot en/of pruimenzaagwesp (als die zoveel overlast geeft) te bestrijden is welkom!

Om nog wel een beetje positief en tuinvriendelijk en met een vrolijke foto te eindigen: wat later dan normaal maar de paprika- en peperoogst is begonnen, op de foto zie je de eerste rijpe paprika’s van het ras Lajlak Bell.