Paksoi

Paksoi ziet er exotisch uit en wordt vooral in Aziatische gerechten gebruikt. Maar uiteindelijk is het kool. En kool is heel Nederlands, en daarmee bedoel ik dat ze het heel goed doet in Nederland: ze kan tegen het koele en vochtige Nederlandse klimaat en is dan ook vooral geschikt voor de teelt in voor- en najaar.

Paksoi groeit snel, het is een langwerpige, open bladkool met grote groene lepelvormige bladeren en witte nerven. Opvallend zijn de (afhankelijk van het ras) lange vlezige bladstelen die ook wit zijn. Zowel het blad als de stelen zijn eetbaar en lekker; je kunt paksoi roerbakken, stoven en zelfs rauw (in salades) eten.

TEELTWIJZEN / RASSEN

Paksoi is een ‘langedagplant’, dat betekent dat ze rond de langste dagen (juni/juli) snel doorschiet. Je kunt haar dus beter niet rond die tijd telen (want ze schiet al door wanneer de zaailingen amper groot genoeg zijn om uit te planten). De afgelopen jaren zijn er wel steeds meer rassen ontwikkeld die minder snel doorschieten.

Ik ben heus wel eens eigenwijs geweest en dacht dat ik toch best ook eens rond eind mei paksoi zou moeten kunnen zaaien. Dit was het resultaat:

Als je het toch eens wilt proberen gebruik dan een ras dat beter bestand is tegen doorschieten (vaak een F1-hybride) en zaai haar niet in huis of onder glas maar buiten, gelijk in potjes zodat ze niet te krap staat en/of nog moet worden verspeend. En zet de zaaisels niet in de volle zon en laat ze vooral nooit uitdrogen.

Er blijven gelukkig nog genoeg maanden over waarin je paksoi wel met succes kunt telen, en dat is handig want juist in het voor- en najaar zijn er minder andere groenten te oogsten. Zaai de zaden voor nateelt (hier altijd het meest succesvol) bij voorkeur rond half tot eind juli. Ik zaai de zaden buiten in potjes of in een tray voor. De zaden kiemen binnen één tot anderhalve week.

Op de foto hierboven zie je links de paksoizaailingen; opvallend rond blad (en in dit geval nog opvallender omdat het om het ras Red Choi gaat, met donkerpaars blad en groene stelen en nerven).

Deze planten groeien snel (want het is nog zomer, de grond en lucht zijn warm), en kunnen vaak een week of 6 tot 8 na het zaaien al worden geoogst. Houd daar ook rekening mee in je planning, want je kunt dus tussen half juli en half augustus wellicht een paar keer een paar zaden zaaien zodat je over een wat langere periode kunt oogsten (en de laatst gezaaide zaailingen als herfst-/winterteelt in een kas of platte bak uitplanten).

Zelf zaai ik paksoi 2 keer per jaar in de kas: in het vroege najaar dus (augustus zaaien, september uitplanten), voor oogst in de late herfst en winter (de planten zullen rond februari door gaan schieten). En ik zaai ze ook graag in januari in de kas voor oogst in april (afhankelijk van de temperatuur). Je kunt voor de vroege buitenteelt bijvoorbeeld ook in februari paksoi zaaien, bij een graad of 12 (dus niet in een warme huiskamer), en vooral in een licht raamkozijn). De zaailingen kun je dan in maart uitplanten en de oogst valt in mei.

Voorbeelden van rassen zijn:

• Choko F1
• Taisai (ook wel Tai Sai genoemd)
• Green Fortune F1
• Joi Choi F1 (beter bestand tegen doorschieten)
• Red Choi F1 (donkerpaars blad en groene bladstelen)
• Ivory F1 (blijft wat kleiner)

BODEM / BEMESTING

Paksoi is een koolsoort en vraagt dus relatief veel voeding, zeker omdat ze ook nog snel groeit. Zelf werken we een oude stalmest en/of rijpe compost door de grond, en verder krijgt ze tijdens de groei nog wat samengestelde organische moestuinvoeding (zoals bijvoorbeeld groene Culterra).

Paksoi staat in voor- en najaar graag op een zonnig plekje (maar als je haar wat later in het voorjaar zaait zet haar dan vooral wat meer in de halfschaduw). Als je een vruchtwisseling aanhoudt hoort ze in het vak van de koolgewassen. Paksoi houdt niet van zure grond, op wat zuurdere gronden is het dus raadzaam om kalk te geven.

ZAAITABEL EN PLANTAFSTAND

Klik op de tabel om die in groot formaat in een nieuw tabblad te zien

OPKWEEK

Paksoi is niet goed te verplanten (omdat het een groeistilstand veroorzaakt met daardoor een grotere kans op doorschieten); daarom zaai ik ze in een tray met heel ruime vakjes van 4,5 x 4,5 centimeter zodat ik het hele kluitje uit kan planten of kan verspenen naar 9-centimeter potjes, of ik zaai ze gelijk voor in 9-centimeter potjes. Je kunt de zaailingen dan laten staan tot ze groot genoeg zijn, het uitplanten zal ze dan weinig deren. Laat de zaailingen niet al te groot worden want te krap in een potje staan bevordert ook weer de kans op doorschieten.

Op de foto hieronder zie je een zaailing van Paksoi, je ziet goed dat de de eerste blaadjes na de kiemblaadjes gelijk al wat dikker en glanzender zijn, en de bladstelen ook wat dikker zijn dan bij soorten als spitskool, savooikool, bloemkool, etc.:

TEELTZORGEN

Paksoi maakt oppervlakkige wortels. Dat betekent dat je regelmatig water moet geven zodat ze voldoende water op kan nemen voor de snelle groei van de sappige stengels en het grote blad. Bovendien geven grote verschillen in vocht (droogte afgewisseld door natte grond) weer meer kans op doorschieten. Geef nooit water op de plant maar altijd bij de voet van de plant (om schimmelziekten en verbrand blad te voorkomen).

OOGST / BEWAREN

Paksoi snij je net boven de grond af, of je trekt haar voorzichtig met wortel en al uit de grond (dan is ze iets langer houdbaar). Vreemd dat de paksoi uit de winkel nog wel een paar dagen mooi blijft, want als je zelf geteelde paksoi een paar uur laat liggen wordt ze al snel slap. Oogst haar dus zo kort mogelijk voor je haar in de keuken gebruikt. Veel langer dan een dag is ze niet houdbaar, maar als je de hele plant met wortel en al uit de grond trekt en in de schaduw in een emmer met een laagje water zet kun je haar wel een dag langer bewaren.

Mochten de planten door willen gaan schieten kun je ze nog steeds eten. Wacht dan niet te lang meer met oogsten want zodra je een bloemknop ziet zal ze binnen afzienbare tijd gaan bloeien, en dan wordt het blad al wat minder mooi en knapperig. De nog gesloten bloemknoppen kun je trouwens ook eten (zoals broccoli, kailaan, etc.). En laat ook eens een plant in bloei komen, ze bloeit met heel veel gele bloempjes (die eetbaar zijn en ook nog eens veel bestuivers aantrekken). Je kunt overwegen om de planten daarna ook nog zaden te laten maken maar bedenk dat alle kolen onderling heel gemakkelijk kruisen en dat nakomelingen van F1-hybriden niet meer identiek zal zijn aan de moederplant (dus wellicht sneller doorschieten, bevattelijker zijn voor ziekten, of een andere kleur/vorm/grootte krijgen).