Kerst 2014

De tijd gaat snel (elk jaar sneller lijkt wel). Dit jaar komt dat ook een klein beetje door het mooie weer. Niet alleen de zomer, maar juist ook de nazomer en herfst. En daardoor lang een ‘zomergevoel’ gehouden, en nog lang van de tuin kunnen oogsten. En zelfs nu is het nog geen winter. Vorige maand viel alle blad van de fruitstruiken en -bomen. Maar nu ik wilde gaan snoeien zag ik dat ze alweer beginnen uit te lopen.

Op de foto zie je een tak van de zwarte bes, de takken zitten vol  rozegroene knoppen. En dat is wel jammer. Want rust is goed, ook voor bomen en struiken (ik heb liever volgend jaar een goede oogst zwarte bessen dan nu een groene struik, kwestie van de energie bewaren en voor de vruchten gebruiken). Bovendien kost het nog meer energie voor de struiken als het in januari of februari misschien toch ook nog flink gaat vriezen, want dan vriezen deze knoppen kapot.

Dus hopen we bijna dat het dan maar deze winter niet meer vriest. Maar dat is ook niet alles want ook vorst is goed. Vorst doodt wat ziekten en plagen die anders volgend jaar extra aanwezig zouden zijn (denk bijvoorbeeld aan alle extra slakken afgelopen lente, mede dankzij de zachte winter van vorig jaar).

Bovendien kan alles even ‘droogvriezen’, nu is het door alle ‘warme regen’ zo nat op de tuin dat paden maar ook stukken tuin onder water staan. Op de stukken waar stro ligt lijkt dat trouwens minder dan op onbedekte stukken grond. En logisch verklaren kan ik dat nog even niet (want het stro neem geen water op – misschien ligt het er wel, maar dan onder het stro en kan ik het gewoon niet zien – ook goed, kan ik me er ook niet aan ergeren :-).

Gelukkig is het spitten klaar en zijn we nu vooral aan het opruimen, kassen, potten, gereedschap, labels, stokken, netten en noem allemaal maar op. Uit de potten haal ik de planten met kluit wortel maar de meeste grond laat ik zitten. Het is in principe goede potgrond, vermengd met brekerzand. Er zit alleen geen voeding meer in. Er zullen wat potten zijn die ik in het voorjaar gewoon helemaal leeg maak en vul met verse potgrond, afhankelijk van de planten die erin gaan, en vooral van de conditie van de potgrond (als er bijvoorbeeld nog veel wortels van planten van dit jaar in zitten zullen nieuwe planten er minder goed in groeien).

Maar voor nu gaan alleen de plantenresten eruit en het onkruid, woel ik de grond wat om en maak het glad. En dan gaat er stro op/in tot aan de rand. Houdt de pot onkruidvrij en misschien net wat minder koud. En bovendien kunnen er wat insecten onder schuilen, maar kunnen vervolgens vogels er dus wat te eten onder vandaan halen als ze hun best een beetje doen. Misschien kan er nog een muisje onder schuilen (ssst, niks tegen Ruud zeggen).

Bij het leeg maken van de potten kwam ik deze wortelknol tegen, van de Asarina purpusii Victoria Falls. Die is goed gegroeid in 1 zomer, zeg (half februari gezaaid). Ik heb haar voorzichtig uitgegraven en overgeplant in een kleinere plastic pot die wat handzamer is dan de grote, zware stenen pot waar ze in stond. In oude potgrond geplant en daarna de pot met flink wat stro bedekt en zo mag ze in de kas kijken of ze de winter wil overleven (ze staat daar in ieder geval droog, en we hopen dat ze zo redelijk goed bedekt is tegen al te veel kou). Als het lukt graaf ik de knol rond begin april weer op en mag ze in een grote pot, met voeding en vocht weer uit gaan lopen en hopelijk weer gaan groeien en bloeien. We zullen het zien.

Over ongeveer een maand zal ik voor het eerst zaden in mijn zadenlijst gaan zetten van eigen oogst Trachycarpus fortunei-zaden. En dat is toch wel heel bijzonder, vind ik zelf. Ik heb hier al wel eens een foto van onze palmboom geplaatst: tuindagboek januari 2013. Ondertussen is de palm nog weer wat groter (ze groeit zo´n 30 centimeter per jaar, ik maak deze week even een foto, maar niet in deze regen en storm).

Ik vind het al bijzonder dat een palmboom (wel de meest winterharde, de Trachycarpus fortunei dus) in Nederland in onze tuin gewoon in de vollegrond groeit en de winter overleeft. Gekocht in 2004 als jonge plant met zo’n 10 centimeter stammetje. En nu, 10 jaar later, een stam van zo’n 3 meter hoog (de hele palm is wel 4 meter hoog).

Maar misschien nog wel meer bijzonder; de Trachycarpus is eenslachtig en tweehuizig. En dat betekent dat ze zichzelf niet kan bevruchten. Eenslachtig betekent dat ze als vrouwtje of mannetje alleen in de plant leeft (ze heeft dus 1 geslacht). En tweehuizig betekent dat er mannetjesplanten zijn en vrouwtjesplanten (een mannetje en een vrouwtje hebben allebei een eigen huis = plant). Ze heeft voor de bevruchting dus een andere Trachycarpus voor nodig, en niet zomaar één, maar een mannetje. En mannetjes en vrouwtjes zijn niet van elkaar te onderscheiden.

Toen we zo’n 6 of 7 jaar geleden een tweede Trachycarpus voor in de achtertuin kochten hebben we er wel aan gedacht; “wat zou het geweldig zijn als we een mannetje en een vrouwtje zouden hebben”. En dat bleek dus zo te zijn. En dus allebei ook nog bloeien in hetzelfde jaar. Een paar jaar geleden al eens een kleine oogst gehad.

Maar nu, als alles goed afloopt, wordt het enorm. De tros met zaden die je op de foto ziet is al heel groot en vol. En zo zitten er 3 trossen in de hele palm. Honderden zaden, die nu ook al niet meer zo groen meer zijn. Als ze echt goed blauw zijn (bijna de kleur van blauwe bessen) zijn ze rijp, en dat duurt nog een paar weekjes. We duimen dat het dan nu even niet echt erg gaat vriezen. En dan hoop ik er zoveel zaden van te kunnen oogsten dat ik de zaden als gratis soort in de zadenlijst kan zetten. Van die ene oogst een paar jaar geleden hebben we zelf al weer zaailingen in de tuin gevonden. Hoe bijzonder!

Tot zover mijn tuindagboek. Wellicht het laatste van 2014, want er komen nu 2 drukke weken aan. Ik wil bij deze iedereen een heel gezellig kerstfeest wensen! En voor daarna een gelukkig en gezond 2015, en als we het er dan ook nog bij mogen wensen, misschien dan nog zo’n mooi tuinjaar en zomer als 2014 was!