De laatste loodjes
Zo, de gang is leeg, alles weggewerkt. Ik weet niet voor hoe lang :-). Maar ik weet wel dat we geen appels en peren meer hebben (op een aantal na die we gewoon opeten natuurlijk). Wel nog wortelen, want daar hadden we nog niet alles van geoogst, er zitten nog 2 rijen in de grond.
En verder……. hoewel de tuin elke dag wat leger lijkt te worden gaan we nog elke dag met groenten naar huis. En dus komen er nog courgettes, pompoenen, prei natuurlijk, andijvie, sla, snijbiet, worteltjes, boontjes, knolvenkel, spitskool, savooikool, paprika’s, een paar laatste komkommers, pepers, aubergines. Nog best veel dus 🙂
Op de eerste foto zie de wortelen zoals ik die altijd invries. Ik heb geen idee wie de uitvinder is van de keukenmachine maar mag ik die persoon bij deze echt heel erg hartelijk danken voor deze uitvinding? Scheelt enorm veel tijd en werk. Links zie je de wat grotere stukjes wortelen (die vries ik in wat grotere zakjes in, voor hutspot en roerbak). In het midden de wortelen van de grove rasp, voor soepen, sauzen, stoofschotels waarin de wortelen zichtbaar blijven.
En rechts wortelen van de kleine rasp, voor alles waarin ik de wortelen gebruik als smaakmaker, van pastasauzen tot bouillons, etc.. Van de geraspte worteltjes vries ik gewoon rauw een hand per boterhamzakje in, altijd handig. Natuurlijk eten we ook wel eens gewoon worteltjes als groente. Maar daar heb ik dit jaar de Parijse worteltjes voor gebruikt en die zijn anderhalve maand geleden al ingevroren en zie je hier dus niet tussen.
Op de volgende foto van mijn noeste arbeid. Waar bij de wortelen ik die alleen maar hoef te schrappen en te wassen en in de keukenmachine hoef te kiepen,is zo tijdrovend het maken van appelmoes. Niet het maken van de appelmoes zelf maar het schillen van 3 emmers appels. Niet goed op de foto te zien maar het is een pan met een inhoud van 15 liter, speciaal voor dit soort karweitjes gekocht.
En dus was ik heel blij toen ik mijn stramme vingers kon strekken en alle appels waren geschild en het leukste werk kon beginnen; wegen, afmeten, inschatten hoeveel suiker en kaneel. Ik heb ook wel eens appelmoes gemaakt met witte wijn erin, en steranijs, gember, etc., ook allemaal lekker. Maar met gewoon alleen maar suiker en kaneel is toch wel één van mijn favorieten (aan het eind van de kooktijd natuurlijk wel nog het sap van citroen erbij, voor de frissigheid).
Een ‘selfie’ is niks voor mij. En een foto-in-action maken zoals hiernaast vond ik ook al niet makkelijk (als je erbij nadenkt dat de appelmoes ruim 100 graden warm is, ik moe ben, en dit ook wel pot nummer 16 is).
Maar toch, je kunt in ieder geval zien dat de appelmoes zo dik is dat die niet van de lepel kan lopen (ik gebruik nooit water in de appelmoes, hooguit een klein scheutje om aanbranden aan de bodem te voorkomen).
De appelmoes is goudbruin van kleur en dat komt dan vooral door de kaneel die dit jaar wat is uitgeschoten (maar daar hoor je ons niet over klagen want wij vinden kaneel heel lekker in appelmoes).
Daarnaast ook nog appelstukjes in een siroopje ingemaakt (vooral voor als ik komende winter eens appelijs wil maken, of een appelsaus, of zoiets. En ik heb in eenzelfde siroopje (van alleen maar water met suiker en citroensap) onrijpe Conference-peren ingemaakt (en peren worden niet snel zacht, die blijven heel lang hun structuur houden, en dus hoop ik dat ik daar komende winter misschien ook ijs, saus, etc. van kan maken, maar ook perentaart, stukjes kan snijden voor de salade met makreel en peer die we altijd zo lekker vinden, etc.. Ik ben er niet bang voor, het komt vast wel op, is het niet hier, dan wel bij familie of vrienden.
De laatste foto is niet van inmaak of invries, al geef ik toe dat ik deze week niet veel op de tuin ben geweest en veel in de keuken heb gestaan. Maar eergisteren een dagje naar de tuin, heerlijk weer, en nu staat de Ipomoea Heavenly Blue in bloei.
Ik heb er niks aan gedaan, ik had deze eenjarige slingerplant vorig jaar. En dit is haar eigen verdienste, tussen de Lathyrusplanten die op die plek stonden zijn blijkbaar een aantal zaden gekiemd. En nu de Lathyrus is uitgebloeid en de planten er vandaag uit gaan is de Ipomoea op haar mooist, vol in blad, met veel extra grote bloemen in deze babyblauwe kleur (net zo blauw als op de foto, alleen is ze in het echt 1 tintje lichter).
In het volgende tuindagboek ga ik hopelijk wat schrijven over mijn allereerste poging om zelf wijn te maken. Het zal mij benieuwen wat het wordt, het wordt in ieder geval leuk, zelfs als het niet lekker blijkt te worden of mislukt (want dan is de voorpret dat al waard en is het in ieder geval ook nog eens leerzaam). Maandag gaan we beginnen met het oogsten en persen van de druiven, verslagje volgt daarna :-).
Daar ook al zo’n bedrijvigheid 😉
Dan herken je het vast uit ervaring 🙂
Diana
Hallo Diana, voor zoveel appels is het handig om een appelschiller te kopen, er staan er genoeg op marktplaats. Zo’n apparaatje schilt de appel, verwijdert het klokhuis en snijdt ‘m ook direct in schijfjes. Ideaal!
Hoi Harriët,
Dank voor de tip. Ik heb ze wel eens gezien in een folder of zoiets, maar gedacht dat dat niet echt goed zou werken (het ziet eruit als zo’n paasei-houdertje om te beschilderen en daar heb ik slechte ervaringen mee, van héél vroeger weliswaar :-)). Ik wist dus ook niet dat het gelijk de appel in plakjes snijdt en ook het klokhuis eruit haalt. Ik ga er zeker eens verder naar kijken!
Diana
Hallo Diana, je prijst het gebruik van een keukenmachine aan , ik sta altijd in twijfel moet ik nu wel of een aanschaffen, welk merk heb jij .
Naast in de keuken staan werken hoop ik dat je ook nog een beetje van het mooie weer hebt kunnen genieten
Vr. Gr. Simone
Hallo Simone,
Ik had een dure Bosch, die ging kapot. Nu heb ik er één van de Lidl, en die doet het eigenlijk gewoon net zo goed (maar scheelt wel 70 of 80 euro). Een dure Kenwood of Bosch, etc. is ook heel mooi en handig, omdat je daar allemaal losse opzetstukken voor kan kopen (zoals een worstmaker, een ijsmachine, etc..
Maar voor het gewone moestuinwerk als roeren, schaven, raspen en hakselen vind ik de keukenmachine van de Lidl prima. Héél, héél toevallig heeft de Lidl volgende week een keukenmachine in de aanbieding voor 70 euro 🙂 (de mijne is anders, deze heeft ook nog een mengkom en slagroomklopper/deeghaken): http://www.voordeelmuis.nl/cgi-bin/v.cgi?a=d&d=1465355
Ik gebruik hem voor de worteltjes, maar ook prei in ringen zonder huilen, krootjes raspen om in te vriezen, sambal maken (alles heel fijn hakken en mengen), courgettes raspen of in julienne voor de vriezer, etc..
groetjes,
Diana
Hallo Diana,
Geweldig wat een partij werk je er in steekt, zelf ben ik er ook gek op zelfs nadat ik 40 jaar productontwikkeling bij een jamfabriek gedaan heb.
Een ding wil ik graag een opmerking over maken, maar zie het niet als commentaar, meer als tip.
Die appelmoespan van 15 liter lijkt wel gemakkelijk omdat je alles in een keer kunt koken, maar zelf geef ik de voorkeur aan een kleinere pan, wanneer is een je 15 liter in een keer aan de kook moet brengen ben je heel lang bezig, en daarna alles in potjes schenken vraagt ook veel tijd, al die tijd dat de moes heet staat is niet zo goed voor het aroma, en ook de kleur wordt bruiner ( dat geeft niet want je gooit er toch kaneel bij, maar voor mensen die van blanke appelmoes houden is een zo kort mogelijke warmhoudtijd beter.
groet
Johan
Hallo Johan,
Dankjewel voor de tip. Ik vind een grote pan ook gewoon heel handig in verband met het spatten, zo’n hoge pan heeft me al tegen aardig wat brandplakjes beschermd. En hier gaat de pan op de wokbrander en kookt dus wel veel sneller dan op de andere pitten.
Ik denk ook dat de smaak van de appelmoes mede wordt bepaald door de kooktijd, en daarom gebruik ik geen water, hoeft er niks in te koken en is de appelmoes klaar voor de potten zodra ze zacht genoeg zijn (ik help ze altijd een beetje door ze met een aardappelpureestamper wat fijn te drukken na een paar minuten koken, zodat ik meer compote dan moes heb (want dat vinden wij lekkerder). Normaal gesproken is onze appelmoes veel lichter van kleur (https://www.mooiemoestuin.nl/inmaken/appelmoes/), dit had echt te maken met het uitschieten van de kaneel, maar vinden we ook lekker 🙂
Ik denk aan de andere kant ook wel dat de kleur en kwaliteit van appelmoes veel te maken heeft met het ras appels (hier dit jaar Gloster, eigenlijk geen moesappel, maar toch lekkere appelmoes). En natuurlijk met de kwaliteit van de gebruikte vruchten.
Jij weet daar vast heel veel meer van dan ik maar ik heb eens een documentaire gezien over de voedselindustrie en dat wat er in jam, moes, appelsap, babyvoeding, etc. gaat, en daar werd fruit voor gebruikt wat wij nog niet van de grond willen oprapen :-). Heel begrijpelijk trouwens dat goede appels voor meer geld kunnen worden verkocht en slechte appels daarom de moes en sap in gaan, maar zo slecht als in de documentaire (rot, aangetast, soms zelfs al gistend) had ik nu ook weer niet verwacht.
groetjes,
Diana
Hallo Diana,
Wat betreft de kwaliteit van fruit voor fabrieksappelmoes heb je gedeeltelijk gelijk, toch werden wel veel geplukte appels gebruikt omdat er eenvoudig veel te weinig valfruit beschikbaar is. De laatste 10 ? jaar wordt er bijna geen gevallen appel meer opgeraapt , eenvoudig omdat het oprapen meer kost dan hij op de veiling opbrengt. Maar inderdaad er wordt geen eerste kwaliteit gebruik, maar ik denk dat we dat zelf ook niet doen. Wat misschien nuttig is om te weten, destijds kwam er iedere morgen een ploegje “deskundigen” bijeen die aan de hand van prijzen en aanwezige voorraad bepaalden wat de samenstelling van de dag werd, meestal drie of meer soorten waarvan altijd een deel goudreinetten was. Tegenwoordig denk ik dat jonagold en elstar veel meer gebruikt worden
groet
Johan
Hallo Johan,
Ik kan niet voor anderen te spreken maar zelf gebruik ik alleen gezond vruchtvlees. Slechte appels gooi ik weg, en bij het schillen van de appels snij ik slechte plekjes weg. Mijn man heeft voor zijn werk eens een bedrijf (Veluco) in Geldermalsen bezocht en vertelde over de slechte appels die in die conserven werden gebruikt.
Voor wie er interesse in heeft, de keuringsdienst van Waarde heeft eens een aflevering over appelsap gemaakt die wel heel leuk is om eens te bekijken: http://keuringsdienstvanwaarde.kro.nl/seizoenen/2012/afleveringen/08-11-2012. Op iets meer dan de helft van de aflevering zie je welke appels worden gebruikt voor sap. En daar is niks mis mee, het ziet er allemaal heel gecontroleerd uit. Maar ik blijf volhouden dat de appelmoes van mijn appeltjes (waar ook geen residu van bestrijdingsmiddelen in zitten, geen aroma’s aan toe worden gevoegd, en geen conserveringsmiddelen in zitten) echt veel lekkerder is. Maar ik ben niet erg objectief hierin, dat moet ik dan wel toegeven, al het werk dat er mee gemoeid is om een goede oogst te krijgen en er appelmoes van te maken zorgt daar wel voor :-).
groetjes,
Diana
Hallo Diana,
Ik moest laatst erg lachen om je herkenbare opmerking: “soms heb ik zolang in de keuken gestaan om alle oogst te verwerken, dat ik daarna geen zin meer heb om te koken en iets heel eenvoudigs in de pan gooi.” Niet precies die bewoording, maar ik vond het erg grappig en herkenbaar.
Wat zullen we lekker eten in de winter 😉
Dan nog een vraagje: wij willen volgend jaar graag quinoa gaan telen als experiment. Heb jij daar ervaring mee? En de belangrijkste vraag: op welke landje moet de quinoa qua teeltwisseling?
Alvast bedankt voor je antwoord en succes met je tuin en keuken 🙂
Isa
Diana, bedankt voor je antwoord en tip !! Ga het zeker kopen
Groetjes Simone
Dag Diana,
Nu er in de moestuin steeds minder te doen is, ben ik alvast aan het plannen voor volgend jaar. Het maken van een wisselteeltschema is iets wat ik voor volgend jaar maar echt op tijd af wil hebben…. Ik dacht erover om op de plek waar de aardappelen hebben gestaan volgend jaar de wortelgewassen te doen. Nou lees ik op andere websites dat je geen uien en wortelen na aardappelen moet planten/zaaien. Wat is jouw ervaring hiermee?
Alvast bedankt voor de reactie.
Groetjes,
Monika
Hallo Monika,
Ik geef toe dat ik een vruchtwisselingsschemaaltijd al zo ingewikkeld vind dat ik dat goede en slechte buren / wat wel of niet goed na elkaar kan -gedoe altijd oversla. Ik doe mijn best om te zorgen dat er groepen gewassen en families niet binnen 4 jaar op dezelfde plaats staan en ook geen gewassen die elkaars ziekten overnemen (zoals phytophthora bij aardappelen en tomaten, vlieg bij prei en uien, etc.). Maar ik heb waarschijnlijk al wel tientallen keren uien na aardappelen geteeld, en het is ongetwijfeld wel eens niet goed gegaan, maar ook wel goed. Ik denk dat dat soort factoren ongetwijfeld voor een deel waar zijn, maar minstens zo belangrijk is grondsoort, bodem, het weer, vocht, voeding, humusgehalte, etc..
Meer antwoord dan dit kan ik je niet geven. Ik zou logischerwijs bedenken dat aardappelen altijd een goede structuur nalaten. En ze hebben veel voeding verbruikt. En dus lijkt het mijzelf geen onaardige plek voor wortelgewassen (want ze hebben niet veel voeding nodig, ze wortelen diep en hebben daarvoor een goede structuur nodig). Het enige is dat aardappelen ook veel kali gebruiken (voor de ontwikkeling van de knol) en dat doen wortelgewassen ook, je zult dus wel wat extra kali moeten geven volgend jaar). Zelf heb ik vaak peulgewassen staan als opvolging voor aardappelen.
Maar wellicht hebben andere mensen meer ervaring met het telen van de juiste gewassen na andere gewassen en kunnen zij hier meer over zeggen.
groetjes,
Diana
(die nog lang, lang niet toe is aan een vruchtwisselingsschema want nog héél veel te doen heeft in tuin en keuken :-)).
Dank je wel Diana voor de zoals altijd goede uitleg 🙂 Ik kan hier zeker wat mee.
Heel veel plezier en succes nog de komende tijd 🙂
Groetjes,
Monika
Dag Diana,
Even voor de zekerheid: als de appelmoes – naar ik aanneem: gloeiend heet – in de potten is gedaan, worden die potten door jou dan niet meer gesteriliseerd? Zelf doe ik dat wel, omdat er in appelmoes maar een beetje suiker wordt gedaan (althans veel minder dan in jam).
Hallo Martine,
Ja hoor, hier worden alle potten, voor welke inmaak dan ook, altijd met soda en kokend water schoongemaakt en met kokend water nagespoeld. Ik laat het kokendhete water in de potten staan tot de inmaak klaar is. En dan giet ik het hete water uit de potten, vul ze direct met inmaak, sluit ze af en zet ze ondersteboven op een theedoek. Op die manier gaat het hier zo goed dat het al weer jaren geleden is dat ik een ‘slechte’ pot inmaak had.
Wij doen ook minder suiker in de appelmoes dan in jam, als we hier een pot appelmoes niet gelijk leeg eten, gaat de geopende pot de koelkast in en eten we die binnen een dag of 10 alsnog op.
groetjes,
Diana
Hallo Diana,
Met veel plezier scrol ik door je prachtige website. Wij hebben dit jaar voor het eerst stokbonen gezaaid. Wat een feest! De cropper tepee boontjes hebben het fantastisch gedaan. En wat waren/zijn ze ongelooflijk lekker! We eten nu van de 2e ‘leg’. Ook 2 stokken in de kas gezaaid. Trouw ’tik’ ik elke dag even… De boontjes zijn ook zeer gewild bij de vele fietsers die bij ons langs komen. In het kraampje aan de weg, waar ik ons teveel aan fruit/groente verkoop, zijn de boontjes als eerste weg..
Dank je voor alle goede tips! Ik ben fan van je!
Groetjes Marian ( met zoon Ruud:) )
Hallo Marian,
Leuk om te horen! De goede oogst dit jaar heeft ongetwijfeld ook veel te maken met het mooie weer. Wij hebben ook wel jaren gehad dat in september boontjes lagen te rotten in de modder :-). Wij vinden boontjes een groente waarvan we heel goed proeven dat ze veel lekkerder zijn dan uit de winkel.
groetjes,
Diana
Hallo Diana,
Ik heb een vraagje over aardbeien. Mijn doordragende aardbeien Ostara krijgen nog steeds bloemetjes en vruchten, maar ik zie geen uitlopers om stekken te nemen. Komt dat nog of kan ik het vormen stimuleren door de bloemetjes/vruchten weg te knippen? En wat doe ik het beste met de stekken mochten ze nog wel komen. Ik wil ze in potten gaan zetten volgend jaar, zet ik dan de stekjes het beste al in een grote pot bij elkaar of overwinteren ze beter in kleine potjes buiten op tegen de regen beschutte plek?
Alvast dank voor je antwoord.
Groetjes,
Marian
Hallo Marian,
Je kunt nog proberen de vorm van stekken te stimuleren door nu bloempjes en vruchtjes weg te halen. Of het nog gaat lukken durf ik niet te zeggen, eind volgende week is het oktober, en als dit mooie weer ophoudt zullen de planten de winterrust ingaan. Maar het is misschien het proberen waard. En als het niet meer lukt, dan zal de plant volgend jaar ongetwijfeld wel stekken gaan maken.
Als je nog stekken kunt oogsten in de komende weken bedenk dan dat ze tegen de tijd dat de winter begint nog erg jong zijn, en weinig wortels zullen hebben, en dan zouden ze beter bij elkaar staan dan in kleine potjes (kleine potjes bevriezen sneller). Als het echt wat strenger gaat vriezen zou ik de stekken waarschijnlijk in de kas of schuur zetten om te beschermen.
groetjes,
Diana
Bedankt voor je snelle reactie Diana! Ik ga alles wegknippen en nog een poging wagen op stekken. Mocht dat nog lukken bescherm ik ze in de winter goed natuurlijk.
Ik ben benieuwd en anders hoop ik op volgend jaar.
Groetjes,
Marian