Weer meer (over) gember

Het was deze week duidelijk geen tuinweer; een regenachtige herfst zorgt hier altijd voor lange periodes (weken, zo niet maanden) waarin er plassen in de tuin staan. Alleen daarom is het al fijn dat er nog heel veel groeit; van onkruid, venkel en knolselderij tot diverse kolen, eenjarige bloemen, rucola en witlof. Hun wortels zorgen voor een betere afwatering, en de planten drinken ook een deel van het gevallen water. In de verhoogde bakken valt het trouwens wel mee maar dan staan de plassen in de tussenliggende paden. En dat is niet erg (als je goede warme waterdichte laarzen hebt) maar in de regen lopen gaat me te ver. En dus fietste ik alleen af en toe even tussen de buien door naar de tuin om iets op te ruimen of te oogsten.

En zo vond ik het tijd worden voor de oogst van gember, nu het koud wordt zullen de wortelstokken niet meer groeien en ik wil voorkomen dat ze rotten of schimmelen. Ik plaatste er op mijn instagrampagina (en automatisch ook gelijk op facebook) een bericht over de oogst en kreeg daar heel veel vragen over; wanneer je ze stekt, plant, hoe, waar, overwinteren of niet, etc..

Gelukkig kon ik de meeste mensen doorverwijzen naar de teeltpagina over gember op deze website. Maar die pagina moet ik nodig eens bijwerken. En ik kreeg op die pagina ook een gembervraag, over mijn ervaring met het overwinteren van planten (tot nu toe startte ik elk voorjaar met nieuwe stekken).

Dus bij deze even mijn ervaring van dit jaar. Ik geef eerlijk toe; ik zorgde iets minder goed voor de planten, door minder tijd maar ook omdat de planten overwoekerd werden door de enorme passiflora die in een pot ernaast stond. Maar ik heb de planten in pot wel eten gegeven, in april/mei, 4 weken na het oppotten van de stekken, en eind juli nog een keer (beide keren wat samengestelde en langwerkende organische moestuinvoeding). En natuurlijk kreeg ze wel regelmatig water.

Ik startte dit jaar dus niet met verse stekken maar met gemberplanten die ik vorig jaar overhield. Ik schreef daar op 14 oktober een blog over: Gember in 2022

Elk stukje gember plantte ik in een 15 tot 18 centimeter pot met een mengsel van gebruikte en verse potgrond (niet teveel voeding maar ook niet te weinig). Ik had uiteindelijk 7 planten/potten, en die zette ik op de warmste slaapkamer, in het licht. Het is er in de winter zo’n 12 tot 22 graden met een gemiddelde van 15 tot 18 graden (omdat de kachelpijp er doorheen loopt, en het heeft een raam op het zuidwesten). Toch stierven de planten bovengronds af, ik denk door het gebrek aan licht in de donkere dagen van het jaar. Ik heb vervolgens weinig water gegeven maar de planten ook niet helemaal uit laten drogen. En zo liepen de eerste planten in maart weer uit. Maar het waren er maar 3, van de andere 4 heb ik later de potgrond nog eens omgewoeld maar ik vond alleen lege velletjes of helemaal niks meer. Toch wellicht teveel water in de eerste weken na het oppotten, of te laat opgepot, of te kleine stekken, of te koel gezet, of een combinatie daarvan.

Afijn, de 3 plantjes die toch weer uitliepen heb ik in april in de kas in een 40 liter pot opgepot. En die 3 plantjes gaven nu dus bij elkaar een prachtige oogst verse gember.

En dat is flink wat voor 3 stekken/planten! Ik dacht gelijk dat het kwam door de voorsprong doordat ik planten/stekken overwinterde. Maar later bedacht ik dat vooral ook het aantal planten per pot behoorlijk veel invloed heeft gehad. Dit is een foto van 2 jaar geleden:

De opbrengst heb ik vorig jaar niet gewogen maar die zal van meer planten dan dit jaar ongeveer 600 gram zijn geweest. En daar wil ik absoluut niet over klagen, ik was er als een kind zo blij mee en had weer wat geleerd over de gemberteelt (en die was weer beter gelukt dan het jaar daarvoor).

Maar dit jaar oogstte ik dus bijna 900 gram van minder planten in dezelfde pot, en de stukken geoogste gember waren vooral ook dikker en groter.

Natuurlijk komt er weer een nieuwe poging. Want verse gember van eigen tuin is echt heel erg lekker; veel frisser, sappiger en sterker dan gekochte gember. Maar minder lang te bewaren, hoewel dat ook met het oogstmoment te maken heeft; de gember die ik nu oogstte was al niet wit meer maar begon al iets geel te worden (zie de foto’s en kijk dan ook even naar de nog dunne en spierwitte groeiworteltjes vorig jaar en de weinige maar dikkere en langzaam bruin wordende groeiwortels dit jaar). Allemaal nieuw geleerd!

De sushigember die ik vorig maakte was heerlijk en voor herhaling vatbaar. Maar veruit de meeste gember ging hier op in siroop en dat maakte ik deze week dus volop. Je schijnt gember trouwens ook prima in te kunnen vriezen maar ik maakte een suikersiroop van 900 gram water, 900 gram suiker en het sap van 2 kleine citroenen, en daar kookte ik de schone en in plakjes gesneden gember in. Je kunt ze prima heet in gesteriliseerde potten inmaken maar ik had geen inmaakflessen of -potjes meer (zoveel jam, chutney, sambal, zoetzuur, etc. gemaakt :-). Ik had wel nieuw gekochte weckflesjes. En dus weckte ik het geheel na het koken en afkoelen in die flesjes, 30 minuten op 90 graden. Maar ze bevat voldoende suiker en zuren om ook zonder wecken in te kunnen maken hoor.

Flesje 1 is trouwens al bijna leeg: Ruud vindt een theelepeltje siroop in de thee heel erg lekker. En ik gebruik het bijvoorbeeld in een satésaus, pompoensoep, marinade, dressing, of plakjes (iets meer plakjes dan wanneer ik ze vers zou gebruiken want een deel van de smaak zit nu in die heerlijke gembersiroop), in een curry, Indische gerechten, en bijvoorbeeld ook in een ovenschotel met zalm, veel groenten en sojasaus die we zo lekker vinden dat we die regelmatig eten.

En nu? Wat ik dit jaar nieuw leerde ga ik in 2024 in praktijk brengen. Ik ga geen stekken overwinteren, het is in ons huis gewoon te lastig, ik heb er geen goede plek voor. Maar ik ga nog eerder beginnen met stekken, want een voorsprong is dus wel heel handig en fijn en helpt bij een goede opbrengst voor de winter begint. Als ik in december eens goede gember zie die al uit wil lopen, dan ga ik al beginnen met stekken. En dat doe ik dan op velletjes keukenpapier in een afgesloten doosje. En dat papier maak ik nat met ‘uienwater’. Dat leerde ik vorig jaar en ik was daar zeer tevreden over, je vindt de informatie daarover hier: Nieuwe inzichten in de gemberteelt.

Het doosje zet ik op een plek waar het 25 graden blijft (ik denk weer in de propagator). De stekken ga ik weer voorzichtig van de moederwortelstok afsnijden en oppotten als ze genoeg worteltjes hebben. En ik ga slechts 3 planten in een 40-liter pot zetten. Want minder planten = uiteindelijk minder maar grotere wortelstokken. Of toch 5 planten, maar dan in een 60 liter speciekuip (uiteraard met afwateringsgaten), want we kunnen geen genoeg krijgen van deze verse gember :-). Ook ga ik pas in de laatste week van oktober oogsten, want dan is de gember volgroeid, rijp genoeg en al begonnen met het langzaam in rust gaan (denk ik als ik dus naar de andere kleur van groeiworteltjes en gemberwortels ten opzicht van andere jaren kijk). Ik hoop ergens in de komende winter deze informatie ook weer toe te voegen aan de teeltpagina van gember.

Tot slot van dit blog nog 1 foto. Ter illustratie van het feit dat hier heus niet alles goed gaat. Ik wil gerust mijn zelfgeteelde groenten delen, maar de rupsen hebben besloten dat ze het allemaal zelf willen. Soms zie ik er wel eens een rups, al kunnen ze zich heel goed verstoppen. Die zet ik dan buiten op een koolplant. Want elke rups heeft zo zijn/haar eigen voedsel, als je een rups die kool eet op een doorgeschoten slaplant zet is de kans groot dat ze alsnog dood gaat, afhankelijk van de soort rups. Ik ben geen rupsenkenner, ook zeker geen rupsenhater. Maar buiten ben ik beter in delen (of ‘laten gaan’) dan in de kas 🙂